رویداد۲۴ یونس بیست وپنج ساله که به گفته قاضی میرزایی، بازپرس ویژه قتل عمد دادسرای عمومی و انقلاب مشهد دو همسر داشته از مدتها قبل با همسر دومش اختلافات خانوادگی پیدا کرده است تا اینکه بعد از یک مشاجره پروانه زن جوان بیست ساله روی خودش نفت میریزد و همسرش را تهدید به خودسوزی میکند، اما شوهرش از شدت عصبانیت کبریت را از او میگیرد و زن جوانش را به آتش میکشد.
قاضی میرزایی میگوید: متهم در مشهد خودش را به مأموران انتظامی معرفی و به قتل همسرش اعتراف کرده در همین جا دستگیر و برای او تشکیل پرونده شد، اما برای بررسی و رسیدگی بیشتر به شهرستان مربوط منتقل شده است.
با توجه به اینکه اقدام این مرد جوان از مصادیق همسرآزاری است این مقام قضایی، تفاهم نداشتن اخلاقی، خشونت آنی و اعتیاد را از عوامل تأثیرگذار در این آسیب اجتماعی اعلام کرد و مجازات متهم را قصاص دانست.
گزارش این جنایت هولناک هفته گذشته، یک روز بعد از جان سپردن همسر یونس در بیمارستان امام رضا (ع) به دلیل شدت سوختگی در رسانهها منتشر شد تا بهانهای برای پرداختن به مقوله همسرآزاری که یکی از انواع خشونت خانگی پنهان در جامعه است باشد.
۸۳۲ مورد همسرآزاری مردان در سال ۹۷همسرآزاری معضلی است که قربانیان اصلی آن در درجه اول، زنان و پس از آن کودکان، سالمندان و در نهایت مردان هستند و براساس گفته مدیرکل پزشکی قانونی خراسان رضوی، میانگین همسر آزاری در خراسان رضوی ۱۵۰ نفر به ازای هر ۱۰۰هزار نفر جمعیت بوده که نسبت به میانگین کشوری رقم بالاتری دارد و در رتبه دوم کشوری قرار گرفته است.
این پدیده اجتماعی در استان که سبب اطمینان نداشتن و از هم گسیختگی کانون خانواده میشود در گفتههای علی نقش، سرپرست مرکز پزشکی قانونی مشهد درباره میزان بروز آن طی سالهای اخیر مشهودتر است.
طبق گفته نقش، میزان همسرآزاری در سال ۹۵ علیه زنان ۶۹۲۳، در سال ۹۶، ۷۸۷۸ بوده است و در سال ۹۷ به میزان ۸۳۶۷ مورد رسیده که گویای رشد صعودی است. برخلاف اینکه در جامعه ما خشونتهای خانوادگی علیه زنان، موضوع آشنایی است، اما خشونت علیه مردان از لحاظ جامعه شناختی علاوه بر اینکه پدیده نامتعارفی بوده در میان افراد جامعه نیز ناشناخته است بطوریکه براساس آمار ارائه شده از سوی سرپرست مرکز پزشکی قانونی مشهد، میزان همسرآزاری در سال ۹۵ علیه مردان ۴۶۲ مورد، در سال ۹۶ تعداد آن ۶۷۳ نفر و در سال ۹۷ به میزان ۸۳۲ مورد افزایش یافته است.
این مقام مسئول معتقد است که همسرآزاری علیه زنان به دلیل اعتیاد، تحصیلات، مشکلات روانی، فقر و شرایط اجتماعی مردان اتفاق میافتد و در واقع آزار یک طرفه است، اما در همسرآزاری علیه مردان این گونه نیست که با یک مرد نحیف و کتک خور رو بهرو باشیم بلکه این گونه خشونت یک دعوای دو طرفه است که مرد در این نزاع با همسرش دچار آسیب روحی شدید میشود. برای مثال مردی که در جریان طلاق همسرش موظف به پرداخت مهریه و نفقه و این گونه مسائل میشود و برای جبران آنها مجبور است به سختی کار کند و همه نتیجه کارش را در اختیار همسرش قرار دهد که در این مهم بعد از گذشت چند ماه مرد دچار آسیب روحی و روانی میشود و دست به ارتکاب جرم میزند درست همانند پدری که در جریان طلاق همسرش، فرزند خود را از روی پل امام حسین (ع) به پایین انداخت و مرگ دلخراش پسر بچه اش را رقم زد.
