رویداد۲۴ پرونده قتل همسر دوم محمدعلی نجفی از جمله پرونده‌هایی است که سؤالات زیادی را در افکار عمومی ایجاد کرد.
هر چند به این پرونده در سه جلسه علنی در دادگاه کیفری استان تهران رسیدگی شد، اما همچنان پرسش‌هایی در افکار عمومی مطرح است. محمود حاجی‌لویی و مسعود افرازه، دو وکیل پایه یک دادگستری هستند که دو روز کاری قبل از تشکیل اولین جلسه دادگاه به عنوان وکلای اولیای دم میترا استاد در پرونده اعلام وکالت کردند.
آن‌ها در طول رسیدگی و قبل از آن در برابر رسانه‌ها سکوت و مصاحبه درباره این پرونده را به بعد از پایان جلسه دادگاه موکول کردند تا خللی در جریان رسیدگی ایجاد نشود. اکنون وکلای اولیای دم در گفت‌وگویی مکتوب به این پرسش‌ها پاسخ داده‌اند.
پرونده قتل میترا استاد به لحاظ توجه ویژه‌ای که افکار عمومی به آن دارد و حساسیت‌های خاص سیاسی که روی آن ایجاد شده است، یکی از سخت‌ترین پرونده‌های جنایی است. چرا وکالت چنین پرونده‌ای را برعهده گرفتید؟
واقعیت این است که بعد از ملاقات اعضای محترم خانواده استاد و پی‌بردن به حقانیت ایشان مجاب شدیم تا از ایشان دفاع کنیم. در واقع از نظر ما به‌حق‌بودن اولیای دم محرز بود و همواره با این نیت که صرفا باید جانب حق و حقیقت را بگیریم، در این پرونده وکالت کردیم.
گفته‌هایی در دادسرا مطرح و شرایطی ایجاد شد که برای افکار عمومی سؤالاتی مطرح کرد. بخشی از این موضوعات در قالب نامه آقای نجفی به خانواده‌اش بود که در کیفرخواست منعکس شده بود، شما به‌عنوان وکلای اولیای دم میترا استاد آیا شرایطی را که در دادسرا ایجاد شد، درست می‌دانید؟
اگر منظور شما از «گفته‌های دادسرا» اظهارات آقای نجفی در مرحله تحقیقات مقدماتی است، باید عرض شود این اظهارات اصالتا توسط ایشان یا با رهنمود وکلای محترم ایشان تحریر شده است، در هر صورت اتهامات ناروایی به مرحوم میترا استاد از ناحیه ایشان وارد شد که نه تنها واقعیت نداشت، بلکه اخلاقا شایسته نبود و با توجه به اینکه هیچ دلیلی نیز از ناحیه ایشان در مرحله دادسرا تقدیم نشده بود، مورد توجه مقام محترم قضائی قرار نگرفت.
به هر روی، از منظر این‌جانبان، این اظهارات و گفته‌های آقای نجفی فاقد وجاهت بود.
نجفی در طول دادگاه نسبت به حاشیه‌های ایجادشده واکنش نشان داد و انتقاد کرد که چرا چنین مسائلی در جلسه علنی مطرح شد و به‌هیچ‌وجه مطلبی در آن موارد ذکر نکرد و به نظر می‌رسید بسیار مراقب است که مبادا خدشه‌ای به شخصیت خانواده استاد وارد شود؛ حتی به کسانی که مسائلی را علیه خانم استاد مطرح کرده بودند، انتقاد کرد. آیا این رویکرد را مثبت دیدید؟ به طور کلی شخصیت آقای نجفی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
حقیقت این است که همان‌طور که ذکر شد، به نظر ما آقای نجفی و وکلای محترم، قاطعانه به این نتیجه رسیده بودند که علاوه بر غیرواقعی‌بودن این اتهامات، به جهت فقدان دلایل در اثبات ادعا‌های اولیه ایشان، امکان اثبات اتهامات را نداشتند و از این‌رو با تغییر صریح موضع‌شان، سعی داشتند این مطالب در دادگاه طرح نشود.
