رویداد۲۴ برفی که از هفته پیش در گیلان تبدیل به بحران شد، مردم این استان را در شرایط بدی قرار داد به نحوی که برق و آب و گاز بسیاری از مشترکین در شهرها و روستاهای تاثیرپذیرفته از برف قطع شد. قطعی تاسیستات شهری و روستایی تا روز ۲۴ و ۲۵ بهمن نیز ادامه داشت در این بحران ۷ نفر جان خود را از دست دادند و دست کم ۱۰۰ نفر مصدوم شدند.
تمام این اتفاقات در حالی افتاد که بر پایه اعلام سازمان هواشناسی، از انتهای این هفته بارش مجدد برف در استانهای شمالی دارد. این یعنی هنوز مدیریت بحرانزده بحران کشور از شوک مشکل قبلی در نیامده که باید منتظر
بارشهای جدید باشد.
مردم رشت در این مدت یکی از سختترین روزهای زندگی خود را گذراندند؛ به صورتی که تا ۳ روز از داشتن برق محروم بودند. آنها عملکرد ضعیف شهردار رشت را یکی از علل آنچه در این شهر رخ داد میدانند.
سوال عمده افکار عمومی این بود که اگر این اتفاق در استانهایی مانند هرمزگان و سیستان و بلوچستان میافتاد، میشد آن را به عنوان اتفاق غیر منتظره دید اما چگونه است که مسئولان در برفخیزترین مناطق کشور مانند اردبیل و گیلان و مازندران هیچگاه پیشبینی چنین اتفاقی را نمیکنند. ناظران معتقدند اساسا ستاد مدیریت بحران با نحوه مدیریت بحران آشنایی ندارد و انتصابات عجیب و غریب در آن باعث شده مدیرانش نتوانند به درستی تصمیمگیری کنند. فیلمی از یکی از مسئولان ستاد مدیریت بحران هنگام برف سنگین شمال در همان روزها بسیار دست به دست میشد که در آن مدیر استانی در زمان بروز بزرگترین مشکلات مشغول تماشای بازی فوتبال بود.
رضا رسولی عضو شورای شهر رشت درباره آنچه در زمان بحران برف بر این شهر گذشت به رویداد۲۴ میگوید: دلایل مختلفی باعث شده که شهر رشت به شدت آسیبپذیر بوده و تابآوری شهری ما به دلیل عدم برنامهریزی مناسب برای مقابله با بحران کم باشد. این موضوع غیر قابل حل نبوده و لازمه آن این است که درباره انجام مطالعات جامع در راستای افزایش تابآوری شهری در مقابله با بحران به نتیجه برسیم و براساس آن مطالعه جامع، برنامه عملیاتی تدوین کرده و به آن عمل کنیم.
او با اشاره به اینکه ساختار شهری رشت در برخی مناطق شکل خاصی دارد که در اصطلاح به آن زولبیایی شکل میگوییم، ادامه میدهد: این ویژگی بافت شهری باعث شده که خدماتدهی در این مناطق با پیچیدگیهایی مواجه باشد. سکونتگاههای غیررسمی در این شهرکه از الگوهای شهری استفاده نمیکنند و امروز ۴۰ درصد جمعیت شهری رشت را تشکیل میدهند نیز به پیچیدگیهای مدیریت بحران در شهر رشت اضافه میکند.
عضو شورای شهر رشت با بیان اینکه کل استان گیلان مبتلابه چنین شرایطی است به جز شهرهایی مانند لاهیجان، لنگرود که ساختار شهری بهتری داشته و چندان در معرض مهاجرت قرار نگرفتهاند، اظهار میکند: اگر مدیریت شهری با این ساختار را پذیرفتهایم باید شرایط موجود را شناسایی کرده و برای آن برنامهریزی کنیم.
عضو شورای شهر رشت: با گذشت یک هفته از بارش برف، شهر هنوز به حالت عادی بازنگشته است
او با یادآوری اینکه ۲ هفته پیش از شروع برف تمام هشدارها برای مقابله و مواجهه با یک برف سنگین داده شده بود، خاطرنشان میکند: از یک سو در زمستان باید ساختار پدافندی شهر برای آن آماده باشد و از سوی دیگر دو هفته برای مقابله با بحران وقت داشتیم. این در حالی است که فاجعه رخ داده در رشت چنان سنگین بود که باعث شد با گذشت یک هفته هنوز هم به حالت عادی بازنگردیم.
رسولی با اشاره به اینکه تمام اتفاقاتی که در رشت رخ داد تنها به دلیل بارش به طور متوسط ۵۰ سانتیمتر برف در این شهر بود، عنوان میکند: دلیل این موضوع سوءمدیریت محض بود. معابر شهر در یک بارش ۵۰ سانتی برف چند روز کاملا مسدود شد و در تماسهایی که شب گذشته داشتم مردم گلایهمند بودند که هنوز برخی معابر بازگشایی نشدهاند. مانند خیابان ۱۰۱ گلسار که از مناطق برخوردار شهر است. دلیل چنین مسالهای را دیگر نمیتوان مشکلات مرتبط با زیرساخت گذاشت.
