رویداد۲۴ حسن روحانی رییس جمهور ایران که با شعار ائتلاف امید و ابتکار صلح هرمز به نیویورک رفته دیدار‌های بلندپایه‌ای با تعداد قابل توجهی از سران کشور‌های جهان به صورت برنامه ریزی شده و برنامه ریزی نشده داشته، اما مهمترین دیدار‌های او، دیدار با روسای کشور‌های فرانسه، انگلیس و پاکستان بوده است.
در دیدار روحانی با عمران خان چه گذشت؟
عمران خان نخست وزیر پاکستان در یک نشست خبری در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل از درخواست دو کشور رقیب ایران برای میانجی گری میان آن‌ها و ایران خبر داد.
او گفت: من بلافاصله بعد از دیدار با ترامپ به دیدار حسن روحانی رفتم. ترامپ از من خواسته بود تا برای کاهش تنش‌ها و رسیدن به یک توافق دیگر، نقش میانجی را بازی کنم.
عمران خان اضافه کرد: بیش از این چیزی نمی‌توانم بگویم، اما ما همه تلاشمان را برای میانجی گری میکنیم.
او همچنین به خبرنگاران گفت: هم ترامپ و هم محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از پاکستان خواسته اند که با مقامات ایرانی از طرف آن‌ها گفتگو کنم.
پاکستان به طور سنتی روابط قوی‌ای با عربستان و ایران دارد. سفارت پاکستان در آمریکا، حافظ منافع ایران از زمان قطع روابط دیپلماتیک بین ایران و آمریکاست.
در دیدار روحانی با مکرون چه گذشت؟
بیش از یک ماه است که امانوئل مکرون تلاش میکند نقش میانجی را میان آمریکا و ایران بازی کند و سعی دارد ابتکار عمل اولین دیدار رو در روی روسای جمهوری دو کشور را بعد از چهل سال از آن خود کند.
رییس جمهور فرانسه معتفد است «موقعیت مناسبی برای بازگشت دو طرف به میز مذاکره فراهم شده، اما این به ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها بستگی دارد که چقدر از این شرایط برای کار با هم استفاده کنند.»
او همچنین در جمع خبرنگاران در سازمان ملل گفته: خواسته مشترک همه پیشبرد وضعیت نه تنها در جهت کاهش تنش‌ها بلکه در جهت ایجاد یک آشتی بلند مدت است. اما این به دو طرف ایران وآمریکا بستگی دارد.
رییس جمهور فرانسه پارامتر‌های مهم برای گفتگو میان ایران و آمریکا را برشمرده و گفته: از پارامتر‌های مهم برای گفتگو، اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته ای، پایان جنگ یمن، ایجاد نقشه راه امنیت منطقه‌ای که همه بحران‌های منطقه را شامل شود، اطمینان از جریان آزاد دریانوردی در تنگه هرمز و برداشته شدن تحریم‌هاست.
مکرون گفته: من فکر میکنم برداشتن تحریم‌ها از سوی آمریکا بدون برداشتن قدم‌های روشن از سوی طرف مقابل ممکن نباشد. همزمان اجرای تعهدات از سوی ایران بدون تعهد آمریکا ممکن نیست.
مکرون در پاسخ به این سوال که آیا هنوز امیدی به دیدار حسن روحانی و دونالد ترامپ در این هفته وجود دارد یا خیر گفت: سران دو کشور نباید فرصت را از دست بدهند، من فکر نمیکنم تا هفته‌ها و حتی ماه‌های آتی چنین فرصتی برای روحانی پیش بیآید که به آمریکا برگردد و فکر نمیکنم ترامپ هم برنامه‌ای برای رفتن به تهران داشته باشد.
مکرون گفته: من ابله نیستم و فکر نمیکنم قرار است معجزه‌ای رخ دهد، اما معتقدم آمریکا، ایران و همه امضا کنندگان برجام شجاعت ایجاد صلح را دارند.
او تاکید کرده: این یک فرصت فیزیکی است که باید آن را دریابند چرا که من فکر میکنم بهترین راه برای شروع مذاکره، داشتن یک نشست و مجادله صادقانه بین دو بازیگر اصلی است.
ماهیت پیشنهاد اصلی مکرون علاوه بر برگزاری یک نشست دوجانبه میان روحانی و ترامپ، شامل سه بخش عمده است؛ اول: توافق هسته‌ای موجود باید وسیعتر شده و موضوع موشکی ایران را نیز در بربگیرد. دوم: مسئله امنیت منطقه‌ای در خلیج فارس باید در توافق گنجانده شود و سوم: تحریم‌های آمریکا باید برداشته شود.
دیدار مکرون با ترامپ که روز سه شنبه انجام شد بدون حضور خبرنگاران بود و دیدار دو ساعته او با روحانی بلافاصله بعد از دیدارش با ترامپ نیز در مکان و زمانی انجام شد که قبلا در هیچ یک از جداول برنامه رسمی دیدار‌ها ذکر نشده بود.
