رویداد۲۴ جنگل‌های زاگرس است و بلوط هایش، درختانی که حدود ۲ هزار سال عمر می‌کنند و به گفته پدر بلوط ایران ریه ایران محسوب می‌شوند، اما این ریه را طی دو تا سه هفته اخیر بریدند و صدایشان به گوش کسی نرسید.
ریشه‌های هزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار درخت بلوط در منطقه حفاظت شده دنا درآمد و مدیر کل محیط زیست گهکیلویه و بویر احمد می‌گوید این طرح مجوز داشت. طرحی به نام تعریض جاده و گام دیگران، جاده‌ای که هم اکنون نیز به گفته مسئولین محلی و دوستادارن محیط زیست هیچ نیازی به تعریض ندارد.
اما امروز کمر به مرگ دنا و بلوطهایش بسته‌اند که هم پارک ملی است هم در لیست آثار طبیعی ملی ثبت شده در مجامع جهانی است و امروز به بهانه توسعه این شهر افسانه‌ای شاهد دو بانده کردن جاده یاسوج- سی سخت هستیم.
اقدامی که در دنا در حال وقوع است صراحتا با بند‌های متعدد سیاست‌های کلی محیط زیست در تضاد است. طبق تبصره ٢ ماده ١٥ سیاست‌های کلی محیط زیست؛ دستگاه دیپلماسی و دولت وظیفه داشت همچون سایر کشور‌های جهان با برقراری ارتباط صحیح با کشور‌های دیگر و سازمان یونسکو نسبت به ایجاد جاده‌ای متناسب با منطقه حفاظت شده دنا اقدام نماید.
جاده مواصلاتی سی سخت به یاسوج سال‌ها است که محل مناقشه دوستداران محیط زیست و هم‌چنین دولتمردان واقع‌شده و این روز‌ها احداث جاده چهار بانده سی سخت نگرانی‌های فراوانی را در جامعه ایجاد کرده است. بنابه گفته کارشناسان در استان کهگیلویه و بویراحمد، درختان بلوط در شرایطی برای ایجاد این جاده مواصلاتی قطع شدند که ارزش اقتصادی هر اصله بلوط برای طبیعت ۲۰۰ میلیون تومان است.
جاده‌کشی در انبوه‌ترین بخش جنگل‌های بلوط زاگرس در حالی انجام می‌شود که فعالان محیط زیست معتقدند این منطقه بار ترافیکی بالایی ندارد که نیاز به گسترش مسیر باشد و تنها کافی است به جای وسعت دادن به جاده، نقاط حادثه‌خیز آن را ایمن یا با طراحی پل‌های معلق مشکل را حل کنند.
مظفر افشار، پدر بلوط ایران در واکنش تخریب گسترده جنگل‌های بلوط دنا به بهانه تعریض جاده گفت: در ابتدا باید گفت بلوط درختی است که ۲ هزار سال طول عمر دارد و بلوط در سال اول هر ۱۰ تا ۱۲ روز آب می‌خواهد و سال دوم هر ۱۸ روز یک بار وسال سوم در تابستان فقط چهار بار آب می‌خواهد و بعد از آن دیگر هیچ نیازی به آب ندارند و ۲ هزار سال هم عمر می‌کنند.
به گفته پدر بلوط ایران هر درخت حداقل پنج تن وزن دارد و مانع پخش شدن کربن در محیط‌زیست می‌شود و البته درختان بلوط زاگرس ذخایر ارزشمندی است که متأسفانه با این روند، نقش خود را در کنترل آلودگی هوا و جذب توریست از دست می‌دهد.
بعضی از این درختان هزار سال عمر دارند و می‌خواهند آن‌ها را قطع کنند. امکان ندارد این سرمایه عظیم کشور و این ریه کشور ایران دوباره احیا شود. زاگرس ریه کشور است، چون جلوی ریز گرد‌ها را می‌گیرد و حدود ۲ سوم بارش‌ها را رد سفره‌های زیر زمینی می‌کند و از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند. استان‌های زاگرس نشین نان خود را از بلوط به دست می‌آورند. حتی ۴۰ اصله درخت از این درخت‌ها از بین برود باید افسوس خورد، ولی در این تعریض جاده نزدیک ۳ هزار اصله درخت بلوط تاکنون نابود شده اند. این درخت‌ها دیگر نه آب دارند و نه خاک دارند و قوه قضائیه باید در این راستا گام‌های موثری بردارند.
