در زلزله سرپل ذهاب مردم از خالی بودن انبارهای این نهاد در سطح شهرستان گلایه داشته و در شب‌های اول پس از حادثه در فضای باز آنهم در سرمای آبان ماه لحظات خود را سپری کردند. مردم محلی می‌گفتند انبارهای هلال احمر جای دیگری فروخته شده است.
در سیل سیستان و بلوچستان به گفته مدیران و فعالان محلی نجات یافتگان از سیل از داشتن چادر برای اسکان اضطراری حادثه‌دیدگان و وسایل گرمایشی محروم بودند. حضور تنها یک بالگرد برای نجات مردم محصور شده در سیل طی روز‌های اول نیز از دیگر مشکلات مردم حادثه‌دیده بود.
سوالی که باید به آن پاسخ داده شود آن بود که بودجه سازمان چگونه صرف می‌شود که در زمان‌های اضطراری مردم نیازمند امداد از کمترین امکانات امدادی استفاده می‌کنند و علت آن هم نبود لوازم و تجهیزات کافی و مناسب در سطح استان‌ها است؟
به گزارش رویداد۲۴ طرح تحقیق و تفحص از هلال احمر در تابستان مطرح و در شهریور ماه توسط کمیسیون بهداشت و درمان مجلس رد شد، خبر‌ها حاکی از آن است که سوالات تحقیق و تفحص کنندگان حول موضوعاتی همچون تعیین تکلیف هدایای مردمی، وضعیت بیمارستان‌های هلال احمر در خارج از کشور بود که با وجود توضیحات رئیس هلال احمر، نمایندگان متقاضی قانع نشدند و در نهایت مبحث تفحص به رای اعضای کمیسیون گذاشته شد و کمیسیون به تفحص رای منفی داد.
این طرح بار دیگر در دی ماه به رای گذاشته شد این بار طرح با ۱۴۷ رای موافق، ۲۰ رای مخالف و ۶ رای ممتنع از مجموع ۲۰۷ نماینده حاضر در جلسه به تصویب رسید. به دنبال این خبر جمعیت هلال احمر در اطلاعیه‌ای از بررسی طرح تحقیق و تفحص از عملکرد این جمعیت در صحن علنی مجلس استقبال کرد، اما از اظهارات جلال محمودزاده نماینده مهاباد انتقاد کرد.
جلال محمود زاده و علی محمد مرادی نمایندگان مهاباد و قروه درخواست کنندگان طرح تحقیق و تفحص از هلال احمر بودند. درخواستی که باتوجه به مشکلات و ضعف این نهاد به رغم تلاش‌های ستودنی امدادگران حاضر بر سر صحنه بیراه هم به نظر نمی‌رسد.
عملکرد غیرشفاف مالی مشکل اصلی هلال احمر
جلال محمود زاده به رویداد۲۴ می‌گوید: هلال احمر مشکلات عدیده‌ای دارد به عنوان مثال شرکت سرمایه‌گذاری هلال احمر در تمامی ۱۸ پروژه‌ای که در دست اجرا دارد با مشکل جدی مواجه است.
او توضیح می‌دهد: درآمد‌های ناشی از فروش زمین ها، اماکن مسکونی، زمین‌های کشاورزی و... که مردم در شهرستان‌ها قبلا به هلال احمر هبه کرده‌اند، باید در همان شهرستان هزینه شود این در حالی است که این نهاد توسط شرکت سرمایه‌گذاری هلال احمر در بیشتر شهرستان‌ها اقدام به فروش این زمین‌ها کرده و درآمد‌های ناشی از آنها را در جا‌های دیگر سرمایه‌گذاری کرده است.
نماینده کردستان در مجلس ادامه می‌دهد: بیشتر پروژه‌های شرکت سرمایه‌گذاری هلال احمر دارای مشکل قانونی بوده و یا در قوه قضائیه پرونده‌شان مفتوح و در حال رسیدگی است. اخیرا هم تعدادی از معاونان هلال احمر به دلیل تخلفات مالی دستگیر و در زندان به سر می‌برند.
او با بیان اینکه در بیمارستان‌های خارج از کشور هلال احمر تخلفات گسترده‌ای وجود دارد، اضافه می‌کند: مانند بیمارستان دوبی که درآمدهایش، شیوه مدیریت در آن و واگذاری آن به کشور امارات و باید مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین حقوقی که مسئول این بیمارستان دریافت می‌کند حدود ۵۵۰ میلیون تومان در ماه است. شیوه مدیریت و داروخانه‌های هلال احمر در خارج از کشور جزو تخلفات است.
