رویداد۲۴ لحظه موعود برای احزاب و گروه‌های سیاسی که از ماه‌ها قبل فکر رسیدن به کرسی‌های مجلس را در سر می‌پروراندند فرا رسید؛ البته همه‌چیز آنطور که پیش‌بینی می‌شد پیش نرفت و روند ردصلاحیت‌های شورای نگهبان معادلات انتخاباتی اصلاح‌طلبان را برهم ریخت و کار به جایی رسید که شورایعالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان اعلام کرد لیست انتخاباتی در کار نیست.
هرچند، اما و اگر‌ها همچنان درباره لیست اصلاح‌طلبان در میان است و برخی احزاب اصلاح طلب از تصمیم شان برای ارائه لیست مشترک خبر داده اند، اما «مصطفی معین» وزیر علوم دولت اصلاحات و فعال سیاسی اصلاح‌طلب معتقد است لیست دادن اصلاح طلبان در چنین شرایطی از منطق قابل قبولی برخوردار نیست.
او تاکید دارد اصلاح طلبان و اصولگرایان پایگاه اجتماعی شان را از دست داده اند و در افکارعمومی تفاوت چندانی بین این دو جریان وجود ندارد. صحبت با این فعال سیاسی اصلاح‌طلب به پیشنهاد رفراندوم برای نظارت استصوابی هم رسید و او این پیشنهاد را برای «ثبت در تاریخ» دانست و بس. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این گفتگو است:
****
*آقای معین! تا انتخابات راه زیادی نیست، پیش بینی شما از مشارکت سیاسی در انتخابات دوم اسفند چیست خصوصا بعد از ردصلاحیت چهره‌های شاخص اصلاح طلب؟
اکنون در افکار عمومی تفاوت زیادی میان اصلاح طلب و یا اصول گرا وجود ندارد و حضور یا عدم حضور آن‌ها چندان تاثیری در میزان مشارکت سیاسی مردم در انتخابات نخواهد داشت. ولی تنش‌های آبان ماه امسال و یا دی ماه سال ۹۶ که ناشی از احساس نابرابری، فشار‌های اقتصادی و مشکلات اجتماعی بود می‌تواند انگیزه‌های مشارکت سیاسی مردم را کاهش دهد.
اصلاح‌طلبان نمی‌توانند لیستی جامع از نامزد‌ها ارائه دهند*گفته می‌شود تعداد زیادی از کاندیدا‌های اصلاح‌طلبان رد صلاحیت شده‌اند با این اوصاف باید‌ها و نباید‌های جریان اصلاحات برای انتخابات چیست از نگاه شما باید با همین کاندیدا‌های باقی مانده با ارائه لیست در انتخابات شرکت کنند یا ...
من ارتباط نزدیک و سازمان یافته‌ای با تشکل‌ها و چهره‌های شاخص اصلاح طلب یا اصولگرا ندارم و اطلاع دقیقی هم از مباحث و تصمیمات آن‌ها ندارم، ولی طبیعی است که با این رویکرد شورای نگهبان، اصلاح طلبان نتوانند لیست جامعی از نامزدان انتخاباتی خود بدهند.
*یعنی فکر می‌کنید نگاه شورای نگهبان نسبت به گذشته بسته‌تر شده است؟
بنظرم آن‌ها به این نتیجه رسیده اند که حاکمیت یکدست‌تر شود و آن را به نفع نظام ارزیابی می‌کنند.
رایزنی‌های فراتر از شورای نگهبان اثر بخش‌تر بودند*بار‌ها و بار‌ها صحبت از رایزنی با شورای نگهبان از سوی اصلاح‌طلبان مطرح شد که این موج رد صلاحیت نشان می‌دهد همه آن‌ها بی‌اثر بوده است به نظرتان آیا بهتر نبود این رایزنی‌ها فراتر از شورای نگهبان می‌رفت مانند اتفاقی که سال ۸۴ رخ داد و خود شما توانستید با توصیه رهبری در انتخابات ریاست‌جمهوری حاضر شوید؟ اساسا آیا اصلاح‌طلبان وارد این نوع رایزنی با حاکمیت و مقامات عالی نظام شد؟
با نظرتان در خصوص منطقی‌تر و اثر بخش‌تر بودن رایزنی ها فراتر از سطح شورای نگهبان موافقم، البته بنظر من تذکر مقام رهبری به شورای نگهبان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ برای تجدید نظر در صلاحیت نامزدان انتخاباتی بیشتر بر پایه اهمیتی بود که ایشان به مشارکت حداکثری مردم درانتخابات و بازتاب جهانی آن می‌دادند، من اطلاعی از انجام رایزنی خاص با رهبری در این زمینه در سال ۱۳۸۴ ندارم و فعالیتی صورت نگرفته بود. شاید در آخرین روز‌های مانده به انتخابات مجلس به افراد دیگری نیز اجازه ورود بدهند که البته نوشداروی بعد از مرگ سهراب است و فرصتی برای اطلاع رسانی و تبلیغات انتخاباتی وجود نخواهد داشت.
تصمیمات شورای نگهبان در جهت یکدست کردن بافت مجلس است*اصلاح‌طلبان بعد از انتخاب کدخدایی در مجلس همواره به نتیجه بخش بودن رایزنی‌ها با شورای نگهبان خوشبین بودند به نظرتان آیا همین رفتار دست به عصای اصلاح‌طلبان که گاهی به گدایی قدرت تعبیر می‌شد باعث نشد رقیب برای عقب زدن آن‌ها بی‌پرواتر شود؟
شاید اینگونه باشد، ولی بنظرم اراده یکدست کردن بافت مجلس و حکومت و ضعیف‌تر شدن پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان در فرآیند تصمیم گیری شورای نگهبان نقش بیشتری داشته است.
