رویداد۲۴ بیش از ۲ دهه از معضل شبکه فاضلاب اهواز می‌گذرد و هر بار با نزولات جوی، این آتش زیر خاکستر دامن گیر خانه و کاشانه مردم این شهر می شود.
معضل دفع فاضلاب اهواز در سیل ابتدای سال ۹۸ پر رنگ شد و با ایجاد مشکلات بسیار برای مردم واکنش بسیاری از مسئولان را به همراه داشت.
این طور که گفته می‌شود در بارندگی روز دوشنبه ۲۷ آبان ۹۷ در سه ساعت حدود ۸۸ میلیمتر باران در اهواز بارید این در حالی است که میانگین بارندگی اهواز در طول سال آبی حدود ۱۵۰میلیمتر است که این ۸۸ میلیمتر تنها در سه ساعت باریده است.
چندی پیش بابک دین پرست معاون وزیر کشور در نشست تخصصی بررسی مشکلات آب و فاضلاب اهواز در استانداری خوزستان گفته بود وجود معضل ۲۰ ساله در فاضلاب اهواز برای رسیدگی به این موضوع کفایت می‌کند و مسئولان این حوزه باید با ارائه راهکار و برنامه قطعی فکری به حال مشکل فاضلاب این شهر کنند.
تاکید مقام معظم رهبری بر لزوم حل مشکل فاضلاب اهواز
باتوجه به گفته‌های دین پرست ۱۶ مردادماه امسال نامه‌ای مبنی بر وجود مشکل در فاضلاب اهواز به رهبری تقدیم شد و ایشان باوجود تمام دغدغه‌ها و مسئولیت ها، در تاریخ ۲۲ مرداد در فرمانی خطاب به رییس جمهور بر لزوم حل مشکل فاضلاب اهواز تاکید کردند و ریاست جمهور نیز دستور لازم را به رییس سازمان برنامه و بودجه ابلاغ کرد.
وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری با اشراف به کار‌های صورت گرفته و پروژه‌های آغاز شده چنین دستوری را صادر کرده گفت: دستور رهبری ناظر به آینده است و باید از این دستور ویژه رهبری کمال استفاده را برد.
بیشتر بخوانید: محلات اهواز؛ همچنان در محاصره آب +تصاویر
معاون وزیر کشور تصریح کرد: دستور مقام معظم رهبری مبنی بر حل مشکل فاضلاب اهواز به هر طریق ممکن و با سرعت زیاد از محل اعتبار ویژه اجرا می‌شود.
در همین راستا فرهام گرکانی، مدیر کل پدافند غیر عامل وبحران شرکت آب و فاضلاب کشور در خصوص آخرین وضعیت دفع فاضلاب اهواز اظهار کرد: در اهواز و بعضی از شهر‌ها مانند آبادان و خرمشهر یک مشکل اساسی وجود دارد به طوری که بارش‌ها در مدت زمان کم با حجم بالایی صورت می گیرد و به علت اینکه این شهر‌ها فاقد شبکه جمع آوری آب‌های سطحی اند مشکلاتی را برای شهروندان ایجاد می‌کند.
ظرفیت دفع آب‌های سطحی به همراه فاضلاب در اهواز وجود ندارد
وی افزود: زمانی که بارندگی رخ می‌دهد دفع این آب‌ها به سمت سیستم جمع آوری فاضلاب سرازیر می‌شود که اگر ما سیستم صددرصد سالمی برای فاضلاب داشته باشیم ظرفیت دفع آب‌های سطحی به همراه فاضلاب را نخواهد داشت.
مدیر کل پدافند غیر عامل وبحران شرکت آب و فاضلاب کشور گفت: طبق قانون دفع آب‌های سطحی مربوط به شهرداری‌ها می‌شود و شهرداری موظف است در حوزه شهر‌ها آب‌های سطحی را جمع آوری کرده و انتقال دهد.
گرکانی در ادامه افزود: ما وظیفه جمع آوری و انتقال فاضلاب خانگی را بر عهده داریم و در حال انجام آن هستیم.
