رویداد۲۴ اقدامات اخیر آمریکا در لیبی و فشارهای آشکار بر خلیفه حفتر، فرمانده نیروهای موسوم به "ارتش ملی لیبی" برای توقف حملات نظامی به طرابلس، پیشبینیهایی را درباره پیشزمینه و انگیزههای آمریکا از انجام این اقدامات آن هم پس از گذشت چند سال از غیبت تقریبا کاملش از صحنه لیبی به وجود آورده است.
این اقدامات آمریکا با موجی از اظهارات مقامات واشنگتن درباره مداخله نظامی روسیه در لیبی و حمایتش از نیروهای حفتر همزمان است؛ اظهاراتی که پس از اعتراف احمد المسماری، سخنگوی نیروهای حفتر درباره حضور کادر فنی مسکو برای حمایت از این نیروها در زمینه نظامی شکل رسمی به خود گرفتند.
در همین راستا، سفارت آمریکا در لیبی روز سه شنبه اعلام کرد، ریچارد نورلند، سفیر واشنگتن ضمن دیدار با فائز السراج، نخست وزیر دولت وفاق ملی لیبی، چشمانداز توقف درگیریها در طرابلس را بررسی کرده است. این سفارتخانه در صفحه توییتر خود نوشت: در این دیدار دو طرف تلاشها برای دستیابی به راهحل سیاسی این درگیریها در سایه افزایش مداخلات روسیه در لیبی را بررسی کردند.
پیش از این هم وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای از نشست مقامات عالیرتبه این کشور با خلیفه حفتر طی روز یکشنبه در بنغازی خبر داده بود.
این مقامات آمریکایی و نورلند از حفتر خواستند حملات خود را به طرابلس متوقف کند. همچنین درباره چگونگی یافتن راهحل سیاسی برای درگیریهای لیبی بحث و تبادل نظر کردند.
مقامات آمریکایی علاوه بر این حمایت کامل واشنگتن از حاکمیت و تمامیت ارضی لیبی را اعلام و نگرانی خود را در خصوص "سوءاستفاده" روسیه از درگیریهای موجود در لیبی ابراز داشتند.
وزارت خارجه آمریکا مدعی شد، مذاکرات مقامات این کشور با مقامات لیبی با هدف ایجاد اشتراکاتی میان حفتر و دولت وفاق ملی است تا دو طرف بر سر آتشبس به توافق برسند. در این مذاکرات موضوع شبهنظامیان، نیروهای تندرو و نیز توزیع عادلانه منابع مورد بررسی قرار گرفت.
همچنین بالقاسم دبرز، عضو شورای عالی دولت لیبی گفت: طرف آمریکایی در خصوص آتشبس در طرابلس "جدی" است و این مسأله در دیدار نماینده آمریکا با حفتر دیده میشود. بر این باوریم که پیام واشنگتن به حفتر طی روزهای آتی مشخص خواهد شد.
دبرز گفت: اظهارات آمریکا در مورد "ضرورت" حفظ حاکیمت ارضی لیبی نشانه رویکرد این کشور برای پایان دادن به مداخله مصر و امارات است که ائتلافی را برای "تجزیه لیبی" رهبری میکنند. این اقدامات آمریکا موجب میشود نقش مصر و امارات در لیبی که از حفتر حمایت میکنند در آینده کاهش یابد.
وی ادامه داد: واشنگتن باید برای کاهش نقش دوگانه "کثیف" فرانسه در لیبی تلاش کند.
همچنین صلاح القادری، پژوهشگر معتقد است، آمریکا در پی غیبت خود در لیبی که به ایجاد خلأ در این کشور و نفوذ روسیه منجر شده، دیر از خواب غفلت بیدار شده است.
وی افزود: عملیات نظامی حفتر علیه غیرنظامیان که منجر به کشته شدن ۲۰۰ غیرنظامی، آواره شدن صدها هزار تن از ساکنان منجر شده و نیز پیگرد محمود الورفلی، توسط دادگاه کیفری بینالمللی همه عواملی هستند که همپیمانان آمریکا و در رأس آنها اروپاییها را وادار کرده از حمایت بی قید و شرط حفتر در حملاتش به طرابلس منصرف شوند و او نیز حامی جدیدی را جستوجو کند و به همین دلیل روسیه را انتخاب کرده است.
وی گفت: آمریکا برای انجام تحرکات خود در لیبی دو انگیزه اصلی دارد؛ نخست اینکه از افزایش نفوذ روسیه در لیبی ممانعت کرده و به حفتر گوشزد کند که او و همپیمانان منطقهایش (امارات، عربستان و مصر) اجازه ندارند لیبی را به نقطه اتکای روسیه تبدیل کنند.
القادری پیرامون ماهیت حضور روسیه در لیبی گفت: ماهیت و روند مداخله نظامی روسیه در لیبی با آمریکا متفاوت است؛ چرا که آمریکاییها عادت دارند با حملات پیشدستانه وارد شوند، اما روسیه در ابتدا به تیمهای اطلاعاتی خود و سپس به تیمهای غیر رسمی نخبه تکیه میکند و در نهایت نیروهای رسمی این کشور وارد میشوند؛ همان راهبردی که در سوریه پیاده کرد.
وی گفت، آنچه اکنون آمریکا انجام میدهد، جستجوی صلح یا برقراری آتشبس نیست، بلکه تقویت منافع ایالات متحده است که توسط حضور روسیه تهدید میشود.
همچنین حافظ الغویل، عضو موسسه سیاستهای خارجه دانشگاه جانز هاپکینز، گفت: پس از اینکه نیروهای آمریکا در آفریقا (آفریکام) تشدید حضور روسیه در حمایت از حفتر را طی هفتههای گذشته رصد کردند، آمریکا بالاخره به خود آمده و در حال تغییر نوع برخورد خود با پرونده لیبی است و بر این باور است که مسأله مهم پایان دادن به این آشوب و جنگ است که موجب شده روسیه وارد عمل شود و نیز خطر سازمانهای شبه نظامی موجود در لیبی افزایش یابد.
وی ادامه داد: آن قدر که گاز، نفت و موقعیت جغرافیایی لیبی برای آمریکا مهم است، خود لیبی برای واشنگتن اهمیتی ندارد؛ چرا که نفوذ روسیه در لیبی یک تهدید واقعی برای منافع آمریکا در منطقه و به ویژه برای همپیمانان اروپایی آن است.
الغویل در ادامه گفت: اقدام مهم بعدی که برعهده دولت وفاق ملی لیبی است این است که با اتخاذ مواضع سیاسی حقیقی به منظور تحمیل خود بر صحنه لیبی، کارآمدتر و مؤثرتر جلوه کند.