آقای روحانی با تمام امکانات دیپلماتیک که در اختیار داشت در سفر به نیویورک، مذاکرات متعددی با دولتهای مختلف برگزار کرد.
رویداد۲۴ چنانکه کشورهای مختلف آنهم در بالاترین سطح تلاش کردند تا با رییس جمهور کشورمان دیدار و گفتگو داشته باشند. این استقبال را میتوان نشان دهنده اهمیت و جایگاه ایران محسوب کرد؛ بنابراین رییس جمهور در این زمینه موفق عمل کرده است بدلیل این که توانسته است با سخنرانی و گفتگو مواضع جمهوری اسلامی ایران را تشریح و تبیین کند.
اما در خصوص برخی نقدها باید گفت این که ما انتظار داشته باشیم هر نوع مذاکرهای بدون این که لوازم ان فراهم باشد به نتیجه برسد انتظار بیهودهای است. اگر ما بخواهیم این سفرها و سخنرانیها و مذاکرات نتیجهای داشته باشد باید لوازم ان را از قبل فراهم کرده باشیم؛ که البته لوازم و زمینه آن، هم به بخش داخلی و سیاست داخلی و هم به سیاست خارجی کشور ما مربوط است. در غیر این صورت انتقاد به این که رییس جمهور باید در چارچوب انتظارات ما مذاکره میکرد بدون این که در نظر داشته باشیم، لوازم رسیدن به این چارچوبها و این نوع رویکردهای در داخل مشخص شده، تا حدودی انتظار بیهودهای است.
در ارزیابیها ما نباید دچار احساسات شویم؛ بنابراین بهترین شکل و مهمترین موضوع در این عرصه این است که باید ببینیم چه امکاناتی در اختیار رییس جمهور بوده است چه سیاستهایی به او ابلاغ شده است و چه لوازمی را توانسته است در این دوره از حضور در سازمان ملل متحد بکار گیرد.
رییس جمهور هم در مصاحبههای مطبوعاتی عمومی هم دو گفتگوی اختصاصی خود، مواضع بسیار خوبی داشته است. همچنین ملاقاتهای رییس جمهور با کشورهای اروپایی شفاف و روشن بوده و توانسته است مواضع جمهوری اسلامی ایران را بخوبی بازگو کند. این که ما انتظار داشته باشیم آقای روحانی بیشتر از اقدامات فوق باید تلاش میکرده است، باید این نکته را در نظر داشته باشیم که همه لوازم ان باید از قبل آماده میشد. در ضمن اختیار رییس جمهور در چارچوب همین حدی است که در سازمان ملل رقم خورد و ان را دنبال کرد. اقای رییس جمهور نمیتواند به تنهایی سیاست گذاری کند! او نمیتواند اقدامی را انجام دهد که ابتکار شخصی خودش باشد. بهرحال دیپلماسی یعنی همین! وقتی نمایندهای از ایران در این گونه اجلاسها حضور پیدا میکند باید به او اعتماد داشته باشیم و دست او را باز بگذاریم تا بتواند با روشها و تاکتیکهای مذاکراتی و دیپلماسی خود را در پیش بگیرد. ولی وقتی که از قبل حیطه کاری او را معلوم و محدود میکنیم پس در ان صورت باید با توجه به این محدودیت، از او انتظار داشته و او را ارزیابی کنیم.
در این عرصه که در جنگ رسانهای با کشورهای دیگر بوده و درجنگ دیپلماسی عمومی و جنگ دیپلماسی عادی قرار داریم، وظیفه ما خالی نکردن صحنه است. اگر صحنه را خالی کنیم طرف مقابل هر نوع سوء استفاده را خواهد کرد. چنانکه هم زمان با سخنرانی رییس جمهور ایران در سازمان ملل متحد، ان طرف اتحاد ضد هستهای با حضور صهیونیستها و امریکاییها و سازمان مجاهدین خلق و تمام گروههای تروریستی و غیر تروریستی تشکیل و دور هم جمع شدند و آقای پمپئو وزیر خارجه امریکا هم برای انها سخنرانی کرد! بنابراین وقتی ما در این عرصهها صندلی را خالی بگذاریم و حضور پیدا نکنیم طرف مقابل از فضای خالی سوء استفاده کرده تا بتواند حرف و اهداف خود را پیش ببرد.
حضور آقای روحانی از این جهت که بتواند در مقابل نخبگان و رسانهها و سران کشورهای مختلف مواضع جمهوری اسلامی ایران را برای افکار عمومی تبیین کند، ضروری است و نمیتوان از ان عبور کرد. البته میتوان این سوال را مطرح کرد که آیا میتوانستیم بهتر از این بهره برداری کنیم؟ به اعتقاد من بله. اما به شرطی که امکانات و ملزومات لازم را برای او فراهم میکردیم که ان هم این امکانات تنها در حیطه اختیارات دولت نیست و در سطح عالیتر میبایست در مورد ان تصمیم گیری میشد؛ بنابراین با توجه به این محدودیتها میتوانیم بگوییم این حضور ریس جمهور در اجلاس هفتادو چهارم مثبت بوده است.
* کارشناس حوزه بین الملل