زنجبیل یکی از قدیمی‌ترین مواد دارویی در جهان است که در زمره مفیدترین و پرکاربردترین ادویه جات قرار داشته و سرشار از مواد مغذی و ترکیبات زیست فعالی است که برای مغز و بدن انسان مزایای فراوانی را به همراه دارند.
رویداد۲۴ زنجبیل که در برخی متون قدیمی از آن با نام زنجفیل یا شنگویر نیز یاد شده یک گیاه خوراکی و دارویی است که از زمان‌های دور مورد استفاده بوده است. زنجبیل علاوه بر جنبه‌های درمانی به عنوان یکی از چاشنی‌های مغذی در تهیه و طبخ بسیاری از غذا‌های ایرانی، هندی و چینی استفاده می‌شود.
زنجبیل تقریبا در سراسر جهان به ویژه طب سنتی هند، آیورودا، مکتب طب سنتی ایران و طب سنتی چین به عنوان یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی که جنبه‌های درمانی مختلفی دارد، شناخته شده است.
جنس زنجبیل سرده‌ای از تیره زنجبیلیان علفی ایستاده چند ساله با حدود ۷۰ گونه بومی آسیای جنوب شرقی است با ساقه باریک و نی مانند و برگ‌های سرنیزه‌ای سـبز براق که از زمین ساقه‌ای غده‌ای می‌رویند؛ گل‌های آن‌ها سبز مایل به زرد با لبه‌ای ارغوانی و لکه‌های کرم رنـگ و گل آذین مخروطی و کوچک و سنبله‌ای متراکم است که در تابستان از زمین ساقه بیرون می‌زند.
زنجبیل که تاریخچه مصرف آن به ۵۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد، از گیاه زرد رنگ دارای رگه‌های بنفش با نام علمی Zingiber officinale بدست می‌آید. اگر چه معمولاً از زنجبیل به عنوان ریشه آن گیاه نام برده می‌شود، ولی در اصل قسمت مورد استفاده گیاه ساقه متورم شده زیرزمینی آن است که ریزوم نام دارد.
زنجبیل دارای شناسنامه‌ی تغذیه‌ای بسیار عالی، حاوی پروتئین، کلسیم، آهن، اسید فولیک، کربوهیدرات، قند، فیبر‌های محلول و نامحلول، سدیم، ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسید‌های چرب، و آمینو اسید‌ها است؛ که همه‌ی این‌ها زنجبیل را به عنوان منبعی برای عناصر غذایی ارزشمند تبدیل کرده‌اند.
*ترکیبات موجود در زنجبیل
ترکیبات فعال در زنجبیل عبارتند از gingerol، shogaol، paradol، zingerone، zerumbone، dehydro، terpenoids و flavonoids [ R]، تمام این ترکیبات دارای فعالیت‌های آنتی اکسیدانی هستند در حالی که برخی از آن‌ها دارای ضد تومور، ضد التهاب، ضد میکروب، مسکن درد و فعالیت‌های حفاظتی کبد هستند.
خواص زنجبیل برای سلامتی به خوبی مستند شده است و در سراسر جهان به عنوان یک دارویی طبیعی هزاران سال است که استفاده می‌شود. در واقع در متون بسیاری از کتب طب سنتی چینی، رومی، یونانی، عربی و سانسکریت، استفاده از ریشه زنجبیل برای کمک به بهبود سلامت و درمان بیماری‌ها ذکر شده است
زنجبیل یک ضدالتهاب طبیعی
زنجبیل گردش خون را بهبود می‌بخشد. زنجبیل ضدالتهاب طبیعی است که به آرام شدن پوست آسیب دیده یا پوستی که کمی ملتهب است کمک می‌کند.
کسانی که آسم دارند توجه کنند: یکی دو قطره عصاره‌ی زنجبیل به همراه ماده‌ای مثل روغن زیتون حسابی آرامش بخش است.
درمان کبد چرب با زنجبیل
خواص آنتی اکسیدانی زنجبیل و کاهش تری گلیسرید خون به درمان کبد چرب کمک کرده و مصرف زنجبیل با کاهش التهاب و رشد و نمو سلول‌های سرطانی از بروز سرطان کبد پیشگیری می‌کند.
تاثیر زنجبیل بر درمان دیابت
زنجبیل باعث کاهش سطح قند خون شده و مصرف منظم آن از بروز دیابت نوع ۲ و چاقی پیشگیری می‌کند. زنجبیل همچنین خطر ابتلا به نفروپاتی دیابتی (آسیب کلیه ناشی از قند خون بالا) را کاهش می‌دهد و می‌تواند حساسیت انسولین را افزایش دهد و قابلیت تعادل و حفظ میزان مناسب قند خون را نیز داراست.