بیمارستان هلال احمر دوبی را به یک شریک اماراتی داده بودند
محمودزاده درباره واگذاری بیمارستان هلال احمر دوبی به امارات می‌گوید: طی اقدامی عجیب ۵۱ درصد بیمارستان هلال احمر را در دوبی به یک شریک اماراتی واگذار کرده بودند که با ورود وزارت اطلاعات به ماجرا این قرارداد ابطال شد. برای بسته شدن این قرار داد تخلفاتی مانند لابی‌ها و پرداخت‌های مختلفی انجام شده بود. حال می‌خواهیم بررسی کنیم که چه فردی پشت این ماجرا بوده است که بیمارستان دولتی ایران را به یک شریک عرب بدهند. آنهم در شرایطی که سهم او بیشتر از ایران باشد. ما این موصوع را بررسی می‌کنیم اما هنوز اطلاعات‌مان تکمیل نشده است.
کارخانه‌های نساجی هلال احمر جنس چینی وارد می‌کنند و مارک ایرانی روی آن می‌زدند
وی اظهار می‌کند: همچنین کارخانه‌های نساجی این نهاد دارای تخلفاتی در شیوه مدیریت هستند؛ مانند اینکه جنس چینی را وارد کشور کرده و به نام جنس ایرانی مارک زده و توزیع می‌کنند یا اینکه به فعالیت‌هایی غیر از نساجی مشغول هستند.
او با بیان اینکه هلال احمر در بحث آموزش همگانی در سطح کشور آمار‌های صوری ارائه می‌دهد، عنوان می‌کند: در بحث توزیع کالا‌ها و هدایای مردمی مشکلاتی وجود داشته و این نهاد انبارداری دقیقی ندارد. ثبت این اجناس دقیق و شفاف نیست. به این معنی که هدایا یا نقدی است یا کالایی هدایای غیر نقدی که نحوه توزیع‌شان مشخص نیست. همچنین نحوه ثبت هدایایی که باید به فروش رسیده و تبدیل به پول شوند تا میان حادثه دیدگان توزیع شوند نیز دقیق نیست.
نماینده مهاباد با اشاره به سفر‌های خاجی مسئولان ستادی هلال احمر می‌گوید: تاسف دارد که تعدادی از مسئولان ستادی هلال احمر با مشاوران سفر‌های بی‌نتیجه خارج از کشور هزینه‌های کلان می‌روند و بیت‌المال و درآمد این نهاد را به هدر می‌دهند. سفر‌های هلال احمر باید به تایید هیات سفر‌های دولت برسد این درحالی است که بیشتر این سفر‌ها به تایید این هیات نرسیده و خودشان در سطح ستاد برنامه‌ریزی سفر را انجام داده و هزینه‌های آن نیز بر دوش هلال احمر است.
تحقیق و تفحص از هلال احمر ۱۵۰ رای موافق دارد
او خاطرنشان می‌کند: تحقیق و تقحص از این نهاد را در مجلس مطرح کردم که ۱۵۰ رای موافق آورده است و روز دوشنبه قرار است در کمیسیون بهداشت اعضای هیات تحقیق و تفحص را مشخص می‌کنیم.
محمودزاده درباره کمبود امکانات هلال احمر در زلزله سرپل‌ذهاب، تصریح می‌کند: بعد از این زلزله درهلال احمر آئین‌نامه‌ای ابلاغ شد که بنا برآن برای اجرای پروژه‌هایی تا سقف ۵۰ میلیون تومان نیاز به موافقتنامه یا ابلاغ پروژه نیست و مدیر می‌تواند هزینه کند بدون اینکه کنترل آنچنانی بر نحوه هزینه‌کرد انجام شود. این مساله باعث شده است به دلیل نبود نظارت سوءاستفاده‌هایی صورت بگیرد. ما در سطح سرپل ذهابی مشاهده کردیم عملکرد غیر شفاف مالی هلال احمر باعث شد که تعداد زیادی از مردم سرپل دهاب در چادر‌ها بمانند و کاری برای‌شان انجام نشود.
او تصریح می‌کند: با وضعیتی که هلال احمر کشور دارد امیدی نداریم که بتواند کار اساسی انجام دهد. تمام مشکلات هلال احمر بر دوش جوانان داوطلبی است که در سطح کشور با مشکلات می‌سازند و کار می‌کنند، اما از کمترین امکانات برخوردار نیستند و حتی هلال احمر یک وعده غذا به آنها نمی‌دهد.