وی تصریح کرد: شبکه دفع فاضلاب اهواز قدیمی است و مشکلات خاص خود را دارد، با وارد شدن آب‌های سطحی به همراه فاضلاب بار هیدرولیکی خیلی بالایی به این شبکه وارد شده و باعث می‌شود شبکه ما در اثر ورود چند برابری آب به این سیستم آسیب‌های زیادی ببیند و در برخی نقاط ریزش کرده یا با نشست روبرو شود.
گرکانی با اشاره به بارندگی‌های ابتدای سال و جاری شدن سیل اظهار کرد: در بارندگی اوایل امسال آب سطح رودخانه بالا آمد و شبکه فاضلاب را با مشکل رو به رو کرد، اما آنچه در روزهای اخیر رخ داده آبگرفتگی است که مربوط به داخل شهر می شود و بر اساس اتفاق ابتدای امسال قرارداد‌های بسیاری منعقد شد و کار عمرانی برای بازسازی شبکه و بازسازی خطوط اصلی صورت گرفت، اما با اتفاق اخیر کار‌های انجام شده تا این لحظه نیز خنثی شده است.
مدیر کل پدافند غیر عامل وبحران شرکت آب و فاضلاب کشور گفت: همکاران ما در این حوزه با تمام قوت در حال فعالیت اند و برای کمتر کردن مشکلات مردم به کمک شهرداری‌ها آمده‌اند، در این بین از استان‌های دیگر نیز دستگاه‌هایی به اهواز منتقل شده که بتوان آب‌های سطحی را در مناطق مسکونی که برای مردم مشکل ایجاد کرده تخلیه کنیم.
وی با بیان اینکه اگر بارش‌ها در این شهر دوباره افزایش یابد این مشکل تکرار می‌شود، بیان کرد: اگر بخواهیم راهکار ضربتی و فوری پیشنهاد دهیم باید از روش‌های تخلیه آب به وسیله پمپ‌های کشنده و دستگاه‌های تانکری استفاده کنیم، اما راهکار میان مدت این است که یک دستگاه پمپاژ ایجاد شود تا بتوان آب‌های سطحی را منتقل کرد.
گرکانی در خصوص راهکار اصلی رفع این مشکل گفت: باید بتوانیم شبکه زهکشی سطح شهر را کامل کنیم.
مدیر کل پدافند غیر عامل وبحران شرکت آب و فاضلاب کشور در خصوص اقدامات صورت گرفته در رابطه با رفع سریع‌تر مشکل مردم اهواز تأکید کرد: در حال جانمایی لوله‌هایی درسطح شهر هستیم که بتوانند آب را به وسیله پمپ منتقل کنند، اما سریع‌ترین روش، تخلیه آب‌های سطحی به وسیله پمپ از خیابان‌ها و معابر است.
وی درباره پیش بینی زمان رفع مشکل پیش آمده در اهواز گفت: با بازدید‌های انجام شده پیش بینی می‌شود مشکل آبگرفتگی در صورتی که بارندگی جدیدی رخ ندهد حدود یک یا دو روز آینده مرتفع شود.
همچنین بهنام مریدی، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب اهواز درباره آخرین وضعیت دفع فاضلاب اهواز در روزهای اخیر اظهار کرد: مشکل اهواز با توجه به بارش‌های اخیر مربوط به دفع آب‌های سطحی است و چون اهواز فاقد این شبکه است با کوچکترین بارش دچار مشکل می‌شود.
وی با بیان اینکه در شبکه دفع فاضلاب اهواز نیز مشکلاتی وجود دارد، گفت: سیستم دفع فاضلاب اهواز فرسوده است، ولی با وجود فرسودگی دفع فاضلاب اهواز را انجام می‌دهد، با این حال به دلیل اینکه اهواز فاقد شبکه دفع آب‌های سطحی است تمام این آب‌ها به فاضلاب شهر ورود می‌کند و قطعا خطوط دفع فاضلاب اهواز را دچارمشکل می‌کند به طوری که با افزایش حجم آب در برخی نقاط شاهد ریزش هستیم.
