رویداد۲۴ شادی مکی: سال ۹۵ شهرداری تهران از راه‌اندازی ۴۴ مرکز به نام بهاران برای توانمندسازی معتادان بهبود یافته خبر داد. با گذشت ۳ سال از احداث این مراکز و عملکرد نه چندان قوی آن،
استاندار تهران دستور داده ۸ مرکز از ساختمان‌های خالی «بهاران» به سازمان بهزیستی کشور واگذار شود.
موضوع واگذاری مراکز بهاران به موضوعی پیچیده تبدیل شده است؛ از یک سو تعدادی از اعضای
شورای شهر تهران به مخالفت با این واگذاری برخاستند و از سوی دیگر سازمان بهزیستی کشور بر اساس قوانین بالادستی بر اهمیت این واگذاری تاکید می‌کند.
یکی از مخالفان این واگذاری محمدجواد حق‌شناس رییس کمیسیون اجتماعی - فرهنگی شورای شهر تهران بود که می‌گوید: «پول مردم تهران را در حوزه‌ای که به ما مربوط نیست صرف زیرساخت‌ها کردیم، اما قانون نگفته که ما این مجموعه‌ها را تحویل بهزیستی دهیم. قطعا تهران صد‌ها مساله دیگر هم دارد و اگر قرار بر این است که مراکز بهاران به بهزیستی واگذار شود و بهزیستی آن‌ها را در اختیار سازمان‌های مردم‌نهاد قرار دهد مگر خود شهرداری ناتوان است که این مجموعه‌ها را خود به سمن‌ها واگذار کند.»
حجت نظری از اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران هم می‌گوید: «وقتی زیرساختی از سوی شهرداری تهران ایجادشده و شورای شهر بودجه‌ای برای آن در نظر گرفته است، زیرساخت مذکور باید در اختیار مدیریت شهری و در راستای رفع نیاز‌های شهر باشد. برای ساخت مراکز بهاران هزینه شده و این هزینه از سوی مدیریت شهری صورت گرفته، اما به دنبال این هستند که همه‌چیز را حاضر و آماده، در اختیار یک سازمان دیگر قرار دهند.»
خلیل آبادی و علی اعطا نیز از جمله نمایندگان شورا بودند که در این باره موضع گرفتند. پیروز حناچی شهردار تهران نیز هرگونه واگذاری اموال شهرداری به غیر را منوط به تایید و مجوز شورای شهر کرده بود.
محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران نیز اعلام کرد براساس مصوبه شورای شهر واگذاری بهره برداری از املاک شهرداری باید در شورا بررسی و تصویب شود. ما نمی‌توانیم ملکی از شهرداری را به سایر دستگاه‌ها بدهیم و تنها می‌توانیم اجازه بهره‌برداری آنهم با قواعد مشخص، را تصویب کنیم بنابراین تنها اجازه بهره برداری از مراکز بهاران به بهزیستی و نه واگذاری در شورای شهر بررسی می‌شود.
قانون چه می‌گوید؟
به گزارش رویداد۲۴ همه این افت و خیز‌ها برای واگذاری مراکز بهاران به بهزیستی که براساس ماده ۸۰ قانون برنامه ششم توسعه کشور وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (سازمان بهزیستی) با همکاری شهرداری‌ها موظف است در ارائه خدمت به کاهش آسیب به افراد بی‌خانمان در قالب گرم‌خانه‌ها و همچنین صیانت از بهبود یافتگان فعالیت کند.
همچنین ماده ۸۰ قانون شهرداری‌ها، این نهاد را مکلف کرده ۱۰ درصد بودجه‌های مستمر و وصولی سالیانه خود را به امور فرهنگی و امور بهداری شهری کمک کند. همچنین بند ۹ مصوبات جلسه ۱۲۸ ستاد مبارزه با مواد مخدر (سال ۱۳۹۲) شهرداری‌های شهر‌های بالای ۵۰۰ هزار نفر و همینطور شهر‌های مراکز استان‌ها را بدون قید جمعیت مکلف کرده است که ۱۰ درصد بودجه فرهنگی و اجتماعی خود را به موضوع پیشگیری و درمان اعتیاد اختصاص دهند.