افشار افزود: می‌توان مسیر جاده‌ها را تغییر دارد و در جا‌هایی جاده بنا کرد که حداقل درختان کمتری نابود شود. از قوه قضائیه انتظار داریم در این موضوع ورود کنند و نگذارند که این سرمایه ملی از بین برود. رشد هر درخت بلوطی ۱۰ قرن زمان نیاز دارد و با قطع هر کدام از این درختان فقط اشک می‌ریزیم و چشم امیدمان فقط به قوه قضائیه است. بعضی اوقات در مواجهه با این مسائل متاسفانه تماس‌های برخی افراد آنقدر قدرتمند است که زور هیچ کس به آن‌ها نمی‌رسد.
افشار در ادامه به خبرنگار میزان گفت: از بین رفتن این درختان باعث تخریب خاک و راه افتادن رواناب‌ها با کوچک‌ترین بارندگی می‌شود، اما به نظر می‌رسد در قبال تعریض ۳۰ کیلومتر از این جاده به جان خریدن این‌همه خسارات برای مدیران قابل توجیه است.
وزارت راه باید پاسخگو باشد
سیده فاطمه حسینی نماینده تهران نیز در در مجلس شورای اسلامی تذکر خود به رئیس جمهور درباره قطع درختان بلوط زاگرس، سؤال از وزیر راه و شهرسازی را نیز به هیات رئیسه مجلس ارائه کرده و گفته است: سوالی را از وزیر راه درباره بی توجهی این وزارتخانه به اصول ۴۰ گانه زیست محیطی در طراحی و اجرای طرح تعریض جاده یاسوج به سی سخت که به قطع هزاران اصله درخت بلوط منجر شد، مطرح کردم و وزارت راه باید پاسخگو باشد که چرا اقدام به تعریض جاده یاسوج به سی سخت کرده که به قطع هزاران اصله درخت بلوط و در نتیجه آسیب به محیط زیست و ایجاد خطر برای گونه‌های جانوری شده است؟
اراده بر این است که جاده سی سخت_یاسوج ساخته شود
سید یوسف مرادی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد درباره پرونده سی سخت- یاسوج و قطع هزارن اصله درخت بلوط ۲ هزار ساله گفت: رشته کوه دنا یکی از ذخیره گاه‌های ثبت شده جهانی توسط یونسکو است. این جاده حادثه خیز نبوده است وقتی این جاده چهار بانده شود بعد از عبور از سی سخت از گردنه بیژن عبور می‌کند. گردنه بیژن دقیقا وسط رشته کوه دنا است و این رشته کوه یکی از ذخیره گاه‌های ثبت شده جهانی توسط سازمان یونسکو است. دریاچه ارومیه هم یکی از این ذخیره گاه‌ها است. این ذخیره گاه‌ها مابه ازای میراث طبیعی بشر در حوزه طبیعی هستند مثل نقش جهان اصفهان.
مرادی در ادامه بیان کرد: طبق اصل ۵۰ قانون اساسی هر نوع خسارت غیر قابل جبران به محیط زیست ممنوع است و ساخت این جاده باعث شد هزار و ۴۰۰ تا هزار و ۵۰۰ اصله درخت قطع شود البته این آماری است که محیط زیست اعلام کرده، ولی بر اساس اطلاعات موثقی که داریم این آمار بیشتر است. ساخت این جاده شهر سی سخت با جمعیت ۸ هزار نفری را به خوابگاه شهر یاسوج تبدیل می‌کند.
مرادی در ادامه بیان کرد: در ظاهر امر این طرح متوقف شده، اما محیط زیست اعلام کرده که از نظر من می‌تواند این طرح ادامه پیدا کند و فقط در ظاهر امر طرح متوقف شده است.
مرادی در پاسخ به این سوال که چند اصله درخت تاکنون قطع شده؟ افزود: هزار و ۳۰۰ اصله درخت قطع شده که آمار محیط زیست است، ولی آن چیزی که در منطقه است با توجه به پوشش جنگلی بیشتر از این است.