اما درباره ارزیابی از شخصیت ایشان، به این موضوع اذعان داریم که اساسا آقای نجفی در طول دادرسی با ظاهری آرام و لطافت در کلام، سخن راندند که این برخورد ایشان با اظهارات در دادسرا یا دست‌نوشته‌های ایشان بعد از وقوع قتل و ادعا‌ها همخوانی نداشت.
وکیل آقای نجفی در دادگاه بر نحوه شلیک گلوله‌ها تأکید داشت. او و آقای نجفی معتقد بودند گلوله کمانه کرده و به مرگ خانم استاد منجر شده است. هر چند کارشناس گفت: فکر می‌کند احتمالا گلوله از دست رد شده و به سینه برخورد کرده است، اما در نهایت گفت: بهتر است طبق نظر آقای گودرزی (وکیل متهم) کمیسیون متخصصان پزشکی قانونی و اسلحه تشکیل شده و نظر قطعی را آن‌ها بدهند. با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از مردم دفاعیات وکیل آقای نجفی را درست می‌دانند، نظر شما درباره این دفاعیات و تشکیل کمیسیون چیست؟
حقیقتا هیچ‌گاه آقای نجفی درباره اصابت گلوله به مرحوم استاد اظهارنظر صریحی نداشتند و هیچ‌گاه نه صراحتا و نه تلویحا اظهارنظر نکردند که تیر جنایی غیرمستقیم به مرحوم اصابت شده و در هر جلسه بار‌ها اعلام کردند جزئیات واقعه یادم نمی‌آید و همه‌چیز در چند ثانیه رخ داد.
اگر وکیل محترم ایشان نیز چنین اظهاراتی را بیان کردند، غیرمستدل بود. چه اینکه رئیس دادگاه لااقل از ایشان خواست در این زمینه مدلل صحبت و دفاع کنند و به همین دلیل، اساسا به این بحث ورود نکردند.
ضمن اینکه کارشناس محترم نیز صراحتا اعلام کرد از نظر ایشان تیر جنایی با فاصله حداقل ۳۰ سانتی‌متری از اسلحه شلیک و از کف دست چپ وارد شده و بلافاصله به سینه مقتول برخورد کرده است.
اما درباره قسمت آخر این سؤال، کاملا با شما مخالفم. اتفاقا در تمامی بازخورد‌هایی که از جلسات دادرسی در جامعه را رصد می‌کنیم، تاکنون به چنین موضوعی برخورد نکرده‌ایم و صادقانه عرض می‌کنیم عموم جامعه از تغییر جهت‌های آقای نجفی در عمد به غیرعمدبودن شلیک‌ها حیرت‌زده شده‌اند و اساسا ارجاع موضوع به هیئت کارشناسان به‌هیچ‌وجه مدنظر مردم نبوده است.
اگر دادگاه گفته‌های وکیل آقای نجفی را قبول و رأی بر شبه‌عمدبودن صادر کند، آیا شما این رأی را می‌پذیرید یا اعتراضی خواهید کرد؟
چنانچه رأیی صادر شود که مخالف منافع موکلان باشد، قدر مسلم به آن اعتراض خواهیم کرد.
آقای حاجی‌لویی در بخشی از گفته‌هایشان در دادگاه خطاب به آقای نجفی خواستند که ایشان از اولیای دم عذرخواهی کنند و این را خواسته اولیای دم دانستند، با توجه به اینکه آقای نجفی در آخرین دفاع با احترام از خانم استاد یاد کردند و خواستار صبر برای اولیای دم شدند و لحنی دلجویانه از خانواده استاد داشتند، اگر رأی بر قصاص صادر شود، با توجه به جمیع شرایط آیا فکر می‌کنید راه مصالحه با خانواده استاد باز است؟ با توجه به اینکه در جلسه دادگاه والدین خانم استاد شرکت نکردند، آیا فکر می‌کنید حاضر به گفتگو در این زمینه باشند؟
همان‌طور که فرمودید، والدین محترم میترا استاد در جلسات حاضر نشدند. حقیقت این است که حال روحی و روانی همه خانواده مخصوصا مادر و پدر ایشان بسیار وخیم است.