او با بیان اینکه طی ۶ سال گذشته ۲ بار بارش برف سنگنین مشابه برف چند روز پیش را داشتیم یکبار در سال ۹۲ و یکبار هم در سال ۹۵ میگوید: در آن سالها هم مشکل وجود داشت، اما با این عمق و شدت نبود. کاری که شهرداری در آن زمان میکرد آن بود که با توجه به ضعف عمومی شهرداری در حوزه ماشینالات، قراردادی را در حوزه تامین ماشینآلات در بخش خصوصی میبست. اما امسال به دلیل اهمال شهردار رشت این اتفاق رخ نداد و چنین قرار دادی بسته نشد؛ لذا عدم وجود ماشینآلات یا آسیبدیدگی آنها در حین عملیات در زمان وقوع برف مشکلآفرین شد.
آمار و ارقام اشتباه شهردار رشت
عضو شورای شهر اضافه میکند: شهردار در جلسه مدیریت بحران استانداری اعلام کرد که ۷۶ ماشینآلات آماده برای برفروبی داریم، درحالیکه همان موقع ۴۶ ماشین وجود داشت که تنها ۳۲ ماشین در حال فعالیت بودند.
او با اشاره به تجمع شهروندان رشتی در برابر شورای شهر در روزهای بحران بیان میکند: علت تجمع آنها قطع شدن برق خانهها بود. این قطعی ۳ روز طول کشید، زیرا اداره برق مسیر دسترسی به شبکه را نداشت تا بتواند بتواند کار مرمت را انجام دهد. متاسفانه در آن شرایط هیات رییسه شورای شهر تشخیص دادند که نیازی نیست شهردار در جلسه شورا حاضر شود تا ما بتوانیم هماندیشی داشته باشیم و راهکار پیدا کنیم. اما اگر ایشان در جلسه شورا شرکت کنند قطعا یکی از سوالات ما از وی این موضوع خواهد بود که چرا باید در استانداری اعلام شود که ۷۶ ماشین موجود است در حالیکه واقعیت چیز دیگری بوده است.
رسولی با بیان اینکه چنین مسالهای نشاندهنده ضعف فاحش در مدیریت ارشد مجموعه شهرداری است، تصریح میکند: مجموعه کارکنان شهری که عمدتا همین افراد بودند در ۲ تجربه قبلی توانستند تا حدود زیادی از پس کار بربیایند، زیرا حداقل امکانات مورد نیاز آنها یعنی ماشینآلات فراهم بود. اگر ما ارزیابی درستی از وضعیت ماشینآلات شهرداری نداشته باشیم بهتر است که بگذاریم و برویم. آنچه رخ داد نشان میداد که شخص شهردار ارزیابی درستی از وضعیت ماشینآلات شهرداری رشت در حین بحران و در روزهای پیش از آن نداشت آنچنانکه آمار اولیهای که ارائه داد با حقیقت همخوانی نداشت.
وی با تاکید براینکه شهردار رشت حدود ۸ ماه است که تصدی مدیریت شهری را بر عهده گرفته است، تصریح میکند: این مدت برای تسلط به شرایط شهرداری قطعا کافی است و هیچ فردی نمیتواند بگوید من تازه شهردار شدم. با این حال، اما براساس شنیدههای من، زمانی که معاونتهای شهرداری برای تامین ماشینآلات از بخش خصوصی برنامهریزی کرده و حتی فراخوان مناقصه مربوطه را برگزار کردند شخص شهردار با موضوع مخالفت کرده و میگوید که نیازی به این هزینهکرد نیست و در صورت لزوم ماشینآلات شهرداری کار کنند.
عضو شورای شهر رشت با بیان اینکه براساس تماسهایی که از سوی شهروندان داشتهام هنوز برخی معابر فرعی بازگشایی نشدهاند، عنوان میکند: این معابر همان بافتهای زولبیایی هستند که نمیتوان در آنها برف را در گوشهای جمع یا در نقطهای خالی کرد بلکه باید برف را تخلیه کرد.
او با اشاره به اینکه شبکه معابر ما در رشت به دلیل ارزش بالای تاریخی زمین در آن بسیار کم ظرفیت است، اظهار میکند: در این چند روز ترافیک سنگینی را در رشت تجربه کردیم، زیرا برفی که در حاشیه خیابانها به واسطه عملیات برفروبی تلنبار شده است با سرعت پایینی جمعآوری میشود.
رسولی خاطرنشان میکند: مجموعه شهرداری به دلیل عدم پیشبینی درست از شرایط و تعداد ماشینآلات برفروبی نتوانستند به درستی این بحران را پوشش دهند این در حالی است که همین تیم در سال ۹۵ در برفی شدیدتر که همراه با بوران بود عملکردی قابل پذیرش داشت. در آن زمان ۷۰ میلیمتر برف بارید و ۲۰۰ درخت به دلیل سرعت باد در معابرافتاده بود و مشکلات حمل و نقلی ما بیشتر بود.
او تصریح میکند: در بحران چند روز پیش بزرگترین مشکل ما تصمیم شخص شهردار مبنی بر عدم موافقت برای تامین ماشینآلات از بخش خصوصی بود. در حالیکه در حین برفروبی به دلیل غافلگیر شدن هزینهای دو، سه برابری برای تامین ماشینآلات پرداخت شد و بسیاری از مناطق به دلیل فشارها ناچار شدند که از بخش خصوصی با قیمتی گرانتر تامین ماشین کنند.