نتایج پژوهشی نشان داد که ترکیب زنجبیل و عسل برای کنترل قند خون بسیار موثر است، زیرا باعث افزایش جذب گلوکز به سلول‌های ماهیچه‌ای می‌شود. پس مصرف ترکیب زنجبیل و عسل باعث جلوگیری از دیابت و کاهش میزان قند خون و LDL کلسترول می‌شود.
محافظت از دی ان‌ای با زنجبیل
روغن اسانس زنجبیل برای کاهش آسیب دی ان‌ای از سم قارچ به نام آفلاتاکسین پیدا شده است، زنجبیل می‌تواند به محافظت از دی ان‌ای اسپرم در برابر استرس اکسیداتیو کمک و نشان می‌دهد می‌تواند به بهبود باروری در مردان کمک کند.
تسکین میگرن با زنجبیل
زنجبیل با کاهش درد و التهاب در رگ‌های خونی به تسکین میگرن کمک کرده و همچنین استفاده موضعی از زنجبیل رقیق شده روی پیشانی درد‌های شدید میگرنی را بهبود می‌بخشد.
تاثیر زنجبیل بر سکته مغزی
مصرف منظم زنجبیل در مقادیر کم، با از بین بردن ذخایر چربی درون شریان‌ها و بهبود جریان خون از بروز سکته مغزی پیشگیری می‌کند و همچنین برای تقویت سیستم ایمنی بدن نیز مفید است.
زنجبیل یک ضد قارچ موثر
زنجبیل یک ضد قارچ موثر در غلظت کم‌تر از ۱ میلی گرم در میلی لیتر است و همچنین مانع رشد کاندیدا آلبیکانس می‌شود.
تاثیر زنجبیل بر پیشگیری از سرطان
سرطان بیماری جدی‌ای است که در اثر رشد کنترل‌نشده‌ی سلول‌های غیرطبیعی رخ می‌دهد و از عصاره‌ی آن در برخی مطالعات به‌عنوان درمان جایگزین برای برخی سرطان‌ها استفاده شده است.
تاثیرات زنجبیل بر سرطان عبارت است از:
می‌تواند سلول‌های سرطانی را با تشعشع حساس کند.
می‌تواند مانع رشد سلول سرطانی شود.
می‌تواند مانع رشد سلول‌های سرطانی کبد (هپاتاما) و استخوان (استئوسارکوما) شود.
رگ‌های خونی جدید را که امکان رشد سلول‌های سرطانی را فراهم می‌کند، متوقف می‌کند.
مانع انتقال سلول سرطانی می‌شود.
از متاستاز (مهاجرت سلولی) سلول‌های سرطانی سینه جلوگیری می‌کند.
سلول‌های سرطانی توانایی رشد رگ‌های خونی جدیدی به نام رگ زایی را دارند و مانع از رگ زایی در سرطان پوست می‌شود.
درمان چاقی با زنجبیل
زنجبیل می‌تواند در یک رژیم غذایی با چربی بالا با فعال کردن مسیر PPARδ، ظرفیت تحمل ورزش را افزایش دهد. همچنین یک مطالعه توسط دانشمندان آمریکایی نشان داده که مصرف زنجبیل تازه یا پودر زنجبیل در رژیم غذایی اشتها را کاهش می‌دهد و به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می‌کند.
برای بهبود حرکات روده و دفع مواد زاید هر روز صبح ۱ لیوان آب ولرم را با ۱ قاشق چای خوری آب زنجبیل ترکیب کنید و بنوشید.
مقداری زنجبیل خرد شده به چای سبز یا چای سیاه اضافه کنید و ۲۰ دقیقه قبل از هر وعده غذایی بنوشید تا اشتهای شما را کاهش دهد.
نوشیدن چای زنجبیل هم برای افزایش چربی سوزی و افزایش متابولیسم بدن مفید می‌باشد.
قبل از هر وعده غذایی مقداری زنجبیل رنده شده را با آب نصف لیموترش تازه و یک لیوان آب ترکیب کنید بنوشید تا جلوی پرخوری را بگیرد.
زنجبیل تازه یا پودر زنجبیل را به سس سالاد خود اضافه کنید تا هم طعم بهتری بگیرد و هم به کاهش وزن کمک کند.
یک بند انگشت زنجبیل تازه و ارگانیک را با پوست به آب میوه و آب سبزیجات اضافه کنید و بنوشید.
معجون زنجبیل و عسل را دو تا سه بار در روز بخورید تا به کاهش وزن شما کمک کند.
