رویداد۲۴ در اولین تماس با کارگزاری بابت پولی که درخواست داده بود و به حسابش واریز نشده بود برخورد تندی نشان داد؛ اپراتور کارگزاری با این عنوان که «نگران نباش سود پولت رو می‌گیری» سعی در آرام کردن او داشت.
نرگس با لحنی طلبکارانه‌تر در پاسخ به اپراتور گفت «آقا سود روزشمار خیلی وقته حذف شده، با این حرفا الکی من رو آروم نکنید، فکر کردین من خبر ندارم.»
اپراتور کارگزاری پاسخ داد: «ما که بانک نیستیم، برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ما همچنان سود روز شمار را پرداخت می‌کنیم. صندوق‌ها جایی بهتر از بانک برای سپرده‌های شماست».
اپراتور انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با میزان بازدهی آن‌ها را برای نرگس شرح داد و او در نهایت تعجب چندین بار این جمله را که «یکساله این همه سود داده؟ مگه ممکنه؟» را تکرار می‌کرد.
ظاهرا او هیچ اطلاعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازارگردانی نداشت.
صندوق‌های مهجور در پس سود‌های بانکی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری از دیگر محل‌های سرمایه‌گذاری بوده که شاید حتی در اوج رشد تقاضا‌ها برای مراجعه به انواع بازار‌های مالی هم آنچنان به چشم مردم نیامد.
صندوق‌ها، نهاد‌های مالی هستند که فعالیت اصلی آن‌ها سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار بوده و اشخاص به نسبت سرمایه‌گذاری خود و بسته به نوع صندوق انتخابی یا درآمد ثابت دریافت می‌کنند یا در سود و زیان صندوق شریک می‌شوند.
در ایران، مردم شبکه بانکی را بهتر از هر مکان سپرده‌گذاری دیگری می‌دانند و به این شبکه اعتماد بیشتری دارند، به طوری که سرمایه‌گذاری در سپرده بانکی، بسیار جا افتاده‌تر بوده و اکثریت افراد جامعه تحت هر شرایطی به نرخ سودی که کمتر از نرخ تورم کشور بوده رضایت داده و سپرده‌های خود را در این مکان قرار می‌دهند.
آمار‌ها نیز گواه این امر بوده، به طوری که طبق آخرین آمار‌های منتشره از سوی بانک مرکزی در پایان فروردین ماه امسال، میزان کل سپرده‌های بانکی کشور حدود ۲۰۸۰ هزار میلیارد تومان بوده که بیش از دو برابر ارزش کل بازار سهام کشور است.
با وجود این، اما مردم آشنایی زیادی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری و انواع آن ندارند. مشکل صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، بانک محور بودن اقتصاد کشور است.
دغدغه دیرینه اقتصاد ایران تغییر نظام اقتصادی از «بانک پایه» بودن به «بازار پایه» بوده که تاکنون به علت دامنه گسترده اختیاراتی که به بانک‌ها داده شده تحقق این امر دور از انتظار به نظر می‌رسد.
اپراتور کارگزاری مفید: مشتریان کارگزاری ما در قبال مانده حساب خود سود دریافت می‌کنند و خواب پول نخواهند داشت حتی اگر سهامی خرید و فروش نکنند، نرخ سود نیز از ۱۸ تا ۲۵ درصد بوده و نرخ سود میانگین آن ۲۳ درصد است. بانک هر نرخ سودی بخواهد اعمال کند حتی از نرخ سود صندوق درآمد ثابت ما نیز کمتر است؛ پس قطعا صندوق‌ها مکانی بهتر از بانک‌ها هستند.
سود‌های کلانی که عنوان صندوق و سبدگردانی را یدک می‌کشند
حرف‌های اپراتور کارگزاری برای نرگس غیرقابل باور بود. اما آیا واقعا اپراتوری‌های دیگر کارگزاری‌ها هم چنین صحبت هایی می‌کنند؟
اپراتور کارگزاری مفید در پاسخ به مراجعهکنندهای می‌گوید: صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، سالانه سودی ثابتی به سهامدار می‌دهد، اما صندوق‌های سهامی نیز موجود بوده که سود متغیر دارند، به طور مثال سودی که این صندوق از سال گذشته تا به امروز به سهامداران خود داده ۱۳۶ درصد بوده است.
این اپراتور با اشاره به عدم حذف نرخ سود روزشمار گفت: مشتریان کارگزاری ما در قبال مانده حساب خود سود دریافت می‌کنند و خواب پول نخواهند داشت حتی اگر سهامی خرید و فروش نکنند، نرخ سود نیز از ۱۸ تا ۲۵ درصد بوده و نرخ سود میانگین آن ۲۳ درصد است. بانک هر نرخ سودی بخواهد اعمال کند حتی از نرخ سود صندوق درآمد ثابت ما نیز کمتر است؛ پس قطعا صندوق‌ها مکانی بهتر از بانک‌ها هستند.
این اپراتور ادعا کرد که این صندوق‌ها تا به حال زیان نداشته‌اند، زیرا حتی اگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری هیچ بازدهی هم نداشته باشند، باز هم مشمول سود روزشمار خواهند بود و حداقل سود ۲۳ درصدی را دریافت خواهند کرد.
اپراتور این کارگزاری با پیشنهاد سبدگردانی در قبال سرمایه‌های کلان از سود ۱۶۰ درصدی این نوع صندوق طی یکسال گذشته خبر داد.
