رویداد۲۴ ندا جعفری: با وجود تورم ۴۰ درصدی و افزایش تحریم‌ها نفس اقتصاد ایران به شماره افتاده بود که مشکلات بحران ویروس کرونا هم به آن اضافه شد.
نزدیک به دو ماه است که کرونا دامان اقتصاد جهان و البته ایران را گرفته است و سیاست‌های پولی و بانکی دولت در شرایط گسترش ویروس کرونا نیز تغییر کرده و برای بسیاری از خانواده‌ها مشکل پیش آمده است.
با اعلام دولت، قرار بر این است تا برای ۲۳ میلیون سرپرست خانوار مبلغ ۱ میلیون تومان وام واریز شود و به مرور طی ۲۴ ماه از حساب یارانه‌ای آنها کسر شود و برای ۳ میلیون نفر از اقشار ضعیف جامعه نیز ۴ بسته حمایتی در قالب مبالغ ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان واریز شود.
در برخی از کشورهای دیگر دولت به منظور حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده، مبالغ بسیار چشمگیری به کارگران و صاحبان اصناف پرداخت کرد. در ایران قرار است این برنامه انجام شود و حسن روحانی از آن سخن گفت که قرار است ۱ میلیون تومان به خانوارها پرداخت شود اما ساعتی بعد همتی رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد پولی که داده می‌شود، قرار است از حساب مردم کم شود و بلاعوض نیست.
در حقیقت مبلغ ۱ میلیون تومان مشکل چندانی از مردم حل نمی‌کرد، چه رسد به آنکه معلوم شد این پول وامی است که بعدا از حساب یارانه کسر خواهد شد!
اما این میزان وام چقدر می‌تواند برای مردم در شرایطی که اجازه فعالیت‌های اقتصادی مانند گذشته را ندارند، موثر باشد؟
بیشتر بخوانید: معامله جان با پول/ هزینه قرنطینه بیشتر است یا ابتلای مردم به ویروس کرونا؟
وام یک میلیون تومانی دولت تنها یک مسکن است
پیمان مولوی اقتصاددان و کارشناس بازار سرمایه به رویداد۲۴ می‌گوید: اینکه مبلغ یک میلیون تومان در شرایط فعلی چه میزان به معیشت مردم کمک خواهد کرد و این مبلغ برای شهر‌های بزرگ و کوچک چرا یکسان اعلام شده جای بررسی دارد. با توجه به این که عدد و رقم دقیقی از وضعیت اقصادی کشور در حال حاضر در دسترس نیست پس راهکار‌هایی شبیه این مورد اخیر دولت می‌تواند برای کوتاه‌مدت موثر باشد و تنها مسکن است.
مولوی ادامه می‌دهد: متاسفانه در حال حاضر ما دچار کمبود اطلاعات و داده‌های آماری در بخش‌های مختلف اقتصادی هستیم و کسب و کارهای بسیاری از مشکلات مربوط به کرونا ضربه خورده‌اند. البته همه کسب و کار‌ها هم از این وضعیت متضرر نشدند و برخی برایشان سود نیز داشته و میزان عرضه و تقاضا برای برخی از کالا‌ها افزایش پیدا کرده است.
این اقتصاددان با بیان اینکه قضاوت در خصوص آثار تورمی تزریق منابع مالی به جامعه زود است، می‌گوید: ابعاد این سیاست‌ها هنوز مشخص نیست و با توجه به نبود اطلاعات درست نمی‌توان برآورد دقیقی از این اقدامات دولت داشت.
وام‌های دولت تقاضا را تحریک می‌کند
وحید شهری شقاقی اقتصاددان و استاد دانشگاه به رویداد۲۴ می‌گوید: این اقدام مسلما باعث تحریک طرف تقاضا خواهد شد، زیرا تا زمانی که طرف تقاضا در اقتصاد تحریک نشود نمی‌توان رکود را از بین برد و دامنه رکود در جامعه سنگین‌تر خواهد شد.
این اقتصاددان ادامه می‌دهد: در حال حاضر قدرت خرید مردم کم شده و صنوفی که به دلیل شیوع کرونا تعطیل شده‌اند، تعدادی از کارگران خود را تعدیل کرده‌اند که آنها جزء دهک‌های کم درآمد جامعه هستند و سطح مصرف کالا‌ها از سوی این خانوارها کم شده است و شاید این مبلغ می‌تواند برای خرید برخی کالا‌ها از سوی این خانوار موثر باشد.
