رویداد۲۴ ثبت نام مدارس از خردادماه آغاز شده است. تابستان هر سال غوغایی برای ثبت نام برپا می‌شود. یکی از بحث‌های تکراری و داغ همیشگی گرفتن شهریه (مدارس غیردولتی) یا وجه تحت عنوان مشارکت‌های مردمی (مدارس دولتی) توسط برخی مدارس از اولیا و هنگام ثبت نام است که طبق قانون تخلف است؛ اما به نظر می‌رسد با توجه به شرایط اقتصادی بد مدارس در این روز‌ها (هم دولتی و هم غیردولتی)، امسال این تخلف شدت بیشتری گرفته باشد. اما در این فرصت تمرکز این گزارش را بر مصائب ثبت نام دانش آموزان در مدارس دولتی با توجه به محدوده سکونت و سختگیری‌هایی که در این زمینه وجود دارد و تخلف‌هایی که صورت می‌گیرد گذاشتیم. چالشی که شاید بیش از همه اولیای دانش آموزان پایه اول و هفتم را درگیر خود کرده باشد. هر چند باز هم به دلیل افزایش اجاره ملک در تهران و بسیاری از شهر‌های بزرگ، امسال شاهد این هستیم که بسیاری خانواده‌ها مجبور به تغییر محل سکونت خود و رفتن به محله و منطقه ارزان‌تر شده اند و همین مساله باعث شده تا در ثبت نام میان پایه‌ای هم امسال رشد قابل تاملی داشته باشیم.
چالش ثبت نام کلاس اولی در ۶۱ هزار مدرسهثبت نام کلاس اولی‌ها از ابتدای در ۶۱ هزار مدرسه ابتدایی از خردادماه شروع شد. ثبت نام در مدارس دولتی براساس محدوده جغرافیایی صورت می‌گیرد و خانواده‌ها باید مدارک احراز محل سکونت خود را در موقع ثبت نام به مدرسه ارائه کنند. اما این همه ماجرا نیست. اولیا می‌گویند کافی است به مشاور املاک آشنا و غیرآشنا پولی بدهید و مثلاً خانه یکی از بستگان هم داخل محدوده مورد نظر شما باشد و اجاره نامه‌ای بنویسید و کد رهگیری را به مدرسه ارائه دهید. حتی ظاهراً راه برای تخلف بازتر است و جعل کد رهگیری هم این روز‌ها باب شده است. البته همه برای ۶۱ هزار مدرسه کشور و ثبت نام فرزندشان در آن‌ها دچار چالش نیستند و دست به چنین تخلفاتی نمی‌زنند، اما کم هم نیستند مدارس با کیفیت دولتی خصوصاً در تهران و شهر‌های بزرگ که این روز‌ها کافی است روز‌های دوشنبه و چهارشنبه سری به آن‌ها بزنید تا با دغدغه‌های ریز و درشت خانواده‌ها رو به رو شوید.
مراجعه به چندین مدرسه طی هفته‌های گذشته نشان می‌دهد عمده گلایه اولیا این است که «اگر منظور از محدوده بندی این است که نزدیک‌ترین مدرسه به محل سکونت فرزندمان بتوانیم او را ثبت نام کنیم، نزدیک‌ترین مدرسه به محل سکونت ما خارج از محدوده است!». باز گلایه دیگر اولیا این بود که «مدارس دولتی کاملاً دو دسته اند، یا برند هستند و همه معلم‌های خوب و روش‌های آموزشی خوب را دارند یا مدارس بی کیفیتی هستند». گلایه دیگر روش برخورد نامناسب مسئولان مدرسه زمان ثبت نام بود و گلایه دیگر اولیا عدم رسیدگی به شکایت‌های آن‌ها بود تا جاییکه حتی معدود والدینی اظهار می‌کردند «ما که می‌خواهیم قید ثبت نام بچه امان را در مدرسه بزنیم و برویم سال دیگر بیاییم». واقعیت این است که برعکس آنچه به نظر می‌رسد این چالش‌ها تنها متعلق به طبقه ضعیف یا متوسط جامعه نیست که با خود گمان کنیم آن‌ها که وضع مالی خوبی دارند لزوماً مایلند فرزندشان را در مدرسه غیردولتی منطقه ثبت نام کنند و در مدارس غیردولتی دیگر نه بحث محدوده است و نه حتی منطقه؛ آنجا بحث این است که از پس پرداخت شهریه بر بیایید. موضوع این است که شرایط اقتصادی این روز‌های جامعه در وهله اول خانواده‌های بیشتری را در طبقه متوسط و حتی ضعیف جای داده است و تعداد مدارس دولتی به این حجم تقاضا نمی‌رسد و نکته دیگر این است که در برخی مناطق حتی مدارس غیردولتی خوب وجود ندارد که بتواند با برخی مدارس خوب دولتی برابری کند و برای همین تقاضا برای معدود مدارس بالا می‌رود.
