رویداد۲۴ لوایح FATF ازجمله مباحثی است که در کشور چندصدایی ایجاد کرده است. از جزئیات ظهور این لوایح تا آخرین اخبار آن در مجمع تشخیص که صرف‌نظر شود؛ نکته مهم چندصدایی برآمده از مجمع تشخیص در تصویب یا عدم تصویب لوایح FATF و تعلل چندین ماهه مجمع است.
در ابتدا برخی افراد ازجمله سید محمد صدر و عبدالله ناصری چنین تصور می‌کردند که لوایح موسوم به FATF با قطعیت در مجمع رأی می‌آورد.
از طرفی افرادی همچون نبوی، احمد توکلی، حسین مظفر و مجتهد شبستری هم با همان قطعیت می‌گویند که لوایح در مجمع رأی نمی‌آورد. البته فلاحت پیشه که خود از طرفداران FATF نیز هست، اعتراف می‌کند این لوایح در مجمع رأی نمی‌آورد. دراین‌بین امثال مجید انصاری، با موضع‌گیری فعال در پی تغییر جو عمومی مجمع به نفع تصویب لوایح است.
هرچند تا اعلام رسمی موضع مجمع باید منتظر ماند، اما تجربه برجام نشان می‌دهد که اگر فضای غالب به نفع تصویب این لوایح بود؛ این جریان سیاسی حامی تصویب لوایح FATF در تصویب آن لحظه‌ای درنگ نمی‌کرد.
بااین‌حال آنچه آشکار است چندصدایی و عدم همدلی دریکی از استراتژیک ترین محافل تصمیم‌گیری نظام، سبب بلاتکلیفی این لوایح شده است و در اقدامی تعجب‌برانگیز مجمع به تعطیلاتی یک‌ماهه رفت.
اتخاذ سیاست کاهش تعهدات برجامی که برخاسته از نوعی اجماع در میان مسئولان کشور در قبال بی‌عملی و رفتارهای طلبکارانه اروپا بود، از ۱۸ اردیبهشت‌ماه کلید خورد.
در این فاز ایران طبق بیانیه شورای عالی امنیت ملی، محدودیت نگهداری ذخایر اورانیوم و آب‌سنگین اراک را کنار گذاشت و فرصتی دوماهه به طرف‌های اروپایی داد تا به ۱۱ تعهد برجامی خود عمل کنند.
همین اقدام سبب نوعی تحرکات البته بازهم از نوع سیاسی در بین طرف‌های اروپایی و رفت‌وآمدهای دیپلماتیک به کشور شد. ۱۶ تیرماه امسال نیز ایران با دو اقدام دیگر درزمینه افزایش غنی‌سازی بالاتر از ۳.۶۷ و برگشت رآکتور اراک به شرایط سابق گام دوم خود را در زمینه کاهش تعهدات برجامی برداشت و به گفته مسئولین گام‌های دیگر نیز درراه است.
سیاست کاهش تعهدات برجامی ایران تغییری در رفتار اروپا ایجاد نکرد
هدی صادقی، کارشناس اقتصاد سیاسی گفت: اقدام دولت در زمینه کاهش تعهدات برجامی هرچند دیرهنگام اما اقدامی به‌جا در راستای منافع ملی بود اما حتی این سیاست هم نتوانست سبب تغییر رفتار اروپا شود.
اروپا به خود این اجازه را می‌دهد که فراتر از بحث‌های برجامی سایر حوزه‌های قوت ایران نظیر نقش منطقه‌ای و موشک‌های بالستیک ایران را نیز به بحث‌های خود وارد کند.
مکرون، نخست‌وزیر فرانسه، در تازه‌ترین اظهارنظر خود دراین‌باره می‌گوید: «فرانسه راهبردی را اتخاذ خواهد کرد که به تکمیل توافقنامه هسته‌ای که ما خواستار حفظ آن هستیم، می‌انجامد، این راهبرد با آغاز مذاکرات درباره موشک‌های بالستیک ایران، راهبرد منطقه‌ای این کشور و تلاش برای همراه کردن هر چه بیشتر شرکا با مواضع ما، عملی خواهد شد، همچنین تلاش خواهم کرد رضایت هر آن‌کس را که به تجدیدنظر در توافقنامه هسته‌ای تمایل دارد جلب کنم».
اروپا همچنین رفتارهای جسارت‌آمیزی همچون توقیف نفت‌کش ایرانی را طبیعی و حتی با تکرار مواضع طلبکارانه خود ایران را ملزم به تعهدات برجامی خود می‌داند حتی اگر ایران تنها طرف باقی‌مانده در برجام باشد.
هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان در اظهارنظری دراین‌باره می‌گوید: «ما کاهش تعهدات ایران در مقابل کاهش تعهدات غرب را نمی‌پذیریم». البته هایکو ماس سخنانی را هم به زبان آورد که رنگ و بوی تهدید می‌داد او در بخشی از صحبت‌های خود گفت: «در حال حاضر در سوریه و یمن جنگ است و اینجا (ایران) جنگ نیست و تلاش می‌کنیم این‌طور بماند».
ریشه مواضع طلبکارانه اروپا
علی‌رغم جو غالب مجمع تشخیص که مخالف تصویب لوایح استعماری FATF است، از رأی‌گیری درباره این لوایح امتناع می‌شود.
هدی صادقی معتقد است: این اقدام مجمع در تناقضی آشکار باسیاست‌های کاهش تعهدات برجامی دولت است. طرف اروپایی نیز این چندصدایی را نیاز و امید کشور به تعامل با غرب تفسیر خواهد کرد و به امیدِ گرفتن امتیازات بیشتر از ایران در زمینه مسائل موشکی و منطقه‌ای، حاضر به انجام تعهدات برجامی خود نخواهد شد بنابراین برای مواجهه با بی‌عملی اروپا، ایران باید در کنار تعدیل تعهدات برجامی خود، بارد قاطع لوایح مربوط به FATF در مجمع نشان دهد رشد و گسترش فعالیت‌های اقتصادی خود را معطل اروپا و FATF نکرده است و برای پیگیری اهدافش مسیرهای جایگزین را در دستور کار خود قرار داده است تا اروپا تعدیل تعهدات برجامی را نوعی مبالغه سیاسی صرف قلمداد نکند.
وی گفت: تنها در این صورت است که امید می‌رود تغییری در رفتار سیاسی اروپا در قبال ایران در عمل به تعهدات برجامی‌اش مشاهده شود؛ اما هرگونه کرنشی در مقابل رفتارهای طلبکارانه اروپا نه‌تنها اروپا را به مسیر اجرایی کردن تعهداتش بازنمی گرداند که مواضع این کشورها در بی‌عملی به تعهداتشان تقویت می‌کند.
تنها کافی است به آشفتگی این روزهای مقامات آمریکایی و اروپایی بعد از گام اول و دوم ایران نظری انداخته شود تا آثار موضع‌گیری قاطع علیه اروپا در میدان دیده شود.