رویداد۲۴ شادی مکی: در سیل سیستان و بلوچستان که از هفته پیش ادامه دارد، راه‌های مواصلاتی بیش از ۴۰۰ روستا تخریب و برق ۱۲۰ روستا نیز قطع شد. تلفات جانی در این سیل بسیار کم بود که مهم‌ترین آن هشیاری مردم منطقه نسبت به شرایط اقلیمی خود و ساخت خانه در مناطق مرتفع بود.
مردم مناطق سیل‌زده به دلیل دیر رسیدن کمک شرایط ترسناکی را تجربه کردند آنچنانکه برخی محصور شده در سیل به بالای پشت بام‌ها پناه بردند و برخی نیز از سرما شکایت داشتند.
منابع محلی به رویداد۲۴ گفته‌اند امکانات اسکان اضطراری مانند چادر، پتو و وسایل گرمایشی برای نجات یافتگان وجود ندارد. برخی از حادثه‌دیدگان نیز معترض بودند که چرا ما را تنها در زمان انتخابات می‌بینید و در سایر مواقع ما دیده نمی‌شویم.
بیشتر بخوانید:
سرزمین من، دردمند بی‌دوا/ بحران‌هایی که هر سال تکرار می‌شوند +فیلم
اما یکی از اتفاقات تاسف‌برانگیز در این مدت آن بود که روز ۲۴ دی ماه علی لاریجانی همراه هیات همراه در بحبوحه سیل برای افتتاح پروژه ۲۵ ساله آبرسانی در منطقه دشتیاری به استان سیستان و بلوچستان سفر کرد. این درحالی بود که هنوز خط انتقال آب به این منطقه آماده نیست و آنطور که منابع محلی می‌گویند و با توجه به فیلمی که در همین زمینه منتشر شده است نیز شیر‌آبی که لاریجانی افتتاح می‌کند به یک منبع خارجی وصل است مساله ای که باعث می‌شود آنچنان که در فیلم منتشر شده مشخص است یکی از حاضران در مراسم افتتاحیه بگوید: «آقای لاریجانی آب هوتک است، شما حاضری از این آب بخوری؟»
شاید بتوان گفت عدم آماده‌سازی خطوط انتقال آب از سد زیردان و پیشین به مناطق نیازمند آب دشتیاری و مناطق اطراف آن یکی از علل سرریز شدن این سدها و دامن زدن به سیلی است که در هفته گذشته این منطقه را در چنگال خود فشرد.
به وزیر نیرو گفته بودیم ظرفیت سدها پر شده است
شه‌بخش گرگیج نماینده چابهار در شورای عالی استان‌ها با درباره تاثیر سرریز شدن سد‌های واقع شده در مناطق سیل‌زده بر وقوع سیل به رویداد ۲۴ می‌گوید: سد‌های ریزدان و پیشین سرریز شدند، البته سد زیردان برای نخستین‌بار بود که سرریز می‌شد. ما در جلسه شورای اداری استان به وزیر نیرو اطلاع دادیم که سد زیردان قبل از این بارندگی ۵۰ میلیون مترمکعب آب داشت و ۵۰ میلیون مترک مکعب دیگر هم ظرفیت خالی داشت که پر شد و سرریز کرد. اما سد پیشین کاملا پر بود و ظرفیتی برایش باقی نمانده بود.
تاثیر آماده نبودن خطوط انتقال آب بر وقوع سیل سیستان و بلوچستان
وی ادامه می‌دهد: اگر برای آب سد راهسازی کرده و خط لوله آب را آماده می‌کردند این موضوع باعث کاهش میزان آب موجود در سد می‌شد. درحال حاضر تمامی هوتک‌ها به دلیل سرریز شدن سد زیردان پر شده است. اما این آب به دریا می‌ریزد و ۲، ۳ ماه دیگر مردم استان دوباره با مشکل بی‌آبی مواجه می‌شوند.
عضو شورای عالی استان‌ها با اشاره به اینکه خاک این منطقه نسبت به آب نفوذ ناپذیر است تنها از طریق تبخیر ممکن است از بین برود اظهار می‌کند: اگر در این منطقه چاه نیمه‌های مصنوعی درست می‌شد با توجه به این نفوذ‌ناپذیری این امکان ایجاد می‌شد که آب چند سال در این چا‌ه‌ها ذخیره شود. این مساله زمینه‌ساز ایجاد حداقل ۵۰۰ شغل در منطقه و رونق بیشتر کشاورزی است این در حالی است که حتی خط انتقال آب به مناطق هنوز آماده نیست. به بیان دیگر زیرساخت سازی برای استفاده از آب این سد نه در مصرف کشاورزی آماده است نه در مصرف آب شرب و فقط پروژه افتتاح شده است.
بیشتر بخوانید:
گرگیج در ادامه درباره وضعیت خسارات ناشی از سیل عنوان می‌کند: ۲ عامل باعث شد که میزان تلفات جانی کم باشد؛ یکی هشدار‌هایی که درباره وضعیت بارش از قبل داده بودند و دوم اینکه مردم منطقه براساس تجارب خود خانه‌هایشان را روی بلندی می‌سازند یعنی ابتدا تپه‌های خاکی با ارتفاع ۲، ۳ متر از زمین درست کرده و بعد اقدام به ساخت خانه می‌کنند.