بی تناسبی کیفیت مدارس دولتی در یک محدوده و منطقهبی تناسبی کیفیت در مدارس دولتی یک واقعیت انکار ناپذیر این روز‌های مدارس است که چالش ثبت نام را جدی کرده است و تخلف‌های مدارس برند در گلچین کردن دانش آموزان گلایه دیگر اولیاست.
بطحایی: من در دوره وزارت به کرات با این پدیده مواجه شدم که در بسیاری از مواقع برای بازدید از دو مدرسه که در یک خیابان و منطقه بودند می‌رفتم، اما در یک مدرسه به خاطر وجود مدیر شایسته، مسائل تربیتی مأموریت اصلی آن مدرسه قرار گرفته بود و شور و اشتیاق در آن دیده می‌شد، اما مدرسه کنار درستی که مدیر شایسته نداشت از در و دیوارش مشکلات می‌ریخت و اجازه نمی‌داد تربیت رخ بدهد
سید محمد بطحایی وزیر سابق آموزش و پرورش چندی پیش در گفتگو با خبرنگار مهر در این زمینه گفت: من در دوره وزارت به کرات مواجه شدم با این پدیده که در بسیاری مواقع برای بازدید از دو مدرسه که در یک خیابان و منطقه بودند می‌رفتم که شرایط اقتصادی، اجتماعی و … در آن منطقه یکی بود؛ اما در یک مدرسه به خاطر وجود مدیر شایسته، مسائل تربیتی مأموریت اصلی آن مدرسه قرار گرفته بود و شور و اشتیاق در آن دیده می‌شد. اما مدرسه کنار درستی که مدیر شایسته نداشت از در و دیوارش مشکلات می‌ریخت و اجازه نمی‌داد تربیت رخ بدهد. پس نقش مدیر بسیار مشهود و هویداست. البته ما تا زمانی که نظام بودجه‌ریزی مان دولتی است و پرداختی‌ها از خزانه انجام می‌شود دولت‌ها هم نمی‌توانند به تأمین نیاز‌های مدرسه آنطور که باید توجه کنند.
نکته قابل تامل در این میان این است که عزم جدی برای حل مشکل ریشه‌ای چالشی که هر ساله میلیون‌ها دانش آموز و اولیای آن‌ها را درگیر می‌کند، وجود ندارد و عموم راهکار‌ها کوتاه مدت است؛ چرا که اصل راهکار در بالابردن کیفیت و کمیت مدارس دولتی است.
حالا با ۶ ساله شدن دوره ابتدایی سختگیری خانواده‌ها برای ثبت نام فرزندشان در مدرسه مورد نظرشان که کیفیت خوبی داشته باشد در پایه اول، بیشتر هم شده است و کیست که بتواند بر این موضوع گلایه کند! کیست که برایش مهم نباشد فرزندش ۱۲ سال بهترین ساعت‌های روزش را قرار است در کدام مدرسه تحصیل کند و، چون ثبت نام میان پایه‌ای دشوار‌تر است، همه تلاش اولیا برای ثبت نام فرزندشان در مدرسه دلخواه در پایه‌های اول و هفتم فشرده می‌شود و تابستانی که کسی فرزند کلاس اولی یا هفتمی داشته باشد تقریباً تابستانی فراموش نشده است.