تاثیر زنجبیل بر معده
بهترین گیاهان دارویی برای معده و گوارش زنجبیل است که به ترشح صفرا و تحریک هضم بهتر غذا کمک کرده و دمنوش زنجبیل ناراحتی‌های معده از جمله گرفتگی، سوزش سر دل، اسهال و نفخ را برطرف می‌کند.
برای درمان نفخ معده توصیه می‌شود در طول روز دو یا سه بار مقداری زنجبیل (در دوز‌های ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم) میل کنید.
برای درمان ناراحتی‌های معده زنجبیل تازه را خرد کرده و روی آن نمک بپاشید، سپس در طول روز به طور مرتب این قطعات را بجوید.
درمان سنگ کلیه با زنجبیل
اگر دچار درد‌های شدید سنگ کلیه هستید به طور منظم چای زنجبیل مصرف کنید، زیرا درمان طبیعی و خانگی دفع سنگ کلیه بدون نیاز به عمل جراحی است.
تاثیر زنجبیل بر سلامت قلب
مطالعات نشان می‌دهد مکمل ریشه زنجبیل به دلیل کاهش کلسترول و فشار خون بالا برای سلامت قلب مفید بوده و چای زنجبیل از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند. همچنین در طب چینی از زنجبیل برای تقویت قلب استفاده می‌کنند.
درمان گیاهی سرماخوردگی و آنفلوآنزا با زنجبیل
زنجبیل تازه، اما خشک نشده، می‌تواند از ورود به سلول‌های انسان در مطالعه‌ای مبتنی بر سلول جلوگیری کند و زنجبیل باکتری‌های بد را می‌کشد.
عصاره متانول زنجبیل اثرات ضد باکتریایی دارد، عصاره متانول زنجبیل مانع رشد ۱۹ نوع هلیکوباکترپیلوری می‌شود.
قاشق چایخوری آب زنجبیل و عسل برای رفع سرفه و گلو درد ناشی از سرماخوردگی مفید است و چای زنجبیل احتقان گلو و بینی را برطرف می‌کند.
مخلوط شنبلیله و آب زنجبیل تازه نیز به درمان آسم کمک می‌کند.
درمان کمردرد با زنجبیل
خمیر زنجبیل خاصیت ضد التهابی دارد و برای درمان روماتیسم، یا درد آرتروز بسیار مفید است. ۱ قاشق غذاخوری پودر زنجبیل (یا زنجبیل تازه رنده شده)، ۵ قطره اسانس اوکالیپتوس، و ۲ قاشق چای خوری روغن زیتون (یا روغن کنجد). بر روی ناحیه دردناک، ماساژ داده و با یک پارچه می‌بندیم تا گرم شود پس از چند ساعت با آب گرم می‌شوئیم.
جوان سازی پوست با زنجبیل
زنجبیل خاصیت ضد پیری دارد، زیرا دارای بیش از ۴۰ ترکیب آنتی اکسیدانی است که سموم بدن را از بین برده و با بهبود جریان خون به تغذیه و اکسیژن رسانی بهتر به پوست کمک می‌کنند.
از سوی دیگر خواص آنتی اکسیدانی زنجبیل از آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد روی پوست جلوگیری کرده و الاستیک پوست را بهبود می‌بخشد.
زنجبیل برای درمان سریع چین و چروک پوست و کاهش علائم پیری مفید است.
از بین برنده جای زخم و لک با زنجبیل
آنتی‌اکسیدان فوق‌العاده نیرومند زنجبیل بهترین چیز برای از بین بردن جای زخم، آسیب‌های پوستی و لکه‌های ناشی از افزایش سن است. کمی زنجبیل تازه‌ی رنده شده را با یخ خُرد شده مخلوط کرده و یک بار در هفته روی پوست‌تان بگذارید.
درمان دل درد قاعدگی با زنجبیل
زنجبیل در کاهش شدت درد موثرتر از داروی بی اثر است. مصرف زنجبیل در آغاز دوره قاعدگی، علائم و درد پریود را در برخی زنان کاهش می‌دهد. جالب است بدانید از دیرباز در طب چینی از چای زنجبیل با شکر قهوه‌ای برای درمان مشکلات قاعدگی و عادت ماهیانه استفاده می‌شده است.
تحقیقات نشان می‌دهد اثر زنجبیل مشابه اثر دارو‌های ایبوپروفن و مفنامیک اسید برای درد‌های قاعدگی می‌باشد.
درمان اگزما با زنجبیل
شوگاول، یک ترکیب یافت شده در زنجبیل، است که حساسیت پوست (اگزما) در موش‌ها را از طریق مانع سیتوکین با فعال کردن مسیر Nrf۲ درمان می‌کند.
