رویداد۲۴ آبان ماه ۹۶ کرمانشاه به خود لرزید و مناطقی از این استان از جمله سرپل ذهاب، ثلاث باباجانی و... دچار صدمات جدی شدند. مردم این مناطق خانه و کاشانه خود را از دست دادند و طی دو سال بعد از این ماجرا نوع جدید و ناخوشایندی از زندگی را تجربه کردند.
شهر‌ها از حالت طبیعی خارج شدند و مردمی که تا دیروز کمتر غریبه در میان خود دیده بودند با سیل ورود بیگانگانی به شهر مواجه شدند که یا برای کار ساخت و ساز و ترمیم بنا‌ها و شهر به این مناطق آمده بودند یا برای کسب خبر و ارائه کمک به مردم.
همان زمان براتی سده رییس وقت مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور از افزایش آسیب‌های اجتماعی در این مناطق اظهار نگرانی کرده بود. حدود یکسال پس از این حادثه دکتر فاضل الیاسی جامعه‌شناسی که خود اهل همین مناطق است درباره افزایش آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد در این مناطق هشدار داد.
حالا، اما ۲ سال از این زلزله خانمان‌بر‌انداز گذشته است دیگر کسی درباره این مناطق سخنی نمی‌گوید و مردم به حال خود رها شده‌اند، اگر چه سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت و همچنین سازمان‌های مردم نهاد برای کاهش و پیشگیری آسیب‌های جسمی، روانی و اجتماعی در این مناطق ارائه خدمت کرده‌اند، اما شرایط بد زندگی مردم بعد از زلزله آنهم در استانی که میزان خودکشی و بیکاری در آن از میانگین کشوری بالاتر بوده و پیش از زلزله هم مناطق زلزله‌زده امروز، جزو مناطق محروم به شمار می‌آمدند همچنان شهروندان این مناطق را در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی قرار می‌دهد.
به گزارش رویداد۲۴ یکی از گروه‌هایی که بیشترین آسیب را پس از زلزله متحمل شدند کودکان بودند، قشر کوچک و بی‌دفاعی که حالا در میان آوار مشکلات والدین و شهرهای‌شان و اندوه از دست دادن عزیزان اندکی فراموش شده بودند. موضوعی که باعث شد برخی درباره آزار جنسی به کودکان در این مناطق هشدار دهند.
فاضل الیاسی به رویداد ۲۴ می‌گوید: حدود ۶ ماه پس از زلزله دو پسر ۹ و ۱۱ ساله دزدیده شده و در نیمه شب در یکی از میدان‌های شهر رها شدند، تحقیقات میدانی ما نشان داد که هر ۲ کودک توسط افراد ناشناسی که به گفته آن‌ها از اهالی منطقه نبودند مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند.
او با بیان اینکه در این مناطق موضوع آزار جنسی زیاد است و علت آن هم از بین رفتن حریم خصوصی است، توضیح می‌دهد: بعد از وقوع زلزله در سرپل ذهاب بحرانی در این منطقه ایجاد شد به این معنا که حوزه خصوصی از بین رفت و خانواده‌ها که تا پیش از این داخل خانه بودند، ناچار شدند در کانکس‌ها و چادر‌ها زندگی کرده و حتی از سرویس‌های بهداشتی مشترک استفاده کنند.
مدیر دفتر انجمن جامعه شناسی ایران در مناطق زلزله زده کرمانشاه ادامه می‌دهد: بعد از زلزله کودکان رها شدند، زیرا نمی‌توانستند از صبح تا شب را در محیط کوچک کانکس و چادر بگذرانند حتی کودکان به دنبال افرادی که کمک‌هایی را با خود به مناطق زلزله‌زده می‌آوردند می‌دویدند و با غریبه‌ها درباره این موضوع صحبت می‌کردند و این موضوعات باعث شد که با پدیده رهاشدگی کودکان در کمپ‌ها مواجه شویم در حالیکه تا پیش از این والدین حتی در کوچه هم مراقب کودکان خود بودند.
او با اشاره به سیل حضور حدود ۱۰ هزار کارگر غریبه به این مناطق که بسیاری از آنان دارای اعتیاد بودند، خاطرنشان می‌کند: این موضوع به مشکلات اضافه کرد به نحوی که تحقیقات ما درباره ۶۱ آسیب اجتماعی از جمله اعتیاد، طلاق، خشونت، افسردگی و ... نشان داد که آسیب‌های اجتماعی در مناطق زلزله زده به شدت افزایش یافته است.
تجاوز، تابویی که پیگیری نمی‌شود
الیاسی با تاکید براینکه فقدان گزارش آزار جنسی کودکان به معنای نبود آن نیست، تصریح می‌کند: در این مناطق آزار جنسی را به دلیل ترس از آبروریزی کتمان می‌کنند و فرهنگ شکایت و دنبال کردن آزار جنسی فرززندان بسیار ضعیف است به نحوی که خانواده‌ها حتی حاضر نیستند موضوع را در داگاه پیگیری کنند. آن‌ها بیشتر تمایل دارند موضوع را سریع‌تر جمع کنند.
او عنوان می‌کند در تحقیقات میدانی ما متوجه شدیم حتی آزار جنسی به زن هم صورت گرفته است، اما هیچ کس حاضر به بیان آن نیست، زیرا مناطق زلزله‌زده شهر‌های کوچکی هستند و این موضوع را نمی‌گویند. هر چند که ما این موارد را زیاد می‌شنویم امابه دلیل تابو بودن آزار جنسی در اینجا کسی حاضر به صحبت درباره آن نیست.
این جامعه شناس با بیان اینکه جامعه ما حال خوبی ندارد، می‌گوید: آزار جنسی برای کودک حادثه‌ای گذرا نیست و بنیاد روانی او را به شدت متزلزل و چار آسیب جدی می‌کند این درحالی است که نظام آموزشی و تربیتی ما برنامه‌خوبی برای آموزش مراقبت‌های جنسی به کودکان نداشته است، موضوعی که باعث شده دانش‌آموز و حتی دانشجوی ما با این موضوعات از طریق فضای مجازی آشنا شود.
وی فقدان قوانین بازدارنده در حوزه کودکان و زنان، فقدان نظام آموزشی کارآمد، عدم آگاهی خانواده و کودک از تهدید‌هایی که برای کودک وجود دارد و فقدان ارتباط سالم و گفتگو میان والدین و فرزندان را که باعث می‌شود در صورت مورد آزار جنسی قرار گرفتن کودک او بتواند موضوع را با والدین خود مطرح کند، از عوامل تشدید کننده مخاطرات برای کودکان عنوان کرد.
الیاسی از والدین خواست ضمن فراگرفتن مهارت‌های فرزندپرروی با کودکان خود ارتباطی دوستانه‌ای داشته باشند تا اگر کودک مورد تهدید قرار گرفت با والدین مطرح کند. همچنین نقاط حساس بدن و غیر قابل لمس بودن آن را به کودکان آموزش دهند.
وی خاطرنشان کرد: والدین باید همواره بدن کودکان خود را چک کنند، مبادا آسیبی به آن‌ها رسیده باشد همچنین با توجه به اینکه موارد آزار جنسی کودکان توسط آشنایان آمار بالاتری دارد ضروری است خانواده‌ها نسبت به آشنایان بسیار محتاط باشند، همچنین آن‌ها باید مطالب مربتط با آزار جنسی کودکان را دنبال کنند و با ترفند‌های جدید آشنا شوند.