امسال بنا به گفته معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش یک میلیون و ۵۰۰ هزار کلاس اولی ثبت نام خواهند کرد. ثبت نام کلاس اولی‌ها تا پایان شهریور و در روز‌های دوشنبه و چهارشنبه هر هفته انجام می‌شود. هر چند همین روز‌ها هم دیگر بعید است مدرسه‌ای جای خالی برای ثبت نام داشته باشد و این در حالی است که هنوز برخی خانواده‌ها ممکن است در روز‌های آتی نقل مکان کنند.
براساس آیین نامه‌ها حداکثر تعداد دانش آموزان در کلاس‌های پایه اول باید ۲۶ نفر باشد و از یک طرف به مدیران مدارس تأکید شده این تراکم را در نظر بگیرند و از سوی دیگر رعایت این تراکم با حجم تقاضا‌ها در بسیاری مواقع برابری نمی‌کند.
چگونه مدرسه محدوده محل سکونت فرزند خود را شناسایی کنید؟مسعود ثقفی مشاور مدیرکل و رئیس اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی شهر تهران در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این پرسش که محدوده بندی مدارس گرچه در بسیاری مواقع چاره ساز است، اما چالش‌هایی را نیز به دنبال دارد، از جمله اینکه هنوز بسیاری از والدین کلاس اولی نمی‌دانند مدارس محدوده محل سکونت خود را از کجا باید پیدا کنند، گفت: محدوده بندی مدارس و مناطق روشی است که سال‌های قبل کارش را آغاز کرد و به دلیل اینکه تراکم دانش آموزی را در محل بتوانیم کنترل کنیم، این روش ایجاد شد که شخصاً هم به آن اعتقاد دارم. محدوده بندی روش درستی بود و شاید تنها روش ماست برای حفظ تراکم دانش آموزی در مدارس.
دو راه برای اینکه خانواده‌ها بدانند برای ثبت نام فرزندشان کدام مدرسه محدوده زندگی شان بروند وجود دارد، یکی اینکه بروند به آموزش و پرورش منطقه و آنجا نقشه بزرگی به دیوار زده شده که محدوده‌ها مشخص شده است؛ راه دوم هم اینکه از مدارس نزدیک به محل سکونت خود بخواهند محدوده را ارائه دهند
وی ادامه داد: محدوده بندی یعنی هر مدرسه یک محدوده مجزا دارد که ربطی به منطقه ندارد. در واقع محدوده در دل مناطق تعیین می‌شود. دو راه برای اینکه خانواده‌ها بدانند برای ثبت نام فزندشان کدام مدرسه محدوده زندگی شان بروند وجود دارد. یکی اینکه بروند به آموزش و پرورش منطقه و آنجا نقشه بزرگی به دیوار زده شده که محدوده‌ها مشخص شده است. راه دوم هم این است که از مدارس نزدیک به محل سکونت خود بخواهند محدوده را ارائه دهند.
ثقفی در پاسخ به این پرسش که ساخت و ساز‌هایی که در محدوده‌های تعیین شده هر ساله صورت می‌گیرد ممکن است تناسب جمعیتی را به هم بریزد، آیا راهکاری برای آن دارید، گفت: محدوده‌های تعیین شده ثابت و غیرقابل تغییر نیست. اگر ما محدوده را رعایت نکنیم ممکن است کلاس‌هایی با تراکم ۴۰ دانش آموز داشته باشیم. البته هر سال محدوده‌ها ممکن است بر اساس تراکمی که به دست می‌آید تغییراتی بکند، اما بسیاری از مناطق ما به لحاظ جمعیتی اتفاق عجیبی برایشان نمی‌افتد که بخواهیم محدوده مدارس را تغییر دهیم. یعنی در بسیاری از مناطق ما ساخت و ساز‌های عجیبی رخ نمی‌دهد و به صورت نرمال جمعیت بالا و پایین می‌شود.