این نماینده مجلس با تاکید براینکه هلال احمر در سطوح بالا و در ستاد ریخت و پاش‌های کلانی صورت گرفته و پول‌های کلانی را هدر داده‌اند، اظهار می‌کند که باید تمام این موارد کنترل شده و با موارد غیرقانونی برخورد شود. پیوندی مقصر اصلی این نوع عملکرد است و او باید به عنوان مدیر تشکیلات که وظیفه داشت جلوی ریخت و پاش‌ها را بگیرد پاسخگو باشد.
وی درباره طرح حقیق و تفحص از هلال احمر می‌گوید: این طرح حدود یک ماه پیش مصوب شد و دوشنبه گذشته هم اعضای هیات تحقیق و تفحص از میان نمایندگان مجلس انتخاب شدند. بعد از انتخابات اسفند ماه نیز از بین این ۱۱ نفر اعضایت هیات، ۵ نفر به عنوان هیات رئیسه آن انتخاب می‌شوند.
محمودزاده می‌افزاید: بعد از این مرحله کارشناسان منتخب در هلال احمر مستقر شده و از دادگاه‌های نظارتی اطلاعات ضروری را استعلام می‌کنند. البته اطلاعاتی را در حال حاضر در اختیار داریم که برای تکمیل آنها پرونده‌های موجود را نیز بررسی می‌کنیم. همچنین مستندات دستگاه‌های نظارتی که اقدام به بازداشت تعدادی از مدیران این مجموعه کرده‌اند و گزارش‌های مردمی و گزارش‌های همکاران را دریافت کرده و پس از دسته‌بندی اطلاعات آنها را در اختیار مجلس و قوه قضائیه قرار می‌دهیم.
او در پاسخ به این سوال که آیا این این طرح به عمر مجلس دهم می‌رسد ؟ می‌گوید: بله ما این کار را انجام می‌دهیم و حدود۴ ماه نیز فرصت داریم.
مردمی بودن هلال احمر رنگ باخته است
حمید حشمدار فعال اجتماعی و مدرس دانشگاه، اما ابعاد دیگری از مشکلات عملکردی هلال احمر را مورد بررسی قرار می‌دهد و به رویداد۲۴ می‌گوید: هلال احمر به عنوان یکی از وجوه ملی سازمان صلیب سرخ جهانی وظیفه رسیدگی به قربانیان خشونت یا بلایای طبیعی را بر عهده دارد و بر اساس اصول این سازمان باید از ظرفیت‌های محلی استفاده کند. به بیان دیگر قرار بر این است که سازمان هلال احمر به عنوان یک سازمان مردم نهاد از طریق افزایش سرمایه اجتماعی و به‌کارگیری بدنه مردم برای کمک‌رسانی در حوادثی مانند جنگ یا بلایای طبیعی وارد صحنه شده و عملکردی مناسب با توزیع وسیع و همه‌جانبه داشته باشد.
او با بیان اینکه مشکل در هلال احمر ایران این است که این نهاد تبدیل به یک ارگان دولتی شده است، ادامه می‌دهد: با توجه به انتصابات و فضای مدیریتی و بروکراتیک هلال احمر، هویت مردمی این نهاد کمرنگ شده است؛ لذا اگر بخواهیم یک هلال احمر در تراز کشور ایران داشته باشم باید به سمت مردمی شدن و به کارگیری خود مردم حرکت کنیم.
این فعال اجتماعی اظهار می‌کند: در حال حاضر نیرو‌های داوطلب یا بخش‌های جوانان در هلال احمر حضور دارند، اما وقتی این افراد در صحنه حادثه وارد عمل می‌شوند مشخص می‌شود نمی‌توانند در محل وقوع حادثه و آسیب انسجام مردم محلی برای رسیدن به هدف مشترک در آن منطقه را داشته باشند؛ که علت این مساله ضعف آموزش در هلال احمر است.
