رویداد۲۴ گزارش می‌دهد؛
در پی تغییر مسیر نفتکش انگلیسی و توقیف نفتکش استنا امپرو، اخبار مربوط به ایجاد اختلال در GPSهای هوایی توسط روسیه بار‌ها تکرار شده است. پیش از این برخی کشورها روسیه را تحت فشار گذاشته بودند در حمایت از ایران اقدام کرده است اما آیا واقعا روسیه به دنبال حمایت از ایران است؟
رویداد۲۴ اواخر ماه ژوئن فدراسیون بین المللی خطوط هوانوردی و مقامات هواپیمایی اسرائیل اعلام کردند که سیگنال‌های ماهواره‌ای gps چندین پرواز در حالی که بر فراز فرودگاه بین المللی بن گوریون اسرائیل پرواز می‌کردند، گم شده است. هواپیما‌هایی که این اتفاق برایشان افتاده بود مجبور شدند از سیستم‌های پشتیبان استفاده کنند و دچار مشکل جدی نشده‌اند.
«نشنال اینترست» در گزارشی نوشت نیرو‌های روسیه سیستم‌های GPS خاورمیانه را دچار اختلال کرده‌اند و جنگ با ادوات الکترونیکی می‌تواند به نیرو‌های آمریکایی در منطقه که آماده حمله احتمالی به ایرانند آسیب جدی بزند.
«تایمز آو اسرائیل» در گزارشی که در ماه ژوئن منتشر شده بود مدعی شده بهار سال گذشته خلبان‌هایی که در حریم هوایی خاورمیانه به ویژه بر فراز سوریه در حرکت بودند با مشکل اختلال GPS مواجه شدند و این اختلال دائما آدرس‌های غلط می‌داد و کارکرد GPS را متوقف میکرد.
«تاد هوفریز» استاد دانشگاه تگزاس به تایمز آو اسرائیل گفته اختلالات ماهواره‌ای هفته‌های اخیر همگی از پایگاه هوایی روسیه در سوریه نشات گرفته است. این مداخلات در سیستم GPS با هدف حمایت از نیرو‌های روسیه در برابر حملات پهپادی و حفظ سلطه ادوات الکترونیکی توسط روس‌هاست.
بر اساس گزارشی که وزارت جنگ اسرائیل منتشر کرده، منابع اطلاعاتی اسرائیل به این نتیجه رسیده‌اند که اختلالات سه هفته پیش در سامانه‌های مسیریابی هواپیما‌های مسافری بخشی از تلاش‌های روسیه در حمایت از سوریه است.
در این گزارش گفته شده مسکو سعی می‌کند در سامانه‌های مسیریابی هواپیما‌های غربی اختلال ایجاد کنند و این برای از کار انداختن جنگنده‌های F22 و F35 است.
نیروی هوایی آمریکا در آپریل ۲۰۱۹ جنگند‌های F22 و F35 خود را به قطر و امارات اعزام کرد و این بخشی از آماده باش نیرو‌های آمریکایی برای مقابله احتمالی با ایران بود.
به گزارش رویداد۲۴ هفته گذشته رادیوی «گالی تازال» اسرائیل که یک رادیوی متعلق به نیرو‌های جنگی اسرائیل است در گزارشی اعلام کرد که روس‌ها پشت پرده اختلالات در سیستم‌های جهانی ردیابی‌اند. مقامات روسیه و رسانه‌های نزدیک به دولت روسیه این ادعا را رد کرده و آن را اخبار جعلی خوانده‌اند.
رسانه‌های اسرائیلی با طرح این سوال که آیا روس‌ها اشتبا‌ها GPS هواپیما‌های کشور‌های دوستشان را دچار اختلال کرده‌اند یا خیر به تکرار این اتفاق اشاره کرده و گفته‌اند پس چرا این اختلالات متوقف نشده است؟
پایگاه خبری «برکینگ دیفنس» در این باره نوشته جالب اینجاست که سیستم‌های GPS زمینی متاثر از این حادثه نشده‌اند. این نشان می‌دهد اقدام روس‌ها اتفاقی نبوده و نوعی استفاده از ابزار‌های جنگی الکترونیکی به حساب می‌آید. روس‌ها بر سیستم‌هایی که بتوانند سیگنال‌های GPS جعلی ارسال کنند و سیستم‌هایی که ۵۰۰ برابر قوی‌تر از مدل‌های موجود آن است بسیار کار کردند.
به ادعای پایگاه خبری «دیفنس نیوز»، روس‌ها پیش از این در GPSهای اروپا نیز اختلالاتی ایجاد کرده‌اند. این رسانه در گزارشی به اختلالات سیگنالی در GPS در زمان رزمایش تریدنت جانکچر در نروژ در اواخر اکتبر ۲۰۱۸ اشاره کرده و نوشت: آژانس اطلاعات دفاعی نروژ گفته رد این اختلالات سیگنالی را دنبال کرده و به پایگاه روس‌ها در نزدیکی شبه جزیره کولا رسیده است. شبه جزیره کولا در شمال غرب روسیه واقع شده است.
اواخر سال گذشته میلادی نروژ و فنلاند هر دو از روسیه بابت این اختلالات شکایت کردند. «دیفنس نیوز» نوشته روسای هوابرد مسافری و دفاعی فنلاند و نروژ نسبت به خطراتی که این اختلالات GPS ممکن است برای هواپیما‌های نظامی یا مسافری ایجاد کند هشدار دادند.
