رویداد۲۴ دیگر فرقی نمیکند در قلب پایتخت باشد یا در جنوبیترین نقطه کشور یعنی اهواز؛ حالا دیگر برخی استانهای کشور با گذشت ۱۵ روز از مهر همچنان کلاسهای درس بدون معلم را تجربه میکنند.
هر چند که آموزش و پرورش در آستانه ورود به مهر از کمبود ۱۰۸ هزار معلم خبر داده بود، اما خُب این را هم گفته بودند که طبق برنامهریزیها، هیچ کلاسی بدون معلم نخواهد ماند، اما برنامهها آنگونه که روی کاغذ طراحی شده بود در میدان عمل پیش نرفت و مهر آمد، اما در دومین هفته آن، هنوز هم برخی مدارس در جستوجوی معلمند!
البته ریشه وضعیت امروز آموزشوپرورش را باید در سیاستهای چند سال گذشته جستوجو کرد، همان سیاستهایی که در مخالفت با استخدام معلم، برداشتن بار مدرسهداری از دوش دولت و محولکردن آن به بخش خصوصی نوشته شد و حالا ماحصل آن را در توسعه مدارس حمایتی در مراکز استانها میتوان دید و اتفاقاً به تازگی خرید آموزش از بخش خصوصی به عنوان یکی از اولویتهای دولت به وزیر جدید آموزشوپرورش ابلاغ شده است.
حالا زیر سایه چنین سیاستهایی و البته در ادامه سیاستهای اشتباه وزرای قبل که منجر به ۶ پایه شدن دوره ابتدایی شد، مدارس به شدت با کمبود معلم مواجه هستند و کار به جایی رسیده است که مدیران مدارس آستینها را بالا زده و برای پُر کردن کلاسهای خالی از معلم در فضای مجازی فراخوان میدهند و به دوستان و آشنایان معلم خود میسپارند که فردی را برای آنها پیدا کنند.
مدیران مدارس در جستوجوی معلم
در همین رابطه مدیر یکی از مدارس شهر تهران که تمایلی به انتشار اسم خود ندارد گفت: "مشکل کمبود معلم جدی است و برای درس فلسفه ۶ ساعت کسر دارم که به دنبال معلم در بین دوستان و گروههای مختلف بودم و سرانجام توانستم معلمی را پیدا کنم که از هفته آینده برای تدریس میآید البته کمبود معلم فقط مختص تهران نیست و متأسفانه یک مشکل در سطح کشور است.
اوضاع مدرسه ما که خوب است، برخی مدارس را در تهران سراغ دارم که ۳۰ ساعت کمبود در هفته دارند؛ متأسفانه ریشه این مشکل هم در نگاه مسئولان سازمان برنامه و بودجه است قطعا میدانند که تا سالهای آینده، بازنشستگی و کمبود معلم جدیترین مشکل آموزشوپرورش است و باید چارهای برای آن اندیشید و مجوزهای بیشتری را برای استخدام صادر کرد؛ الان که وضعیت خوب است در سالهای آینده اوضاع از این بدتر هم میشود و بسیاری از کلاسهای درس خالی از معلم میمانند. "
شبها بابت کلاسهای بدون معلم مدرسه خواب ندارم
مدیر یکی دیگر از مدارس پایتخت نیز که با نبود معلم ادبیات و عربی مواجه است، میگوید: "کمبود معلم مشکلی است که تمام مسئولان وزارتخانه از آن مطلع هستند و متأسفانه چند سالی است که وضعیت این چنین است و مدیران مدارس باید کمبودهای احتمالی را رفع کنند، هماکنون تمام دغدغه من کلاسهای خالیام شده است و شبها بابت نگرانی از این موضوع خواب آرام هم ندارم چرا که هماکنون چهار کلاس درسم بدون معلم است و ۲۰ ساعت کمبود معلم دارم.
روز گذشته با دو دبیر بازنشسته صحبت کردم و پذیرفتند که برای تدریس بیایند و درباره پرداخت حقالزحمه سؤال کردند، وقتی گفتم آموزشوپرورش باید آن را پرداخت کند چرا که مدرسه بودجهای ندارد که بخواهد حقالزحمه شما را بدهد، نپذیرفتند و علت آن را هم تأخیرهای طولانیمدت در پرداخت حقالتدریسها عنوان کردند؛ قطعاً شما هم میدانید که از حقالتدریس سال گذشته فقط تا دی ماه پرداخت شده است همین مسئله باعث شده معلمان تمایلی به برداشتن ساعات حقالتدریس نداشته باشند و از طرح تمام وقت هم استقبال زیادی نکردند.