در دیدار روحانی با جانسون چه گذشت؟
روز گذشته، سه شنبه، بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا با ترامپ دیدار داشت و اظهارات همتای فرانسوی خود درباره از دست رفتن فرصت مذاکره مستقیم میان سران دو کشور ایران و آمریکا در صورت عدم مذاکره در جریان نشست را در این دیدار تکرار کرد و گفت با امانوئل موافقم و به نظر من تو باید هم در آنسوی استخر شنا کنی هم همزمان وسط آن بپری (هم موضع خودت را داشته باشی هم مذاکره کنی)
او پس از دیدار با ترامپ با روحانی دیدار کرد. تصاویر خندان روحانی در دیدار با همتای بریتانیایی اش بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشته.
اگرچه تلاش بریتانیا هم راستا با تلاش‌های مکرون برای راضی کردن روحانی به مذاکره مستقیم با ترامپ در رسانه‌ها مطرح شده، اما محتوای جلسه روحانی و جانسون که در رسانه‌های انگلیس بازنشر شده نشان میدهد مساله آزادی نازنین زاغری در صدر درخواست‌های بوریس جانسون در این نشست قرار داشته است.
پاسخ ترامپ چه بوده است؟
ترامپ در جمع خبرنگاران در نیویورک گفته: ما اینجا هستیم، آن‌ها اینجا هستند، اما ما هنوز به این نتیجه نرسیدیم که مذاکره کنیم، اما آن‌ها دوست دارند که مذاکره کنیم. این به نظر منطقی است، اما ما هنوز موافقت نکردیم.
روز دوشنبه او گفته بود: آمریکا نیاز به میانجی ندارد و ایرانی‌ها میدانند با چه کسی باید تماس بگیرند.
به تعبیر «استریتز تایم»، رسانه نیروی دریایی آمریکا، ترامپ شاخه زیتون را به ایران نشان داده و گفته ما اماده مذاکره با سران ایران هستیم.
ترامپ در سخنرانی خود در سازمان ملل درحالی که ایران را حمی تروریسم خوانده بود اعلام کرد با این حال ما هیچ دشمن دائمی‌ای نداریم و آماده مذاکره با ان‌ها هستیم.
کاخ سفید تاکنون هیچ پاسخی به سوال رسانه‌های مختلف درباره احتمال دیدار ترامپ روحانی یا نتیجه تلاش‌های مکرون نداده است.
پاسخ روحانی به همه این تلاش‌ها چیست؟
شب گذشته حسن روحانی با رسانه مورد علاقه ترامپ گفتگو کرد. به نظر می‌رسد سیاست ایران برای گفتگو با
فاکس نیوز را میتوان به نوعی مذاکره غیر مستقیم با ترامپ تلقی کرد.
روحانی در گفتگو با کریس والاس مجری برنامه فاکس نیوز گفت: خروج آمریکا از برجام به شدت اعتماد ایران به آمریکا را خدشه دار کرده است. ما باید اعتماد را برگردانیم. اگر دولت آمریکا میخواهد مذاکره کند، باید شرایط مد نظر ما را فراهم کند.
روحانی در ارتباط با اتهام‌ها علیه ایران مبنی بر تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای هم گفت: ما اگر دنبال سلاح هسته‌ای بودیم، اصلا توافقنامه هسته‌ای امضا نمی‌کردیم. ما به دنبال صلح هستیم. ایران به تعهدات خود در برجام عمل کرده و این آمریکا بوده که آن را نقض کرده است.
مذاکره مستقیم میان ایران وامریکا در یک هفته نشست مجمع عمومی سازمان ملل دور از ذهن به نظر می‌رسد. دو طرف در اظهاراتشان یکی به نعل می‌زنند، یکی به میخ و این وضعیت برای رسیدن به یک توافق برای مذاکره در یک هفته، وضعیت مناسبی نیست.
محمدجواد ظریف پیش از عزیمت به سمت فرودگاه نیویورک برای استقبال از حسن روحانی در پاسخ به خبرنگارانی که از او درباره احتمال مذاکره با ترامپ سوال کرده بودند، قاطعانه پاسخ داد: خیر.
اگرچه مکرون، جانسون و عمراه خان و رسانه‌های غربی امیدوارانه و خوشبینانه برای جوش دادن رابطه ایران و آمریکا تلاش می‌کنند و روحانی و ترامپ را هم سطح هم به عنوان «بازیگران اصلی دو کشور» میخوانند، اما سیاست خارجی ایران را نباید در کانتکسی خارج از گفتمان سیاست داخلی کشور تحلیل کرد.
صبح سه شنبه ۲۶ شهریور ماه
آیت الله خامنه‌ای در ابتدای جلسه درس خارج فقه در آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه عنوان کرد: «سیاست فشار حداکثری در مقابل ملت ایران پشیزی ارزش ندارد و همه مسئولان جمهوری اسلامی یک‌صدا معتقدند که با آمریکا در هیچ سطحی مذاکره نخواهد شد.»