رویداد۲۴ محمد آیتی: مدت‌هاست که بازار فرش دستباف ایرانی حال و روز خوبی ندارد. فرش جزو اولین کالاهایی بود که ایالات متحده آمریکا آن را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد. تحریم‌ها و مشکلات فروش فرش ایرانی در بازارهای خارج کشور باعث شده بسیاری از تولید کنندگان فرش در کشور در تنگنا قرار بگیرند. کشورهایی همچون ترکیه برای گسترش صنعت فرش خود حتی واردات کالاهای دست دوم به کشورشان را آزاد کرده‌اند تا از این راه بتوانند برای صنعتگران خود اشتغالزایی کنند و پس از رفوی فرش‌ها، آن را دوباره صادر کنند. این در حالی است که صنعت فرش ترکیه هیچگاه تحریم نبوده است.
برخی از فعالان صنعت فرش معتقدند سیاست‌ها دولت در صنعت فرش، بیش از تحریم‌ها به این صنعت آسیب رسانده است. یکی از تولیدکنندگان می‌گوید: با سختی بسیار فرش را به کشورهای دیگر می‌بریم و ممکن است مدت زیادی نتوانیم آن را بفروشیم، با این حال دولت فقط به ما مهلت سه ماهه می‌دهد که ارز را به سامانه نیما بازگردانیم؛ این در حالی است که برای بسیاری از صادرکنندگان پیش می‌آید که فرش‌هایشان حتی تا یکسال هم فروش نرود.
بیشتر بخوانید:
غربت فرش در سرزمین مادری! / جولان هند و چین در بازار هنر ایرانی
معصومه آقاپور علیشاهی عضو فراکسیون فرش مجلس به رویداد۲۴ می‌گوید چند روز پیش جلسه‌ای با رییس سازمان نوسازی و گسترش صنایع و رییس مرکز ملی فرش داشتیم و صحبت‌هایی درباره صنعت فرش مطرح شد. به‌هرحال پس از تحریم‌ها، بازار آمریکا که یکی از خریداران فرش دستباف ما بود را از دست دادیم، اما باید بدانیم که آمریکا یکی از بازارهای فرش دستباف ایران بود و اکنون بازارهای دیگر برای فروش این کالای اصیل ایرانی وجود دارد.
او افزود: در حال حاضر در موضوع صادرات فرش، ما با مشکلات عمیق‌تری مواجه هستیم که ضرورت دارد در جهت رفع آن‌ها برآییم. ایران برای صادرات فرش خود با یک‌سری معضلات داخلی و خارجی دست و پنجه نرم می‌کند که اگر مدیریت‌ها شکل بهتری به خود بگیرد تا حدود زیادی برخی از این مشکلات مرتفع خواهد شد.
نماینده شبستر تصریح کرد: من به رییس مرکز ملی فرش ایران پیشنهاد کردم که شرایطی را به‌وجود آورند که با هماهنگی سازمان گمرک و وزارت اقتصاد، ورود فرش دست دوم به کشور آزاد شود. در تمام دنیا فرش‌های زیادی است که آسیب دیده و نیاز به رفوگری و ترمیم دارند، ولی از آنجایی که ورود این فرش‌ها به کشور ممنوع است و از طرفی ترکیه ورود این فرش‌ها را به کشورش آزاد کرد، باعث شده که ۲۰ هزار رفوگر و استاد در این بخش به ترکیه نقل مکان کنند و حال، ترکیه هم سود این خدمات را می‌برد و هم به مرور زمان، صاحب این مهارت می‌شود و از سوی دیگر تا حد قابل ملاحظه‌ای این بازار را به‌دست آورده است.
عضو فراکسیون زنان مجلس اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که گریبان فعالان حوزه صادرات فرش دستباف را گرفته، موضوع پیمان‌سپاری ارزی است که هم من و هم کمیسیون اقتصادی پیگیر رفع چالش‌های این موضوع هستیم. در پیمان‌سپاری ارزی مهلتی که به صادرکنندگان داده شد، سه ماهه بود که نهایتاً به شش ماه رسید. به‌نظر من این پیمان‌سپاری یا باید صفر شود یا حداقل ۱۸ ماهه شود. یک فرش را نمی‌توان به‌راحتی طی سه ماه در خارج از کشور فروخت. باید شرایطی را فراهم کرد که آن نمایشگاه‌داری که در خارج از کشور حضور دارد بتواند با فراغ بال بیشتری روی فروش فرش ایرانی کار کند تا در نهایت به فروش برسد و بتواند ارز را به ایران منتقل کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس عنوان کرد: در حالی بسیاری از مسئولان، سرمایه‌گذاران را به صادرات غیرنفتی تشویق می‌کنند که زیرساخت‌ها برای این کار مهیا نیست. به‌طور مثال وقتی انتقال ارز به کشور با مشکل روبروست چطور می‌شود سرمایه‌گذار را به صادرات ترغیب کرد؟ راه‌حل این موضوع در دستان مدیران اقتصادی کشور است و آن‌ها هستند که باید فکر اساسی برای رفع این چالش بکنند.
وی در ادامه گفت: آیا تاکنون یک بازارسنجی و میان‌سنجی دقیقی از بازار فعلی جهان داشته‌ایم که این اطلاعات را در اختیار بافندگان بگذاریم؟ سال‌هاست که تنوع کف‌پوش‌ها در جهان بالا رفته و ما باید خود را با واقعیت‌ها وفق دهیم. به‌طور مثال وقتی واحدهای مسکونی کوچک شده، دیگر نمی‌توانیم مثل سابق فرش ۱۲ متری را تولید کنیم. از این‌رو معتقدم به‌جای اینکه خود را درگیر موضوعات تحریم کنیم باید در جهت رفع مشکلاتی که به دست خودمان ایجاد شده گام برداریم. امروز پاکستان، هند، افغانستان و... به رقبای ما تبدیل شدند در حالی که در سال‌های نه چندان دور بسیاری از بازارهای جهانی در اختیار ایران بود.
آقاپور گفت: ما همچنان نتوانستیم یک برند استاندارد جهانی برای فرش خود تعریف کنیم و تازه داریم یک شناسنامه برای فرش ایرانی تهیه می‌کنیم. حال و در این شرایط که این اهمال‌کاری‌ها صورت گرفته برخی می‌گویند جلوی کپی‌کاری‌های فرش شیراز را در پاکستان بگیریم که طرح این صحبت‌ها آن هم در شرایطی که از کارهای مهمتر غافل ماندیم، پذیرفتنی نیست، زیرا اگر کارهای اولویت‌دار انجام شود این مشکلات هم خود به خود حل خواهند شد.