نبود جوی‌های روباز در اهواز برای هدایت آب‌های سطحی
مریدی تاکید کرد: اهواز در کنار نبود شبکه دفع آب‌های سطحی فاقد جوی‌های روباز است که بتواند آب‌های سطحی را هدایت کند که این امر نیز باعث شدت موضوع شده است.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب اهواز بیان کرد: بخشی از ریزش‌ها و خسارات در اهواز ناشی از آب‌های سطحی است که با حجم زیاد وارد سیستم دفع فاضلاب شده و خطوط فاضلابی که جنس بتنی دارند را دچار مشکل می‌کند.
وی تصریح کرد: در خیلی از نقاط اهواز شاهد ریزش سیستم دفع فاضلاب بودیم که مجبور به بازسازی و تعویض خطوط آسیب دیده شدیم.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب اهواز تاکید کرد: اگر سیستم دفع آب‌های سطحی اهواز درست نشود به هیچ عنوان مشکل فاضلاب اهواز حل نخواهد شد به طوری که با کوچکترین بارندگی اهواز دچار آبگرفتگی می‌شود.
مریدی گفت: در بخش فاضلاب تمام ایستگاه‌های پمپاژ و خطوط ما در حال فعالیتند و در بارندگی اخیر با توجه به بارش ۸۸ میلیمتری، اکثر نقاط دچار آبگرفتگی شد و سیستم دفع فاضلاب را دچار مشکل کرد.
وی بیان کرد: خوشبختانه مشکل آبگرفتگی اکثر نقاط با بسیج بخش‌های مختلف رفع شده وتنها نقطه باقی مانده در بحث آبگرفتگی‌ها، شهرک دانشگاه است که در تلاشیم مشکل این نقطه نیز رفع شود.
۶۰ درصد از طرح جامع فاضلاب اهواز باقی مانده است
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب اهواز در مورد آخرین وضعیت اجرای طرح جامع فاضلاب در اهواز افزود: حدود ۴۰ از این طرح تا به امروز اجرا شده و ۶۰ درصد باقیمانده به دلیل نبود اعتبارات تکمیل نشده است.
نیاز به اعتبار ۴ هزار و ۵۰۰ میلیاردی برای تکمیل طرح جامع فاضلاب
مریدی در خصوص میزان اعتبار لازم برای تکمیل این طرح گفت: برای اینکه کل طرح جامع فاضلاب اهواز عملی شود ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
مسئله فاضلاب از آب‌های سطحی باید تفکیک شود
در همین زمینه اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: مسئله فاضلاب از آب‌های سطحی باید تفکیک شود چرا که شبکه فاضلاب کنونی اهواز گنجایش فاضلاب و آب‌های سطحی را با یکدیگر ندارد و با یک بارندگی موجب خروج و بیرون زدگی فاضلاب می‌شود.
حمیدرضا کشفی معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری آبفای کشور با اشاره به عدم توجه شهرداران به اینکه شبکه‌های فاضلاب شهری محل دفع آب‌های سطحی نیست گفت: عدم اجرای شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی در اکثر نقاط شهر اهواز توسط شهرداری باعث شده تا تمامی مصالح، گل و لای و رسوبات ناشی از طوفان‌ها، بخشی از زباله‌های شهری در اثر روان‌آب‌ها و بارندگی وارد شبکه شود.
کشفی ادامه داد: این امر باعث ناکارآمدی شبکه فاضلاب شده و هزینه‌های هنگفت نگهداری، بهره‌برداری و بازسازی شبکه را به دنبال داشته است.
این طور که معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور گفته اتصال‌های غیراصولی بین کانال‌های آب سطحی و شبکه جمع‌آوری فاضلاب در برخی از نقاط شهر توسط سایر سازمان‌ها مشکلات پس‌زدگی فاضلاب را دو چندان کرده است.
کشفی معتقد است شبکه‌های فاضلاب نیاز به شست‌وشوی ضروری دارد، اما با توجه به هزینه بالای انجام این کار و مشکلات تامین مالی شرکت‌ها، این روند به کندی صورت می‌گیرد.