شقاقی ادامه می‌دهد: قطعا دولت در فاصله ۲ تا ۳ ماه آینده مبالغی را به حساب خانوار‌های کم درآمد واریز خواهد کرد تا آنها بخشی از نیاز خود را برطرف کنند و اقدام به خرید کالا کنند تا از این رکود سنگین خارج شویم.
او در پاسخ به این پرسش که چرا دولت این وام را بلاعوض اعلام نکرد و می‌خواهد به مرور ۱ میلیون تومان را از حساب سرپرستان خانوار کسر کند، می‌گوید: نظام بانکی ما در حال حاضر با مشکلات عدیده‌ای روبروست و نمی‌تواند در این شرایط زیر بار وام بی بازگشت هم برود این راهکاری است که موجب افزایش نقدینگی و پایه پولی نیز نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: شرایط وام‌های ۴ و ۱۲ درصدی بسته حمایتی ویروس کرونا
این اقتصاددان ادامه می‌دهد: دولت در دوره‌های بعدی روش‌های دیگری برای این موضوع اتخاذ خواهد کرد برای یک خانواده ۴ نفره در مجموع بین ۴ تا ۵ میلیون تومان در سال (مجموع یارانه بنزین و یارانه معیشتی) واریز می‌شود و حال دولت یک بخش از این مقدار یعنی ۱ میلیون تومان آن را به صورت یکجا به حساب سرپرستان خانوار واریز خواهد کرد که در شرایط فعلی می‌تواند مفید باشد. در مراحل بعدی ممکن است ارائه این تسهیلات به شکل بن کالا یا ارائه تسهیلات ارزان قیمت برای برخی از کالا‌ها باشد که تا حدودی نیاز‌های خانوارها را برطرف خواهد کرد.
شقاقی با اشاره به مشکلات بوجود آمده برای کسب و کارهای مختلف در دو ماه گذشته (اسفند و فروردین) می‌گوید: وقفه‌ای که در بخش‌های مختلف اقتصادی رخ داد شرایط اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده و کمک‌های دولت می‌تواند منجر به به تحریک اقتصادی شود.
این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که ادامه فعالیت‌های اقتصادی و بازگشایی کسب و کار‌ها از ۳۰ فروردین ماه با وجود کرونا چقدر مهم است؟ می‌گوید: ایران در شرایط تحریم اقتصادی قرار دارد و فشار سنگینی بر ما وارد شده ضمن آنکه منابع ارزی کشور نیز مصرف شده است و سایر منابع ارزی ایران هم آزاد نیست تا ما هم بتوانیم مانند کشور آلمان مردم را کامل در قرنطینه قرار دهیم و به آنها کالا برسانیم.
او می‌گوید: اگر آلمان یا بعضی دیگر از کشور‌هایی که درگیر ویروس کرونا هستند اقدام به قرنطینه کامل می‌کنند آنها اولا تحریم نیستند و ثانیا دارای منابع ارزی هستند و از آن استفاده می‌کنند. آلمان به راحتی می‌تواند کشور را ۲ تا ۳ ماه تعطیل کند و نیاز جامعه خود را به راحتی از محل واردات تامین کند، اما ما با این تحریم‌ها با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنیم و چاره‌ای جز تولیدات داخلی نداریم.
این اقتصاددان ادامه می‌دهد: ما چاره‌ای جز راه حل اقتصادی بهداشتی در شرایط فعلی نداریم هر چند در کشورهای درگیر ویروس کرونا در دنیا مسائل بهداشتی در اولویت هستند و پس از آن به موضوع اقتصاد توجه می‌شود، اما ایران منابع ارزی کافی برای مدیریت اقتصادی در دست ندارد و امکان واردات همه کالا‌ها هم فراهم نیست.
او می‌گوید: اگر ایران به سمت قرنطینه کامل برود نیاز‌های جامعه را چه کسی تامین کند؟ این موضوع که در ایران بین اقتصاد و سلامت یکی را انتخاب کنیم کار ساده‌ای نیست پس تنها راهکار ترکیب مسائل مربوط به سلامت در جامعه و اقتصاد است، زیرا ما نمی‌توانیم یکی از این دو را انتخاب کنیم.