با این حال روسیه هیچگاه این موضوع را نپذیرفته است. «فرانس بیک جنسن» وزیر دفاع نروژ به رسانه آتستیک تودی گفته روسیه از ما خواسته تا ادعایمان را ثابت کنیم؛ ما هم به آن‌ها مدارکمان را داده‌ایم. او گفته روسیه از آن‌ها تشکر کرده و گفته وقتی کارشناسان ما مدارک را بازبینی کردند به شما خبر خواهیم داد. این جواب هم از سوی روس‌ها برای ما دلگرم کننده بود.
وزیر دفاع نروژ اختلالات را تعمدی خوانده و گفته روس‌ها بسیار نزدیک به مرز چنین اقدامی را کلید زده‌اند و می‌دانستند که بر مناطق اطراف تاثیر خواهد گذاشت.
در پی این حوادث ارتش آمریکا نیز از طرح آزمایش سیستم‌های مقاومتی در برابر اختلالات GPS خبر داده است که در واقع اقدامی مقابله‌ای در برابر جنگ الکترونیک روسیه است.
آیا اقدام روسیه در جهت حمایت از ایران است؟
برخی رسانه‌ها در پی بروز اختلالاتی در سامانه‌های جهت یابی مدعی شده‌اند که روسیه به دنبال حمایت از پایگاه‌های خود در سوریه و همزمان حمایت از ایران در برابر حملات احتمالی هوایی آمریکا در خلال تنش‌های ایران و آمریکاست.
اوایل هفته نیز روزنامه «ساندی میرر» ادعایی را از جانب انگلیس‌ها مطرح کرد. منابع امنیتی انگلیس در گفت‌وگو با این رسانه بریتانیایی اعلام کردند که سازمان اطلاعات خارجی انگلیس MI6 مدعی است مقامات امنیتی این کشور در حال بررسی موضوع حمله سایبری روسیه به سیستم GPS نفتکش استنا امپرو هستند که گفته می‌شود با دستکاری و ارسال سیگنال‌های اشتباه باعث ورود آن به آب‌های ایران شده است.
روز جمعه ۲۸ تیر، یک فروند نفتکش انگلیسی با نام استنا امپرو هنگام عبور از تنگه هرمز به علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین المللی دریایی و بنا به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، توسط یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف شد.
به گفته یک منبع نظامی آگاه، این نفتکش قصد عبور از مسیر خلاف کشتیرانی در تنگه هرمز را داشته است. این حادثه توسط رسانه‌های غربی، اقدام منقابل ایران در برابر توقیف نفتکشش استنا امپرو در جبل الطارق خوانده شده است. ایران این ادعا را تایید نکرده و بار‌ها به نقض قوانین توسط کشتی انگلیسی توقیف شده تاکید کرده است. با این حال تاثیر این سلسله حوادث بر روابط ایران و اروپا قابل توجه بوده است.
سه کشور اروپایی عضو برجام یک صدا اقدام ایران را محکوم کرده و خواستار آزادی هر چه سریعتر کشتی بریتانیایی شده‌اند. وزیر خارجه انگلیس با وجود اینکه هرگونه اقدام نظامی علیه ایران را رد کرده، اما به تهران هشدار داده که هر چه سریعتر کشتی بریتانیایی را آزاد کند.
تیره شدن روابط با اروپایی‌ها در حالی که ایران در انتظار راه‌اندازی واقعی ساز و کار مالی وِیژه با اروپاست، به معنای وابستگی هرچه بیشتر ایران به دیگر اعضای باقیمانده برجام یعنی چین و روسیه است.
ایران مشتری مهم تسلیحات روسی است. سال گذشته سامانه‌های دفاع موشکی S30 روسیه وارد خاک ایران شده است. ایران مشتری هواپیما‌های روسی نیز هست. علاوه بر اینکه در سال‌های اخیر توپولوف‌های روسی آسمان ایران را پر کرده‌اند، خبر‌هایی درمورد احتمال خرید هواپیما‌های جدید سوخو از روسیه نیز به گوش رسیده است.
تحریم‌های آمریکا و غرب علیه ایران برای روسیه برکات زیادی داشته، اما لازم است بدانیم ایران و روسیه همه جا شریک هم نیستند. این دو کشور در یک نقطه رقابت دارند؛ نفت.
روسیه دومین تولید کننده بزرگ نفت در جهان است. این کشور روزانه ۱۱ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند و در جریان تلاش‌های ایران برای کاهش سقف تولید نفت در اوپک، به عنوان یکی از کشور‌های غیر عضو، اما حاضر در اوپک در لابی عربستان سعودی و امارات علیه ایران رایزنی میکرد. هرگونه اختلال در بازار نفت به منزله بالارفتن قیمت نفت در بازار‌های جهانی است و این یعنی سود هنگفتی نصیب کشور‌های تولید کننده و صادر کننده خواهد شد.
قیمت نفت برنت که تا روز جمعه روند کاهشی داشت و به ۶۲ دلار رسیده بود، پس از اعلام خبر توقیف نفتکش انگلیسی توسط ایران به مرز ۶۳ دلار رسید.
ایران در شرایط کنونی امکان صادرات عادی نفت را ندارد. بالارفتن قیمت نفت برای ایران که ناچار است نفت خود را در بازار سیاه با شرایط بسیار سخت و تعیین شده از سوی طرف مقابل به فروش برساند معنا دار نیست، اما برای کشور‌های رقیب ایران مایه خوشحالی است.