از طرفی تشریح صحنه قتل و یادآوری نحوه به‌قتل‌رسیدن فرزندشان در جلسه دادگاه توسط متهم و کارشناس اسلحه و بقیه، قدر متقن بر وخامت احوالشان می‌افزود. به همین دلیل، تا به امروز، برای ما به عنوان وکلای آن‌ها مجالی برای طرح موضوع مصالحه فراهم نشده و در مراجعات به ایشان همواره بر این کوششیم که صرفا موجبات تسلی درد جان‌گدازی را که بر آن‌ها وارد شده است، فراهم کنیم.
آقای مسعود استاد، برادر مرحومه، گفتگو‌های تندی علیه آقای نجفی در رسانه‌ها داشتند و حتی خطابه تندی نسبت به همسر اول آقای نجفی در اینستاگرام نوشتند. با این حال، در طول جلسه دادگاه دیدیم گفت‌وگویی بین ایشان و آقای نجفی پیش آمد و در مرحله دیگری هم در دادسرا گفتگو کرده بودند، صرف تشکیل این گفتگو خارج از اینکه محتوای آن چه بوده است، نشان می‌دهد آقای استاد تمایل دارد با اینکه به‌لحاظ قانونی نقشی در پرونده ندارد، اما طرف گفتگو قرار گیرد، چرا؟ با توجه به اینکه او در یکی از مصاحبه‌ها هم گفته بود تصمیم‌گیرنده اوست، آیا باید بپذیریم والدین خانم استاد نقش و نظری دراین‌باره ندارند؟
آقای مسعود استاد فرزند ارشد این خانواده است و نقش شاخصی در تصمیم‌گیری‌های این خانواده ایفا می‌کند و قطعا اولیای دم در تصمیم‌گیری به نظر ایشان نگاه ویژه‌ای دارند. به هر روی، ایشان هم جزئی از این خانواده هستند و در نهایت آنچه جمعا تصمیم بگیرند، منعکس خواهد شد.
به عنوان وکلای اولیای دم، آیا حاضر هستید با حفظ منافع موکلانتان با توجه به اینکه بخشی از افکار عمومی خواهان گذشت هستند، در این راه قدمی بردارید؟ از نظر شما این بخشش می‌تواند منافع معنوی زیادی برای خانواده استاد و نگاه جامعه به جایگاه آن‌ها داشته باشد؟ با توجه به اینکه درباره شخصیت معنوی و فرهنگی کاکابرار، پدر خانم استاد، بسیار خوب گفته شده و جامعه احترام بسیار زیادی برای ایشان قائل است.
بله، همان‌طور که پیش‌تر هم ذکر کردیم، هم‌اینک فضای حاکم بر خانواده استاد مهیای چنین گفتمانی نیست. اما وظیفه خویش می‌دانیم بعد از صدور رأی، به شرط تعدیل فضای روحی و روانی حاکم بر خانواده استاد و در اولین فراغت حاصله، به این مهم اهتمام بورزیم.
چنانچه مصالحه یا گذشت صورت پذیرد، قطعا جایگاه معنوی خانواده استاد رفیع‌تر از قبل خواهد شد و مقارن با این گذشت، ان‌شاءالله آرامش قلبی و روحی ویژه‌ای اعضای خانواده استاد را دربر گرفته و خداوند متعال صبری خاص برایشان مقرر کند. ولی اگر گذشتی هم حاصل نشد، متهم به‌صورت مشروع و قانونی مجازات می‌شود و مفاد حکم دادگاه اجرا خواهد شد.