قیمت هر اصله درخت بلوط ۲۰۰ هزار دلار
مرادی در ادامه بیان کرد: در ارزیابی اقتصادی قیمت هر درخت بلوط را ۲۰۰ هزار دلار تعیین کرده اند. درختان بلوط کاشته شده در سال ۱۳۷۰ بعد از ۳۰ سال حدود ۱۰ سانتیمتر رشد کرده اند و درخت بلوط از ۴۰ تا ۷۰ سالگی بلوط می‌دهد.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد در ادامه در پاسخ به این سوال که قسمتی از جاده که درختانش قطع شده در حال ادامه کار است و فقط قسمتی که در آن ناحیه اقدامی صورت نگرفته بود و طرح در آن شروع نشده است آیا این امر گویای تلاش برای ادامه ساخت جاده نیست؟ بیان کرد: قسمتی که قبلا درختهایش را نابود کردند در حال ادامه است و حرف شما درست است چرا که در حالی که نصف این جاده ساخته شده حتما چند وقت بعد ساخت بقیه نیز شروع می‌شود، ولی در مجموع اراده بر این است که این جاده ساخته شود و ادامه پیدا کند. چند سال قبل هم اقدام کرده بودند به ساخت این جاده، ولی اعتراض‌ها باعث شد جلوی ساخت آن گرفته شود.
ریشه این توسعه‌ی ادعایی را نه در سی سخت که می‌بایست در حرص و طمع تعدادی از سرمایه داران یاسوج جُست
فاصله مابین دو شهر یاسوج و سی سخت ٣٠ کیلومتر است، اما کل مسیری که قرار است دوبانده شود، فقط ١٥ کیلومتر است (از تنگ گنجه‌ای تا پل کلو). در حالی که به جاده خطرناک یاسوج-بابامیدان که مرکز استان را به چندین شهر مهم وصل می‌کند و ترافیک آن آنقدر بالاست که به طور متوسط، هر ماه شاهد بروز تصادفات منجر به مرگ هستیم و احتیاج به دوبانده شدن دارد، هیچ توجهی نمی‌شود، برخلاف عرف رایج، آنهم در این شرایط اقتصادی کشور که همه از نداری می‌گویند، یک جاده ١٥ کیلومتری را (آنهم با این شرایط خاص جغرافیایی) دوبانده می‌کنند. به نظر عجیب نیست؟! ریشه این توسعه‌ی ادعایی را نه در سی سخت که می‌بایست در حرص و طمع تعدادی از سرمایه داران یاسوج جُست.
سرمایه دارانی که سالهاست مناطق بکر سی سخت را به ویلا‌های ییلاقی خویش تبدیل کرده اند و تنها مشکلشان رفت و آمد در جاده پرپیچ و خم و رویایی سی سخت است، والا جاده زیبای سی سخت ترافیکی نداشت که مردم سی سخت را بیازارد. این حرکت در ظاهر از جهت دلسوزی برای مردم سی سخت است، اما در واقع پشت آن طمع سیری ناپذیر شهر یاسوج برای گسترش است!
با این وضعیت پیش آمده می‌توان گفت: دوران بزن و دررو در طبیعت بویراحمد و دنا تمام نشده است.
قطع درختان بلوط جاده سی سخت مجوز داشته
سید اسدالله هاشمی، مدیرکل محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد در گفتگو با خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری میزان، درباره طرح تعریض جاده یاسوج-سی‌سخت و تبدیل به بزرگراه که باعث قطع درختان بلوط شده است گفت: در جاده سی سخت فعلا هیچ فعالیت عمرانی جدیدی صورت نمی‌گیرد.
در این جاده فعالیت جدیدی شروع نمی‌شود
وی افزود: در این جاده فعالیت جدیدی شروع نمی‌شود، ولی کار‌هایی که از قبل انجام شده بود که در آن درختان قطع شدند ادامه دارد مثل زیر سازی و بهسازی که در حال انجام است.
مدیر کل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد در ادامه بیان کرد: در بعضی از موارد پیمانکار در قطع درختان بیش از اندازه درختان را قطع کرده بود که در این زمینه متخلف شناخته شده و به دادگاه معرفی شد و در بحث فعالیت‌های جدید مقرر شده که کمیته‌های فنی محیط زیست و منابع طبیعی و راه و شهر سازی تصیم گیری کنند و برنامه ریزی ویژه‌ای درباره آن صورت بگیرد تا مسائل محیط زیستی رعایت شود.
هاشمی در ادامه بیان کرد: جلسات دادگاه پیمانکار هم در شهرستان دنا برگزار شده و روند بررسی این پرونده در حال انجام است.
مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد در ادامه افزود: پروژه تا جایی که درختان مسیر قطع شده است در حال انجام است، ولی بقیه پروژه معلق شده است.
وی افزود: میزان خسارات وارده به اراضی جنگلی در این محور هنوز مشخص نشده و نیاز به کار کارشناسی منظم و مستمر است.
پیمانکار پروژه درحال قطع درختان دیگری در این پروژه بود و ما جلوی قطع درختان را گرفتیم
هاشمی با بیان اینکه پیمانکار پروژه درحال قطع درختان دیگری در این پروژه بود و ما جلوی قطع درختان را گرفتیم، یادآورشد: متاسفانه پیمانکار پروژه به برخی از تعهدات خود هنوز عمل نکرده و ابتدا باید به این تعهدات عمل کند.
هاشمی در پاسخ به این سوال که چه تعداد درخت در پروژه محور سی سخت – یاسوج قطع شده؟ هم اظهارداشت: هنوز آمار دقیقی از تعداد درختان قطع شده در این پروژه به ما گزارش نشده، اما آماری که در ذهنم است چیزی بین هزار ۲۵ یا هزار ۲۵۰ اصله درخت است، ولی آمار دقیقی در دست ندارم.
هاشمی در ادامه گفت: جاده یک مجوز ندارد منابع طبیعی جدا مجوز می‌دهد محیط زیست جدا و برخی ارکان‌های دیگر هم جدا مجوز می‌دهند، ولی آنچه مربوط به ما بود این بود که تعریض این جاده مشمول ارزیابی زیست محیطی می‌شد که این ارزیابی طبق قانون انجام گرفت و ادارات ذیربط نیز همه این ارزیابی زیست محیطی امضا و تائید کردند.
این جاده در ذخیره‌گاه دنا نبود
وی در ادامه بیان کرد: این جاده در حاشیه و حریم جاده‌ی قدیم سی سخت بوده است و از دل مناطق نگذشته است و در حریمی که در تملک وزارت راه و شهرسازی بوده اجرا شده است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که این موضوع صحت دارد که این جاده جز ذخیره گاه دنا است؟ بیان کرد: اصلا در حوزه ذخیره گاه دنا نبوده است. جاده سی سخت یاسوج در حریم جاده بوده و متعلق به وزارت راه بوده است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا دوباره به ادامه ساخت این جاده مجوز خواهید داد یا خیر؟ اظهار کرد: در حال بررسی هستیم که آیا این جاده جلو برود خسارات بیشتری وارد می‌کند یا خیر؟ آیا مشکلات بیشتری به وجود می‌آورد؟ در حال بررسی هستیم و اگر ادامه ساخت این جاده خسارت زیادی وارد نکنند و در چارچوب قانون باشد ادامه خواهد یافت، ولی فعلا حرکت جدیدی صورت نخواهد گرفت.
هاشمی درباره تخلفات پیمانکار و علت قطع پروژه ساخت جاده یاسوج سی سخت گفت: ادامه ساخت این جاده به دلیل تخلفات پیمانکار متوقف شد به این صورت که پیمانکار برای خطوط انتقال نیرو هم درخت قطع کرده که البته برای شاخه زنی‌ها هم به وی تذکر داده شد.
مدیر کل محیط زیست گهکیلویه و بویر احمد در ادامه بیان کرد: نامه‌ای مکتوب از طرف محیط زیست به وزارت راه و شهرسازی ارسال کرده ایم مبنی بر اینکه پیمانکار برخی از شروط ۱۳ گانه ما را رعایت نکرده به عنوان مثال به ازای هر درختی که قطع می‌شود باید ۳ درخت برای آن کاشت و نگهداری می‌شده است که انجام نشده است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که این پیمانکار چه جریمه‌ای را باید پرداخت کند؟ گفت: جریمه قطع درختان مربوط به سازمان جنگل‌ها و مراتع است.
باید گفت علت این تعریض جاده که هیچ توجیهی ندارد آیا جز این است که افرادی در سر نقشه‌های دیگری برای عروس افسانه‌ای دنا؛ سی سخت دارند؟! شاهد این مد‌عا نیز سخنان پدر بلوط ایران به خبرنگار میزان است که گفته است: متاسفانه برخی افراد تلفن‌هایی می‌زنند که هیچ کس نمی‌تواند آن‌ها را متوقف کند و زور هیچ کس به آن‌ها نمی‌رسد.