رویداد۲۴ اگر ده سال قبل کسی میگفت صدا و سیمای ایران یک مسابقه استعدادیابی برگزار کرده و یک خواننده، یک پسر ژانلوگرباز ترک تحصیل کرده، یک شعبدهباز، یک دختر که با شن نقاشی میکشد و یک گروه از دختران رشته ورزشی نینجا به فینال رسیدهاند و قرار است بهترین استعداد از میان آنها انتخاب شود و به او نیم میلیارد تومان هدیه بدهند، حتما به عقل گوینده شک میکردند که چگونه ممکن است صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران میزبان جمعی از خطوط قرمز در کنار هم باشد و به آنها هم جایزه بدهد!
اما حالا صدا و سیما با شوقی وصف ناپذیر، روزشمار فینال عصر جدید را پخش میکند و اگر قرار بود این برنامه در دهه ۶۰ یا ۷۰ ساخته شود، تنها نقاش با شن میتوانست در این میان حضور داشته باشد و مابقی فینالیستها نه با رای داوران که با نظر سانسورکنندگان حذف میشدند.
گفته میشود چند ژن خوب در شبکه سه که مجریان موفق این شبکه را به خاطر اختلاف نظر اخراج کرده بودند، امیدوارند تعداد شرکت کنندگان عصر جدید رکورد تماشاگران برنامه نود را بشکند. آنها برای کنار زدن فردوسی پور البته نیروی انقلابی نداشتند و سعی کردند با کپی برداری از یک شوی مشهور خارجی [گات تلنت] که با توجه به ارزشهای آمریکا ساخته شده است، به جذب مخاطب بپردازند. افرادی هم که در برنامه شرکت میکنند که بتوانند در شوهای تلویزیونی، بدون هیچ هدف و پیامی تنها مخاطب را سرگرم کند.
رویداد۲۴ در این گزارش تلاش کرده به لحاظ محتوا، پنج فینالیست برنامه عصر جدید را بررسی کند و این موضوع را تحلیل کند که برنامه عصر جدید چگونه توانسته خطوط قرمز صدا و سما بشکند و از محدودیتهای این سازمان فاصله بگیرد. همچنین این موضوع قابل بررسی است که آیا برنامههای مشابه خواهند توانست بر جابجایی خطوط قرمز صدا و سیما تاثیر بگذارند و اصولا تغییرات تاریخی، صدا و سیما را نیز واردار به تغییر خواهد کرد یا خیر.
فینالیست اول عصر جدید پسر آوازخوان
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تفکری که با موسیقی مخالف بود و حتی تار و کمانچه را مصداق گناه میدانست در قسمتهایی از نظام جمهوری اسلامی رشد کرد. گفته میشود اجرای بعضی موسیقیهای انقلابی در محضر بنیانگذار انقلاب باعث شد تندروها نتوانند موسیقی را به صورت کلی حرام و ممنوع اعلام کنند. با این حال تا سالها فقط صدای موسیقی مجاز بود و چند سالی هست که خوانندهها در برنامههای زنده صدا و سیما هم اقدام به خواندن میکنند.
هنوز تصاویر ساز از صدا و سیمای ایران پخش نمیشود چراکه بر پایه فتوای مراجع سازهای موسیقی آلات حرام محسوب میشوند. در صداوسیما نیز تلاش میشود از واژه ترانه استفاده نشود و کلمه «سرود» را بهتر میدانستند و البته همچنان نشان دادن تصاویر سازها یا صدای خوانندگان زن جز خطوط قرمز صدا و سیما است. در چنین شرایطی برنامه عصر جدید یک پسربچه ده ساله را به عنوان استعداد خوانندگی معرفی کرده است.
فینالیست دوم عصر جدید؛ فرار از مدرسه!
نوجوان خواننده اتفاقا موجهترین فینالیست عصر جدید است. در برنامه عصر جدید پسری با موهای بلند [زمانی گشت ارشاد و کمیته اگر چنین مدلی را در خیابان میدید حتما از قیچی استفاده میکرد. در سالهای اخیر گوستاو پویول فوتبالیست مشهور اسپانیایی به خاطر مدل موی مشابه نتوانست به استودیوی صدا و سیما راه یابد!] حرکات ژانگولر انجام میداد که میگوید به خاطر فضای بد مدرسه، تحصیلات خود را نیمه تمام رها کرده است. احتمالا این صحبتها اگر چهل سال پیش مطرح میشد، برنامه پیش از رسیدن به پخش، توسط ارزیاب سانسور شده بود. تلویزیون به شکل مذبوحانهای در این چهل سال سعی کرده از قول ورزشکاران و هنرمندان، دانش آموزان را به درس خواندن تشویق کند، اما در عصر جدید به ساختار معیوب آموزش و پرورش ایراد گرفته میشود.