همچنین تبصره «ب» ذیل ماده یک مصوبه شورای عالی اداری کشور نیز در خصوص مبارزه با تکدی‌گری، جمع‌آوری و شناسایی و تعیین تکلیف افراد بی‌سرپرست، گمشده، متواری، در راه مانده و موارد مشابه صراحت دارد که شهرداری‌ها (شهرداری تهران) در این حوزه مسئولیت دارند. بند ۳ اساسنامه سازمان رفاه شهرداری هم می‌گوید؛ برنامه‌ریزی جهت حمایت از توسعه مراکز مشاوره، آموزشی و توانبخشی در زمینه خدمات اجتماعی مورد نیاز شهروندان با هماهنگی کلیه نهاد‌های دولتی ذیربط باید صورت گیرد.
به گزارش رویداد۲۴ مقاوت مدیریت شهر تهران در مقابل واگذاری مراکز بهاران که کارکردی مشخص دارند به سازمان بهزیستی به عنوان یکی از دستگاه‌های دارای تکلیف و البته افراد متخصص در حوزه کاهش آسیب اعتیاد در حالی صورت می‌گیرد که اولا شهرداری در این خصوص وظایف خاصی را براساس قوانین بر عهده دارد و دیگر آنکه در حال حاضر به گفته اعضای شورای شهر تهران ۳۸۰۰ ملک از دوران مدیریت قالیباف تا کنون همچنان در اختیار افراد خاص قرار داشته و اقدام موثری هم برای بازپس‌گیری آن‌ها انجام نشده است بنابراین به نظر می‌رسد به جای سختگیری برای واگذاری مراکز بهاران به شهرداری بهتر است سختگیری‌ها در جایی دیگر لحاظ شوند.
سعید صفاتیان در گفت‌گویی با رویداد۲۴ درباره واگذاری مراکز بهاران به بهزیستی توضیح داده که بر اساس آئین‌نامه‌های مرتبط با شهرداری‌ها و قانون برنامه ششم توسعه شهرداری یکی از دستگاه‌هایی است که باید در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعالیت داشته باشد و شهرداری باید در کنار سازمان بهزیستی مراکزی را برای نگهداری و درمان معتادان خیابانی راه‌اندازی کند اما تا به حال آثار مثبتی از شهرداری در این حوزه دیده نشده است.
این درمانگر اعتیاد با بیان اینکه اعضای فعلی شورای شهر تهران هیچیک در حوزه اعتیاد فعالیت و تخصصی ندارند، اظهار می‌کند:، زمانیکه در حال بستن لیست داوطلبان ورورد به شورای شهر بودند من دو بار با آقای عارف در خصوص وضعیت اعتیاد در تهران صحبت کردم و ایشان تاکید کردند که موضوع اعتیاد از اولویت‌های اصلی این گروه است، اما وقتی لیست داوطلبان اصلاح‌طلب شورای تنظیم شد هیچیک متخصص این حوزه نبودند. وقتی افرادی در حوزه اعتیاد تخصص و تجربه نداشته و برای‌شان این موضوع ملاک نباشد به آن ورود نمی‌کنند.
او با یادآوری اینکه طرح تاسیس مراکز بهاران حدود ۱۰ سال پیش توسط شهرداری تهران انجام شد، می‌گوید: برای راه‌اندازی این مراکز هزینه‌های زیادی شد، اما کارآیی آن‌ها بسیار ضعیف بود. اگر هزینه‌های ساخت این مراکز توسط شهرداری به سمن‌های فعال در این حوزه پرداخت می‌شد نتایج بهتری به دنبال داشت. اما شهرداری این کار را نکرد و گفت خودمان باید انجام دهیم و این عملکرد باعث شد فعالیت این مراکز ابتر بماند.