وی می‌افزاید: البته ۲، ۳ نفر در این سیل جان خود را از دست دادند، اما علت این موضوع نه ورود سیل به منزل بلکه ورود آن‌ها به رودخانه آنهم در شرایط سیل است این در حالی است که در حالت عادی هم اگر کسی به داخل این رودخانه‌ها بیفتد جانش را از دست می‌دهد. زیرا خاک کف این رودخانه‌ها از جنس رس است که باعث می‌شود زیرپای افراد خالی شده و در رودخانه غرق شوند. در واقع بی‌احتیاطی عامل اصلی مرگ این افراد بوده است.
نماینده مردم چابهاردر شورای عالی استان‌ها با بیان اینکه در حوزه زمین‌های کشاورزی به شدت با آسیب مواجه شدیم، عنوان می‌کند: در منطقه دشتیاری ۹۰ درصد بندسر یا همان حصار کشی اطراف زمین‌های کشاورزی که آب را درون این زمین‌ها ذخیره می‌کند در اثر سیل تخریب شده است. محصولات زراعی، باغات، درختان موز و دام و احشام نیز در منطقه دشتیاری و کنارک (منطقه زرآباد) با آسیب زیادی مواجه شده اند.
زیرساخت‌ها بعد از طوفان گونو ترمیم نشد
او با بیان اینکه مهم‌ترین کمک به مردم مناطق سیل‌زده بازسازی و ترمیم زیرساخت‌ها و به‌ویژه زیرساخت‌های جاده‌ایست، عنوان می‌کند: اگر پیش از سیل زیرساخت‌ها بازسازی و به روزرسانی می‌شدند خسارت‌ها کاهش می‌یافت. به عنوان مثال سیل‌بند‌های این مناطق در زمان طوفان گونو خراب شد این طوفان بزرگ در سال ۸۶ رخ داد و از آن زمان تا کنون ترمیم نشده است این در حالی است که اگر این سیل‌بند‌ها همان زمان ترمیم شده بود ۶۰ درصد از خسارات وارده به زمین‌های زراعی کاهش می‌یافت.
گرگیج تصریح می‌کند: ابنیه و پل‌ها هم در همین شرایط قرار دارند. مثلا دربسیاری از این مناطق ارتفاع و عرض پلی که روی رود‌ها بسته شده نسبت به ارتفاع رودخانه کم است. به بیان دیگر سازه‌ای که روی رودخانه قرار دارد با شرایط رودخانه مطابقت ندارد در حالیکه اگر پیش از سیل سازه‌ها را متناسب با شرایط رود می‌ساختند شاهد اینهمه خسارت نبودیم. بسیاری از این پل‌ها ۳۰، ۴۰ سال پیش ساخته شده و اگر بازسازی و مناسب‌سازی شده و لایروبی رودخانه‌ها نیز انجام می‌شود قطعا خسارات این سیل به ۱۰، ۱۵ درصد هم نمی‌رسید.
وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۳۵ روستا همچنان فاقد راه مواصلاتی است، می‌گوید: در حال حاضر ماشین‌آلات مشغول به کار هستند تا این راه‌ها را باز کنند که فکر کنم تا چند ساعت دیگر مسیر‌ها باز شود. از نظر قطعی برق نیز در مرز ریندان همچنان ۲۵ روستا برق ندارند. در مجموع ۱۵ تیر برق هم در این سیل شکسته شد که امروز هماهنگی‌های لازم انجام شد تا سیستم برق کشی منطقه ترمیم شود.
گرگیج درباره تجهیزات امدادی نیز می‌گوید: گرچه عرف منطقه ما به این شکل است که مردم با یکدیگر قرابت و خویشاوندی داشته و در مناطق امن نمی‌گذارند افراد نجات یافته از سیل بیرون بمانند، اما از نظر تجهیزات ضروری برای اسکان اضطراری از سوی نهاد‌های مربوطه ندیدیم جایی برای اسکان نجات یافتگان در نظر گرفته باشند.
وی با تاکید بر ضرورت سرعت عمل برای بازسازی راه‌ها و زیرساخت‌ها در مناطق سیل‌زده، عنوان می‌کند: وضعیت بارش و سیل قابل پیش‌بینی نیست. مثلا شب گذشته آسمان ابری شد و ما ترسیدیم که باران بیاید و وضع بدتر شود که خوشبختانه چنین نشد؛ بنابراین تجهیزات و ماشین‌الات سنگین برای ترمیم‌راه باید در اختیارمان قرار بگیرد تا با یک بارش دیگر شاهد بدتر شدن شرایط نباشیم.
عضو شورای عالی استان‌ها درباره خطر حمله گاندو‌ها به مردم در مناطق سیل‌زده نیز می‌گوید: تا کنون گزارشی از حمله تمساح ندیدیم، اما هر وقت هوا طوفانی است تمساح‌ها به روستا‌ها می‌آیند. البته این خطر تنها در روستا‌هایی وجود دارد که در طول رودخانه باهو قرار دارند یعنی از پیشین تا گواتر که در دو منطقه دشتیاری و سرباز قرار دارند. تعداد این روستا‌ها بیش از ۱۰۰ پارچه است.