بیشتر بخوانید: لیست کارگزاران مربوط به شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان نیست
اصولگرایان و اصلاح‌طلبان پایگاه اجتماعی شان را از دست داده‌اند
*قبول دارید اصلاح‌طلبان با عملکردشان و نگاه‌شان به قدرت در سال‌های اخیر موجب شدند تا آن سرمایه اجتماعی از دست برود؟
آری، از چند سال قبل به این طرف خود من هم بکرّات نسبت به ضرورت و ارزشمند بودن وجود گرایش‌های مختلف و اصیل سیاسی برای رشد جامعه، چه اصولگرا باشد و یا اصلاح طلب- تاکید کرده ام. گفتم که بالعکس اگر قرار بر رانت خواری، آقازادگی و یا سوءاستفاده از قدرت و بی تفاوتی در مقابل مشکلات مردم و گروه‌های محروم و آسیب دیده باشد، تفاوتی بین این جناح و یا آن جناح سیاسی نخواهد بود. متاسفانه هر دو جناح سیاسی پایگاه اجتماعی شان را تا حد زیادی از دست داده اند.
اگر ردصلاحیت‌ها هم نبود اصلاح‌طلبان چندان در متقاعد کردن مردم موفق نبودند
*هرچند این روز‌ها بحث بر سر رد صلاحیت‌ها بسیار داغ است، اما تصور کنیم این رد صلاحیت‌ها اتفاق نمی‌افتاد و همه کاندیدا‌های اصلاح‌طلب تائید صلاحیت می‌شدند آیا این جریان می‌توانست مردم را متقاعد کند پای صندوق رای بیایند؟
نه چندان، همانطور که قبلاً گفتم از نظر جامعه بویژه جوانان، موضوع رقابت اصلاح طلب و اصولگرا در عرصه‌های سیاسی و انتخاباتی در این مقطع زمانی، ماجرای تمام شده‌ای است. فقدان سازمان‌های مردم نهاد و احزاب دیرپا و فراگیر سیاسی خود را در این بی ثباتی‌های سیاسی و مدیریتی و سردرگمی‌های اجتماعی نشان می‌دهد.
*برخی تئوریسین‌های اصلاح طلب معتقدند که اصلاح طلبان باید یک دوره دوری از قدرت را داشته باشند تا به بازسازی هویت اصلاح طلبانه و اصول و چارچوب آن بپردازند، چقدر این نگاه را قبول دارید؟ این بازسازی هویتی لازم است؟
حداقل از دوم خرداد سال ۱۳۷۶ به این طرف نیاز به تدوین مبانی، اهداف و راهبرد‌های تفکر اصلاح طلبی وجود داشته است که بتوانند بر پایه آن نیرو‌های جوان و فعال جامعه مدنی را سازمان دهی کنند و بیش از پیش از نظم و دیسیپلین تشکیلاتی، کارآیی و اثربخشی، رابطه تنگاتنگ با درد و رنج و مسایل و مشکلات توده مردم و کمک به تامین منافع ملّی برخوردار شوند.
اصلاح طلبان نباید به هر بهایی به دنبال باقی ماندن در قدرت باشند
*فکر نمی‌کنید اصلاح طلبان در دوره بازگشت به قدرت دردهه ۹۰ برای ماندگار شدن در قدرت گام به گام از اصول خود عقب نشستند؟ یا لازمه در صحنه بودن این شرایط را ایجاب کرده بود
متاسفانه باید فرض اول سوال شما را مورد تائید قرار دهم. قدرت و سیاست تنها ابزاری برای عمل به وظایف و مسئولیت اجتماعی است و نه بالعکس. نباید با هر شیوه و به هر بهایی به دنبال باقی بودن در قدرت و یا به دست گرفتن افسار آن بود. حضور در صحنه می‌تواند در عرصه‌های آگاهی بخشی، تصمیم سازی و ارتقای توانمندیها باشد.
لیست دادن اصلاح طلبان از منطق قوی برخوردار نیست
*امروز درباره ارائه لیست و لیست ندادن اختلافات زیادی وجود دارد به نظر شما در چنین شرایطی آیا اصلاح طلبان باید وارد این انتخابات بشوند یا خیر؟
دادن لیست نامزدان انتخاباتی، آنهم در زمانی که اصلی‌ترین چهره‌های اصلاح طلب و بعضاً اصول گرا رد صلاحیت شده اند از منطق قوی برخوردار نیست، هر چند که افراد صاحب صلاحیتی که قصد خدمت و وقف خود برای جامعه را دارند می‌توانند بصورت فردی و یا چند نفره نامزدی خود را اعلان نمایند.
رفراندوم برای نظارت استصوابی بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا اجرایی
*چندی پیش موضوع رفراندوم برای نظارت استصوابی مطرح شد و رئیس جمهور دستور تدوین لایحه را دادند، اگر این لایحه در خوشبینانه‌ترین حالت در مجلس هم تصویب شود باید شورای نگهبان آن را تائید کند به نظر شما این موضوع چطور می‌تواند رنگ راهکار به خود بگیرد؟
پیشنهادی غیر منطقی نبوده است، ولی طرح آن پس از گذشتن حدود ۶ سال از ریاست جمهوری آقای روحانی و کمتر از ۳-۲ هفته به برگزاری انتخابات، بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا اجرایی! "ثبت در تاریخ" دردی از درد‌های امروز ما را درمان نخواهد کرد.