درمان استفراغ و حالت تهوع با زنجبیل
زنجبیل از فعالیت بیش از حد اعصاب جلوگیری و با ممانعت از عملکرد سروتونین در بخش گوارشی، حالت تهوع، استفراغ ایجاد می‌کند و زنجبیل مسکنی غیر دارویی موثر برای بیماری صبحگاهی در دوران بارداری است. زنجبیل به حالت تهوع و استفراغ ناشی از عوارض جانبی شیمی درمانی کمک می‌کند.
تاثیر زنجبیل بر آرتروز
براساس برخی تحقیقات زنجبیل تاثیر آرتروز را بهبود می‌بخشد در حالی که مطالعات دیگر نشان می‌دهند زنجبیل تنها در طول اولین درمان موثر است.
درمان شوره سر با زنجبیل
برای درمان شوره دیگر شامپو‌های موضعی شیمیایی را لازم ندارید، چون خواص ضدعفونی کننده‌ی زنجبیل برای مبارزه با قارچی که باعث شوره می‌شود عالی است. برای اینکار کمی زنجبیل رنده شده را با آب مخلوط کرده و در یک بطری اسپری بریزید. مخلوط را مستقیم روی کف سر اسپری کنید.
مزایای روغن زنجبیل برای مو
درمان با روغن‌های نرم کننده زنجبیل با خواص تمیز کننده امکان پذیر است این روغن اغلب در ترکیب با سایر روغن‌های ضروری مانند روغن جوجوبا، روغن اسطوخودوس، روغن گل رز، روغن بابونه، روغن رزماری، روغن چوب و ... برای افزایش منافع به کار می‌رود. مزایای مختلف روغن زنجبیل برای درمان و مراقبت از مو در زیر بیان می‌شود.
خواص تحریک کننده زنجبیل موجب افزایش گردش خون در پوست سر شما و باعث رشد سریعتر مو‌ها می‌شود. برای افزایش سرعت رشد مو، چهار قطره روغن زنجبیل را به یک قاشق غذاخوری روغن جوجوبا اضافه کنید. این مخلوط را روی پوست سر خود بمالید و ماساژ دهید. آن را یک شب روی سرتان بگذارید و صبح روز بعد مو‌ها را با آب بشویید.
*مصرف زنجبیل در دوره‌ی بارداری
در خصوص مصرف زنجبیل در دوره‌ی بارداری اتفاق نظری بین محققان وجود ندارد. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که رابطه‌ای بین مصرف زنجبیل و سقط جنین وجود دارد. برخی دیگر معتقدند مصرف این ادویه باعث بروز مشکلات و عوارضی در این دوره الی که بررسی‌های متعدد دیگر نشان می‌دهد که مصرف زنجبیل در دوره‌ی بارداری نه تنها مشکلی به بار نمی‌آورد بلکه باعث تسکین حالت تهوع نیز می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که شما قبل از مصرف مکمل یا خود زنجبیل با پزشکتان مشورت کنید.
*ماسک زنجبیل برای پوست صورت
دو بند انگشت زنحبیل رنده شده را با دو قاشق غذاخوری عسل و یک قاشق چای خوری آب لیموترش تازه ترکیب کنید و بجوشانید، پس از سرد شدن روی صورت خود بمالید و بعد از ۳۰ دقیقه با آب سرد شستشو دهید.
*عوارض جانبی و مضرات زنجبیل
برخی افراد پس از مصرف زنجبیل دچار سوزش خفیف یا ناراحتی معده، رفلاکس اسید و اسهال می‌شوند.
افراد مبتلا به سنگ صفرا، دیابت و اختلال لخته شدن خون لازم است قبل از مصرف زنجبیل با پزشک مشورت کنند
زنجبیل ممکن است با آسپرین و دارو‌های رقیق کننده خون، فشار خون بالا و دارو‌های دیابت تداخل داشته باشد
زنان باردار و مادران شیرده قبل از مصرف مکمل زنجبیل باید با پزشک مشورت کنند
در موارد نادر ممکن است باعث بروز کهیر، سوزش دهان، تنگی نفس یا ورم شود
در صورت استعمال موضعی زنجبیل ممکن است باعث بروز تحریکات پوستی شود، حتما قبل از استفاده روی بخش کوچکی از پوست تست شود.
*موارد منع مصرف زنجبیل
در کودکان زیر دو سال نباید استفاده شود.
مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سر دل می‌شود.
افرادی که سنگ کلیه دارند، باید قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک خود مشورت نمایند.
اگر دارو‌های رقیق کننده خون مانند وارفارین و آسپیرین مصرف می‌کنید، زنجبیل نخورید.
مصرف زیاد زنجبیل ممکن است با دارو‌های قلبی و دیابت تداخل نماید.
مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی باید در حد متعادل باشد.
مصرف زیاد زنجبیل ممکن است باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی گردد.