وی درباره برآورد‌های صورت گرفته خسارت‌های وارده گفت: بارش‌های شدید آذرماه امسال و مسائل پیش آمده در این بخش بیش از ۱۴ هزار میلیارد ریال به تاسیسات فاضلاب اهواز و دو هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال به تاسیسات فاضلاب آبفای خوزستان در شهر‌های آبادان، خرمشهر، شادگان، دشت آزادگان، ماهشهر و بندر امام خمینی (ره) خسارت وارد کرده است.
سالیان سال است که زیرساخت های فاضلاب بازسازی نشده است/ناکارآمدی لوله‌های فاضلاب برای دفع
باتوجه به مشکل پیش آمده در استان خوزستان یکی از شهروندان خرمشهری درباره وضعیت فعلی مردم گفت: میزان بارندگی در خرمشهر و آبادان بیشتر از اهواز بوده و این موضوع مشکلات بسیاری برای مردم شهر ایجاد کرده است.
وی با اشاره به شرایط فعلی کوچه و خیابان‌ها در خرمشهر اظهار کرد: زیر ساخت‌های فاضلاب خرمشهر فرسوده است و سالیان سال است که بدون هیچ گونه ترمیم و بازسازی کار دفع فاضلاب خرمشهر را انجام می‌دهد.
این شهروند خرمشهری با بیان اینکه روستا‌ها طی چند روز اخیر کمتر دچار مشکل آبگرفتگی شدند گفت: به دلیل نهربندی و شاخه بندی انهار روستا‌ها با مشکل جدی روبرو نشدند.
وی گفت: با آغاز بارش‌ها ما نمی‌توانیم از درب منازل خارج شویم و در کنار آب باران، بالازدگی فاضلاب مشکل را در خرمشهر چند برابر کرده است.
این شهروند خرمشهری با اشاره به اینکه مسئولان وضعیت فعلی را از ۱۰ روز گذشته پیش بینی می‌کردند اظهار کرد: با وجود پیش بینی‌ها هیچ اقدامی از قبل شروع بارش‌ها در شهر صورت نگرفته است.
همچنین مهدی قمشی استاد دانشگاه شهید چمران اهواز در یادداشتی نوشت: سالیان سال است که سیستم فاضلاب و دفع رواناب سطحی در شهر اهواز به‌صورت معضلی نمایان شده است.
هم‌اکنون قطر لوله‌های اصلی فاضلاب که باید هر دو پساب را دفع کنند قطر بسیار کمی است به همین دلیل شبکه فعلی حتی برای دفع فاضلاب خانگی نیز کفاف نمی‌دهد چه رسد به اینکه بخواهد آب‌های سطحی را نیز هدایت نماید.
با این تفاسیر چنانچه اراده‌ای برای حل مشکل وجود داشته باشد از نظر علمی باید بر مبنای تفکیک سیستم دفع آب‌های سطحی از فاضلاب خانگی استوار باشد.
پیشنهاد تخصیص ۱۰۰ میلیون یورو برای حل مشکل فاضلاب اهواز
محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه برای پیگیری وضعیت سیل زدگان و آب گرفتگی در اهواز در راه سفر به این شهر در توئیتی از پیشنهاد به رئیس جمهور درباره اختصاص ۱۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی طی دو سال آینده خبر داد.
همچنین نوبخت در نشست شورای برنامه‌ریزی استان خوزستان گفت: همه تخصیص‌هایی که از بودجه عمومی برای طرح‌های مرتبط با استان خوزستان در ۱۵ فروردین امسال توافق شده بود، تا پایان دی‌ماه با اولویت آب و فاضلاب پرداخت خواهد شد.
در این بین رییس سازمان برنامه و بودجه کشور از شهردار اهواز و سایر شهر‌های این استان درخواست کرد با سرعت مطالعه طرح جمع‌آوری آب‌های سطحی را به پایان برسانند تا در کنار طرح مربوط به انتقال آب و فاضلاب از شبکه‌های موجود، برای ساماندهی بحث جمع‌آوری آب‌های سطحی نیز اقدام شود.