فینالیست سوم عصر جدید؛ ساحر!
یکی دیگر از خط شکنیهای عصر جدید، دعوت از شعبده باز بوده است. شعبده بازی هنر مقبول سیاستگذاران صدا و سیما نیست. برخی نظریه پردازان انقلاب اسلامی، شعبده بازی را نوعی ارتباط با شیطان میدانند و از این کار ابراز انزجار میکنند.
پاسخ آیت الله سیستانی به سوالی درباره جواز شعبده بازی برای تفریح و سرگرمی این است که اگر مستلزم ضرر رساندن به مؤمن و مانند او باشد حرام است. همچنین مطابق با فتوای آیت الله مکارم شیرازی، بازیهایی که به عنوان نمایش و سرگرمی و تفریح انجام میگیرد و هدفی جز تردستی و زرنگی شخص را به دنبال ندارد، جایز است، ولی اگر برای اغفال مردم باشد، نوعی از سحر محسوب میشود و حرام است.
احسان علیخانی در هر برنامه تلاش زیادی دارد تا بگوید این شعبده واقعی نیست و کلکهایی پشت کار است، اما هر چه که هست، حالا یک شعبده باز هم بین ستارههای فینال عصر جدید حضور دارد.
فینالیست چهارم عصر جدید؛ نقاشی با شن
در بین ۵ گروه فینالیست، یک دختر حضور دارد که با شن نقاشی میکشد. با وجود اینکه بعضی علما با مجسمه سازی مشکل جدی دارند و آیت الله سیستانی در فتوایی آن عملی خوانده بود که کراهت دارد، اما استثنائا نقاشی جز هنرهای مجاز به حساب میآید و از این جهت نقاشی با شن تنها موضوعی است که سیاستگذاران سیستم سانسور ایران فعلا مشکلی با آن ندارند؛ مگر در آینده اتفاق دیگری بیفتد.
فینالیست پنجم عصر جدید؛ دختران نینجا
اما گروه دیگری که به فینال عصر جدید رسیدهاند، دختران نینجا هستند که حرکات نمایشی ورزشی انجام میدهند. انجام این حرکات آنهم توسط زنان در حالی که برخی روحانیون حتی پرچمداری یک خانم در بازیهای المپیک مخالفت کرد و آن را سرپیچی از فرمایشهای معصومان خوانده بود، به معنای عبور معنادار از خط قرمز توسط صدا و سیماست.
در عصر جدید همه این انتقادات فراموش یا خاموش شده است و دخترانی با لباس نینجا بر صفحه تلویزیون ظاهر میشوند و حرکات بدنی سخت و با انعطاف فراوان انجام میدهند که احتمالا هر حرکت آنها دل سیاستگذاران سانسور را به خاطر پخش آن به درد میآورد.
به گزارش رویداد۲۴ برنامه عصر جدید، تحولی در برنامه سازی سبک سرگرمی صدا و سیما است. اگر تلویزیون ایران نتوانسته روی وجهه تبلیغ ایدئولوژیک خود موفق شود، اما به نظر میرسد کپی کردن از برنامههای موفق آمریکایی، تا اینجا صدا و سیما را در عرصه سرگرمیسازی موفق نگه داشته است. تفاوتی نمیکند خندوانه رامبد جوان باشد یا عصر جدید احسان علیخانی یا برنده باش محمدرضا گلزار، حالا نسلی به تلویزیون آمدهاند که خطوط قرمز را جابجا کردهاند.
اگر روزگاری انقلابیون جوان سنگ قبر برخی هنرمندان را به اتهام عدم پایبندی آنها به تعهدات انقلابی میشکستند، امروز روزگاری است که صدا و سیما علاقه دارد صرفا مخاطب را بخنداند و در کنار صدها برنامه که صرفا برای خنده ساخته میشوند، سخنان اصلیاش را مطرح میکند و فراموش نمیکند تعهد اصلیاش در حوزه فرهنگ، ساخت مستندهایی مشابه قدیس است.