اپراتور کارگزاری بانک ملی: صندوق درآمد ثابت بین ۲۰ تا ۲۱ درصد بازدهی دارد که پس از سه ماه نیز حق برداشت به مشتری داده می‌شود، اما صندوق‌های دیگری نیز موجود بوده که مناسب افراد ریسک‌پذیر است؛ دو نوع از این صندوق‌ها طی یکسال اخیر به ترتیب ۱۵۸ و ۱۷۳ درصد بازدهی داشته‌اند.
بانکی‌ها این بار در نقش کارگزاری
پاسخ صندوق‌های سرمایه‌گذاری که متولی آن‌ها بانک‌ها هستند هم در نوع خود جالب به نظر می‌رسد.
در تماس دیگری با کارگزاری بانک تجارت که در راستای بنگاه‌داری وسیعش این زیرمجموعه را ایجاد کرده، بازدهی ۱۰۰ درصدی یکساله را برای صندوق سرمایه‌گذاری مختلط خود (بازارگردانی تجارت ایرانیان) پیشنهاد می‌دهد.
بانک دی نیز که در پرداخت سود مصوب بانک مرکزی (۱۵ درصد) به سپرده‌گذاران خود با مشکل مواجه بوده و زیان انباشته کلانی در کارنامه خود دارد، نرخ سود ۲۵ تا ۳۰ درصدی را برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری (ارزش آفرینان دی) و حداقل سود ۱۷ درصدی که بازهم از نرخ سود بانکی بیشتر بوده را پیشنهاد می‌دهد.
اپراتور بانک ملی با دفاع از تیم قوی بازارگردانی خود و معرفی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری خود مدعی است: صندوق درآمد ثابت بین ۲۰ تا ۲۱ درصد بازدهی دارد که پس از سه ماه نیز حق برداشت به مشتری داده می‌شود، اما صندوق‌های دیگری نیز موجود بوده که مناسب افراد ریسک‌پذیر است؛ دو نوع از این صندوق‌ها طی یکسال اخیر به ترتیب ۱۵۸ و ۱۷۳ درصد بازدهی داشته‌اند.
ترفند بانک‌ها برای جذب سپرده
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی تاکنون تعیین نرخ سود بانکی در نظام اقتصادی کشور جواب نداده و بوده‌اند بانک‌هایی که خودشان این نرخ مصوب را دور بزنند و نرخ سود‌های بالاتری را به سپرده‌گذاران پیشنهاد دهند.
کاهش نرخ سود بانکی در شهریور ماه سال ۱۳۹۶ و ریسک بالا در بازار‌های دیگر باعث شد ذهنیت خروج سرمایه از بانک‌ها ایجاد شود، اما در حال حاضر بهترین گزینه‌ای که بانک‌ها برای متقاعد کردن مشتریان خود از آن بهره می‌گیرند صندوق‌های سرمایه‌گذاری با نرخ سودی بالاتر از نرخ سود بانکی است.
در تماس با صندوق سرمایه‌گذاری بانک گردشگری که کارگزاری آگاه متولی آن بوده، اپراتور پاسخگو به معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و پیش‌بینی سود بالاتر نسبت به سپرده‌های بانکی می‌پردازد و ادعا می‌کند: ضمن کسب بازدهی مناسب و اعمال نرخ سود بالا، کمترین ریسک متوجه سرمایه‌گذاران صندوق می‌شود، زیرا بانک گردشگری ضامن نقدشوندگی صندوق است.
این در حالی است که بانک گردشگری در سال گذشته با کاهش ۵۲ درصدی سود مواجه بوده و در کارنامه خود زیان انباشته ۲۳۴ میلیارد تومانی را دارد.
از سوی دیگر «صندوق تجربه ایرانیان» نیز که بانک آینده متولی آن بوده نرخ سود ۲۲ درصدی را برای صندوق درآمد ثابت و بازدهی بیشتر را برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط خود معرفی می‌کند.
در بسیاری از تماس‌های گرفته شده با صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بازارگردان‌های این صندوق‌ها مراجعه به سایت و دریافت اطلاعات دقیق‌تر را برای باور کردن ادعای خود مطرح می‌کنند. از جمله این صندوق‌ها، بازارگردانی ملت در سایت خود مدعی است که از هفتم مرداد پارسال تا هفتم مرداد امسال بیش از ۲۶۳ درصد (یعنی بیش از ۱۷ برابر سود سالانه بانک‌ها) سود داده است.
سود‌های کلان سبدگردانان
بر اساس تازه‌ترین آمار بورس تهران، سبدگردان‌ها توانسته‌اند بازدهی بسیار بالاتری را برای سهامدارن خود به وجود بیاورند.
طبق این آمار بالاترین بازدهی مربوط به صندوق سرمایه‌گذاری در سهام بوده، به طوری که این میانگین بازدهی سالانه این نوع صندوق ۱۱۶ درصد بوده است.
سود محقق شده سالانه صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان از این واقعیت دارد که نرخ‌های جذاب‌تر و بالاتری نسبت به سود‌های رسمی و حتی غیررسمی بانک‌ها نصیب سرمایه‌گذاران شده است.
به نظر می‌رسد بازار‌های طلا، ارز و مسکن پس از رشد قیمت‌هایی که در سال ۱۳۹۷ داشتند دیگر مکان امنی برای سرمایه‌گذاران قلمداد نشوند و به دلیل حاشیه سود پایین و به‌ویژه ریسک بالای این بازارها، دیگر برای سرمایه‌گذاران جذاب نباشد، اما آیا این صندوق‌ها می‌توانند مکانی امن برای سرمایه‌گذاران تلقی شوند؟
منبع: تجارت نیوز