البته ریشه بسیاری از همسرآزاریها به دوران کودکی افراد بر میگردد، مردانی که شاهد کتک خوردن مادر خود از سوی پدر بوده اند تصور میکنند، این حق زنان است که مورد ضرب و شتم قرار بگیرند و از سویی زنان تربیت یافته در خانوادهای که مادر خانه مدام کتک میخورده این کتک خوردن را حق خود میدانند. موضوعی که دکتر نقش آن را تأیید و بیان میکند: زمانی که یک زن بخواهد از همسر خود به دلیل آزار و اذیت جدا شود یک راه اثبات ادعایش ارائه گواهی پزشکی قانونی است که نشان دهنده تعداد مراجعاتش به پزشکی قانونی به خاطر ضرب و شتم است.
سرپرست مرکز پزشکی قانونی مشهد به زنانی که از سوی همسران خود مورد آزار و اذیت قرار میگیرند توصیه میکند که حتی اگر تصمیم به طلاق ندارند به پزشکی قانونی مراجعه کنند تا میزان صدمات وارده به آنها ثبت و بایگانی شود و در زمانی که نیاز داشتند از آن استفاده کنند.
محمد زندیه، وکیل پایه یک دادگستری درباره موارد قانونی همسرآزاری و مجازات آن میگوید: رابطه مرد و زن با انعقاد عقد نکاح رسمیت و مشروعیت پیدا میکند و طرفین به استناد ماده ۱۱۰۳ مکلف به «حسن معاشرت» با یکدیگر هستند، زیرا حسن معاشرت در تشدید و تحکیم مبانی خانواده بسیار مؤثر ومفید است.
وی همسرآزاری را از سه جنبه کیفری، حقوقی و روانی درخور بررسی میداند و بیان میکند: قانون گذار بعضی اعمال همسرآزاری را جرم انگاری کرده و برای آن مجازات تعیین میکند مانند ضرب و شتم، توهین و افترا که به تناسب صدمه وارد شده به زوجه همسرش مسئول پرداخت دیه و همچنین مجازات شامل حالش میشود. همچنین برخی اعمال صرفا جنبه حقوقی دارد که نپرداختن نفقه در این دسته قرار میگیرد، اما اعمالی با اینکه همسرآزاری تلقی شده و موجب صدمات روحی خواهد شد به این دلیل که فاقد اوصاف مذکور است نسبت به آن بی توجهی میشود.
به گفته این وکیل پایه یک دادگستری ازدواج مجدد زوج بدون اجازه همسر اول از مصادیق همسرآزاری بوده و از نظر قانون گذار جرم تلقی میشود و زوجه میتواند با توجه به شرط ضمن عقد تقاضای طلاق کند.
۵۰ درصد مردان خشن معتاد هستندبنا به تعریف دکتر ندا اخروی، مدیر سلامت روانی اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد خشــونت علیه زنان یا همسر آزاری نوعی از بدرفتاری است که فقط شامل خشــونت جســمی نیســت بلکه شــامل انواع بدرفتاری روانی، هیجانی، جنســی، اجتماعی و اقتصادی میشود.
اخروی به تحقیقی که در ایران در مورد خشونت خانگی انجام شده است اشاره میکند و در مورد نتایج آن توضیح میدهد: این تحقیق نشان داد اعتماد به نفس پایین، بیکاری یا درآمد کم، تحصیلات پایین، ســابقه بزهکاری و پرخاشــگری در نوجوانی، تجربه خشونت در کودکی یا دیدن رفتارهای پرخاشگرانه پدر و انزوای اجتماعی از عواملی اســت که احتمال خشــونت در مردان را افزایش میدهد. همچنین براساس این تحقیق رابطهای قوی بین مصرف الکل و مواد و خشونت در خانواده وجود دارد. در واقع آمارها نشــان میدهد ۲۵ تا ۵۰ درصد مردانی که مرتکب خشــونت درباره همسرانشــان میشــوند مصرف الکل و مواد دارند و شــدت خشونت در آنها بیشتر از مردانی است که مواد مصرف نمیکنند.
اخروی میگوید: افرادی که مرتکب خشــونت میشوند معمولا آگاهانه انتخاب میکنند که با قربانی بدرفتاری کنند و به همین دلیل بیشتر اوقات، وقتی این کار را انجام میدهند که شاهدی وجود نداشته باشد همچنین معمولا این افراد با کسانی که زیر دست وی هستند و یا روی آنها کنترل دارند مانند زن و بچه، بدرفتاری میکند نه با دوســتان، همکاران و یا مافوق خود بنابراین این واقعیت نشان میدهد که آنها روی بدرفتاری و شدت و نوع آن کنترل دارند.