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه برخی خانواده‌ها این روز‌ها به هر مدرسه در محدوده و منطقه محل سکونتشان سر می‌زنند با این جواب رو به رو می‌شوند که جا ندارند و حتی با برخورد‌های ناشایستی این را بیان می‌کنند، آیا مدرسه محدوده سکونت دانش آموز ملزم به ثبت نام وی است یا نه؟ بیان کرد: این اصل که هیچ دانش آموزی نباید بدون مدرسه بماند یک اصل برای ماست. البته ممکن است برخی مدارس در برخی مناطق رفتار‌هایی با اولیا داشته باشند که مناسب نباشد و روحیه دانش آموز و اولیا اثر بد بگذارد و من متاسفم که این اتفاق رخ می‌دهد. اما حجم بزرگی از دانش آموزان ما با این مسائل رو به رو نیستند. اما باید به این تعداد محدود هم رسیدگی کنیم و مشکل را برطرف کنیم.
وی تاکید کرد: من به اولیا که درگیر این مسائل هستند توصیه می‌کنم در محدوده‌ای که قانونا حق ثبت نام فرزندشان را دارند مراجعه کنند. اگر مدیری گفت: ظرفیت نداریم به ستاد ثبت نام منطقه مراجعه کنند، چون آنجا به کلیت ماجرا اشراف دارند و نامه‌ای به اولیا می‌دهند که در همان مدرسه محدوده که ظرفیتش هم پر شده باشد باید با تراکم بیشتر آن دانش آموز را ثبت نام کنند.
شرایطی پیش آمده که در بحث ثبت میان پایه با مسائل جدیدی رو به رو شده ایم. همکاران ما در ستاد ثبت نام این پیش بینی اولیه را داشتند و در اولین جلسات مربوط به ثبت نام صحبتش را داشتیم. خصوصاً در مناطق جنوبی تهران با مشکل رو به رو خواهیم شد، چون کوچ مردم معمولاً از مناطق بالا به سمت جنوب است
وی در پاسخ به این پرسش که امسال ثبت نام میان پایه‌ای نیز افزایش پیدا کرده است و چالش‌های اقتصادی بسیاری را وادار به نقل مکان کرده، آیا برای افزایش این درخواست‌ها نیز چاره‌ای اندیشیده شده یا نه، اظهار کرد: این نکته کاملاً درستی است. شرایطی پیش آمده که در بحث ثبت میان پایه با مسائل جدیدی رو به رو شده ایم. همکاران ما در ستاد ثبت نام این پیش بینی اولیه را داشتند و در اولین جلسات مربوط به ثبت نام صحبتش را داشتیم. خصوصاً در مناطق جنوبی تهران با مشکل رو به رو خواهیم شد، چون کوچ مردم معمولاً از مناطق بالا به سمت جنوب است.
ثقفی گفت: نهایت تلاش خود را داریم که کمترین آسیب و چالش گریبان خانواده‌ها را بگیرد، ولی هر کس دچار مشکل شد به ستاد ثبت نام منطقه مراجعه کند. تدابیری اندیشیده شده که مردم دچار عذاب نشوند.
این گزارش نقطه پایان ندارد. تا روز‌هایی که چالش ثبت نام ادامه دارد، گزارش‌های مهر در این خصوص ادامه خواهد داشت. هر چند ممکن است بسیاری از اولیا عنوان کنند حرف‌های مسئولان و حتی آنچه روی کاغذ به عنوان بخشنامه می‌آید، هنگام مراجعه به مدارس و منطقه اهمیتی ندارد و از سیاستگذاری‌ها تا عمل فاصله زیادی است.