معلم عربی و فلسفه نداشتم و در تمام گروههایی که عضو بودم درخواست جذب معلم را بازنشر دادم و بألاخره توانستم برای این دروس معلم پیدا کنم، اما همچنان برای ۴ کلاس درس معلم ادبیات ندارم، اجازه گرفتن نیروی آزاد را هم نداریم و فقط باید از معلمان رسمی و بازنشسته استفاده کنیم. "
البته در برخی مدارس اوضاع از این بدتر است و بازهم خانوادهها باید بار کمبودهای مدرسه را به دوش بکشند یعنی پول بدهند تا مدرسه برای درسی که معلم ندارد، نیرو بیاورد! و جالب اینکه تمام این اتفاقات در شرایطی رخ میدهد که مسئولان همچنان بر اصل ۳۰ قانون اساسی تأکید دارند و حتی وزیر آموزشوپرورش هم اول مهر درباره دریافت کمکهای اجباری مدارس از خانوادهها گفته بود قطعا هیچ پرداخت اجباری نباید باشد و اگر برای ثبت نام خانوادهها را در فشار قرار دهند با آن برخورد جدی خواهیم کرد، اما خانوادهها در صورت توان اگر مشاهده میکنند مدرسه به کمک نیاز دارد، مشارکت کنند.
در همین باره یکی از والدین که فرزندش در دوره ابتدایی تحصیل میکند به تسنیم گفت: مدرسه پسرم گفته است باید ۴۰۰ هزار تومان پول بدهید تا برای درس ورزش معلم بیاوریم و خانوادههایی که پول ندهند اجازه نمیدهیم فرزندشان از زنگ ورزش استفاده کنند!
شرایط آموزشوپرورش حالا به گونهای پیش میرود که در کنار تمام مشکلات ریز و درشت این وزارتخانه عریض و طویل، کمبود معلم به وضعیت قرمز رسیده است و حالا اوضاع بلبشویی نیز در حال شکل گیری است که در نبود نظارتهای لازم مدارس ساز خود را میزنند و حتی زنگ ورزش را هم با پول مرزبندی میکنند.
البته تمام روشهایی که با استفاده از آن میشد اوضاع را مدیریت کرد، به کار گرفته شده است از رساندن جمعیت کلاسهای درس به بالای ۴۰ نفر تا به کار بردن روشهایی همچون خرید خدمت آموزشی، استفاده از انواع معلمان و ... حتی کار به جایی رسیده است، نیروهای نهضتی که سالها قبل به آموزش بزرگسالان مشغول بودند به عنوان معلم وارد دوره ابتدایی شدهاند و وقتی که هدف فعلاً فقط خالی نماندن کلاسهای درس از حضور معلم باشد، طبیعی است که اهمیتی ندارد که کیفیت آموزش چگونه خواهد بود؟
محسن حاجیمیرزایی وزیر آموزشوپرورش هم درباره معضل کمبود نیروی انسانی در آموزشوپرورش میگوید: بسیاری از مسائل امروز ما مزمن و ۴۰ ساله است و حداقل ۲۵ سال است در آموزشوپرورش درباره نیروی انسانی صحبت میشود و بنده که دو هفته بود به آموزشوپرورش آمدم با شروع مهر، ۱۰۸ هزار معلم کم داشتیم؛ به دولت درباره کمبود نیروی انسانی گزارش دادم، سیل بازنشستگی به شدت در حال افزایش و جمعیت دانشآموزان نیز رو به افزایش است و برای این فاصله عمیق باید فکری کرد، این بحران سال به سال عمیقتر میشود برهمین اساس مقرر شد سازمان اداری و استخدامی، برنامه و بودجه و آموزش و پرورش در جلسات مشترک وضعیت نیروی انسانی، کاستیها و روند آینده آموزشوپرورش در این حوزه را بسنجند؛ امسال وضعیت نیروی انسانی نسبت به پارسال بیشتر و مشکل ما بدتر شده است و تعداد بیشتری نیرو نیاز داریم.
اینکه آموزشوپرورش در چه مسیری رو به حرکت است و چرا سیاستگذاران کلان کشور به این نتیجه رسیدهاند که کیفیت در آموزش وپرورش مقرون به صرفه نیست، پرسشی است که همچنان باقی میماند، اما باید منتظر ماند و دید نتایج جلسات مشترک سه نهاد تصمیمگیر "سازمان اداری و استخدامی، برنامهوبودجه و آموزشوپرورش" برای وضعیت نیروی انسانی و کمبود معلم در آموزشوپرورش راه به جایی خواهد برد؟