صفاتیان با اشاره به اینکه در دوره جدید مدیریت شهری تعدادی از این مراکز ادغام و هزینه‌های بالایی به شهرداری تحمیل شد، می‌افزاید: ضروری است سازمانی این موضوع را بررسی کند که شهرداری تهران تا به حال برای مراکزی از این دست چه میزان هزینه کرده و چه سودی داشته است؟ در حال حاضر مدیرانی که روی کار می‌آیند لیستی از اقدامات خود در حوزه اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی ارائه می‌دهند و کسی هم پیگیر راستی‌آزمایی ادعا‌های آنان نیست. در حالیکه تمام هزینه‌های صرف شده پول مردم و دولت است و باید برای نحوه هزینه‌کرد آن سختگیری شود.
کوتاهی مدیریت شهری در حوزه اعتیاد
او خاطرنشان می‌کند: شورا و شهرداری تهران در دوره جدید به شدت درخصوص مراکز بهاران و موضوع اعتیاد کوتاهی کرده‌اند. یکی از وظایف شورا آن است که آسیب‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و ... را بررسی کرده و برای رفع آن‌ها طرح ارائه داده و در اختیار شهرداری قرار دهند، در حال حاضر باید بررسی شود که مدیریت شهری جدید در حوزه آسیب‌های اجتماعی و به ویژه در حوزه اعتیاد چه کرده و با کدام سازمان مردم نهاد در این حوزه صحبت کردند.
صفاتیان می‌گوید: شهرداری تهران می‌گوید وظیفه‌ای در حوزه آسیب‌ها ندارد اما چگونه است به مدیران خود در حوزه آسیب‌های اجتماعی حقوق پرداخت می‌کند؟
این فعال حوزه اعتیاد می‌گوید: اگر مدیران شهرداری و آن تعداد از اعضای شورا که به نام آسیب‌های اجتماعی وارد شورا شده و کسب رای کرده‌اند بخواهند می‌توانند کاری کنند اما شرایط به‌گونه‌ای است که گویا اراده‌ای برای اینکار ندارند، زیرا تخصصی در این حوزه ندارند. بهاران بدون متخصص فایده‌ای ندارد ما نیاز به افرادی داریم که تخصص لازم در حوزه اعتیاد را داشته باشند و بتوانند در این حوزه برنامه‌ریزی کنند.
او می‌گوید: این افراد در این مدت کمی که از عمر شورا مانده است نمی‌توانند کار خاصی انجام دهند. این در حالی است که واگذاری مراکز بهاران به بهزیستی می‌تواند مفید باشد به علاوه آنکه شهرداری در حوزه همکاری با بهزیستی و وزارت بهداشت برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد وظایف قانونی دارد.
این درمانگر اعتیاد با اشاره به وجود اختلاف فلج‌کننده میان وزارت بهداشت، بهزیستی و شهرداری بیان می‌کند: به نظر می‌رسد وزارت کشور که در راس حوزه رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی قرار دارد اراده چندانی برای ورود به این حوزه ندارد و فقط جلسه شورای اجتماعی را برقرار می‌کنند اما بهتر است چند نفر از سمن‌ها را هم بیاورند تا وقتی مدیر دولتی از اقداماتش می‌گوید نماینده سمن نیز نظراتش را درباره مثبت و منفی بودن اقدامات بگوید.
او تصریح می‌کند: بهزیستی بودجه کمی دارد و افرادی زیادی را تحت پوشش دارد، من فعالیت‌های این سازمان را تقریبا خوب ارزیابی می‌کنم، زیرا این سازمان افراد متخصصی در اختیار دارد برخلاف شهرداری و شورا، اما مدیریت شهری از افراد متخصص استفاده نمی‌کنند. ما در تهران سمن‌های قوی در حوزه اعتیاد داریم، اما مدیریت شهری با آن‌ها همکاری نکرده و برنامه‌ریزی با آن‌ها نمی‌کنند اگر هم برنامه‌ای باشد مورد قبول این سازمان‌ها نیست لذا مدیریت شهری ترجیح می‌دهد به جای اینکه صدای اعتراض این سازمان‌ها را بلند کند هیچ اقدامی در این حوزه نداشته باشد. شهرداری نه خود افراد متخصص برای ارائه برنامه در این حوزه دارد، نه اجازه استفاده از مراکزش را به سمن‌ها می‌دهد و نه اینکه از متخصصان سازمان بهزیستی یا سمن‌ها یا بخش خصوصی کمک می‌گیرد.