بیشتر بخوانید:
چرا در اوج بلایای طبیعی هلال احمر رئیس ندارد؟وی توضیح می‌دهد: در حال حاضر فضای آموزشی در این نهاد یک فضای آموزشی آماتور برای نیرو‌هایی است که قرار است در صحنه باشند. یعنی ممکن است نیرو‌های حرفه‌ای مانند پزشکان در رده‌های بالاتر حضور داشته باشند، اما نیرو‌هایی که سر صحنه هستند و باید حرفه‌ای‌ترین‌ها باشند تحت آموزش‌های حرفه‌ای قرار نگرفته و نمی‌توانند به اندازه کافی در صحنه حادثه اقدامات ضروری را انجام دهند. این معضل بار‌ها در حوادث مختلف دیده شده است که نیازمند اصلاح بوده و باید به آموزش‌های حرفه‌ای به امدادگران هلال احمر داده شود
حشمدار با اشاره به کمبود، فرسودگی و نامناسب بودن تجهیزات هلال احمر و نامتناسب بودن آنها با با حوادث و بلایای طبیعی در ایران می‌گوید: در شرایط حادثه گاهی نیازمند بالگرد و گاهی نیازمند ماشین‌های شاسی بلندی هستیم که بتوانند مناطق صعب‌العبور را به سهولت طی کنند که هلال احمر این تجهیزات را به اندازه کافی ندارد این موضوع نیز یکی دیگر از دلایلی است که وقتی هلال احمر بر سر حوادث حاضر می‌شود نمی‌تواند اقدامات لازم را انجام داده و خدمات‌رسانی خوب و متناسب را داشته باشد.
او تصریح می‌کند: حتی اگر بهترین و حرفه‌ای‌ترین افراد راس این مجموعه بگذاریم به دلیل مشکلاتی که این نهاد با آن مواجه است نمی‌تواند مدیریت درستی نسبت به موضوع داشته و درحوادث عملکرد خوبی ارائه دهد. ما سپاسگزار جوانان و داوطلبان و افرادی که با به خطر انداختن جان خود در حوادث حاضر می‌شوند هستیم، اما نقد‌ها و آسیب شناسی که انجام می‌دهیم برای رسیدن هلال احمر به جایگاه اصلی خود است
این مدرس دانشگاه خاطرنشان می‌کند: وقتی تجیهزات به روز نیست، هیچ مدیری نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد وقتی تعداد بالگرد‌ها در این نهاد کم است بر سر صحنه حادثه نمی‌توانند تعداد بالگرد‌ها را بیشتر کنند لذا رایزنی مدیران هلال احمر در زمان بودجه‌بندی و جذب بودجه و روشن کردن اذهان مدیرانی که در بودجه‌بندی کشور سهیم هستند موضوعی بسیار مهم است. یعنی باید افرادی در هلال احمر باشند که رایزنی خوبی برای جذب بودجه داشته باشند اینکه هلال احمر منتظر بماند تا زمانی که تجهیزش کنند امکان‌پذیر نیست و تغییری حاصل نمی‌شود.
او عنوان می‌کند: جذب حرفه‌ای جمعیت داوطلبان در استان‌های مختلف و تحت آموزش‌های حرفه‌ای درآوردن آنها می‌تواند بخشی از کمبود‌های تجهیزاتی و بودجه‌ای را از طریق مردم مرتفع کند تا بتوان به صورت هدفمند‌تر کمک‌های مردمی را به دست حادثه‌دیدگان رساند.
حشمدار با تاکید بر ضرورت ارتباط خوب میان هلال احمر با سازمان صلیب سرخ می‌گوید: ارتباطات بین‌المللی، جذب امکانات بین‌المللی و استفاده از آنها بسیار حائز اهمیت است و اگر رایزینی خوبی در جامعه بین‌الملل داشته باشیم در زمان وقوع حادثه می‌توان از امکانات کشور‌های همسایه استفاده کرد. دیپلماسی فعال این ماجرا در هلال احمر می‌تواند کمبود امکانات را پوشش دهد. شاید یک‌شبه نتوان امکانات را افزایش داد، اما می‌شود از امکانات بین‌المللی در حوادث استفاده کرد و جان انسان‌ها را نجات داد. این نشان‌دهنده صمیمت و حسن همجواری و دیپلماسی فعال است که بسیار کمک‌کننده و راه حل کاهش مشکلات هلال احمر است که متاسفانه در این زمینه عملکرد ضعیفی داشته‌ایم.
به گزارش رویداد۲۴ یکی از نگرانی‌هایی که باید به آن پرداخت آن است که اگر حادثه‌ای با ابعاد گسترده مانند زلزله در تهران که مرکز امدادرسانی به سایر شهرهاست رخ دهد کدام نیرو و تجهیزاتی به کمک مردم حادثه دیده در پایتخت خواهد آمد در شرایطی که شهرستان‌ها به شدت از کمبود امکانات امدادی در رنج هستند؟