رویداد۲۴ روز گذشته کیانوش جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت کشور جمله به ظاهر ساده‌ای را مطرح که جنجال بزرگی به دنبال داشت. جنجالی که با اظهارات امروز وزیر بهداشت مبنی بر اینکه «امروز روز ریشه‌یابی منشا ویروس کرونا نیست» تکمیل شد.
سخنگوی وزارت بهداشت روز گذشته در گفتگوی خبری داده‌های چین درباره تعداد مبتلایان و مهار ویروس کرونا را تلویحا زیر سوال برد و گفت: «اگر در چین گفته می‌شود دو ماهه یک اپیدمی مهار شده، باید بیشتر درباره آن فکر کرد.»
جهانپور اطلاعات منتشر‌شده از سوی چینیها درباره میزان مرگ‌ومیر ویروس کرونا در شهر ووهان را گمراه‌کننده دانست و گفت که «
آمار‌های چین یک شوخی تلخ بود. زیرا بسیاری در همه جهان فکر کردند این بیماری مثل آنفلوانزا است و مرگ‌ومیر کمتری دارد. همه این موارد مبتنی بر گزارش‌هایی بود که از چین گزارش می‌شد و به نظر می‌رسد چین شوخی تلخی در این زمینه با همه دنیا انجام داد.»
ساعاتی بعد جهانپور در توییتر خود روشنگری بی‌مقدمه‌ای کرد و اظهاراتش را «مباحث علمی» خواند که هیچگاه نباید با «سیاست» آمیخته شوند. او در ادامه نوشت: «همه محافل آکادمیک دنیا بر پایه اطلاعات اپیدمیولوژیک و گزارش محققین چین، حداقل آنفلوانزای تیپ A را از ویروس نوپدید .ویروس کرونا وخیم‌تر قلمداد کردند، امروز یافته‌ها خلاف این را نشان می‌دهد، به یافته‌های خودی اطمینان بیشتری داریم.»
این اظهارات به سرعت واکنش برخی فعالان اجتماعی اصولگرا را به دنبال داشت. علی قلهکی فعال رسانه‌ای اصولگرا جهانپور را تریبون آمریکا خوانده و نوشت: «آقای جهانپور؛ سخنگوی وزارت بهداشت جمهوری اسلامی هستی یا سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده؟» جهانپور در پاسخ به این کاربر توییتر نوشت: نه شرقی نه غربی.
دقایقی بعد با واکنش تند «چانگ هوا» سفیر چین در ایران، شعار جهانپور نیز رنگ باخت. چانگ هوا در پاسخ نوشت که وزارت بهداشت چین هر روز کنفرانس خبری برگزار می‌کند و به وزارت بهداشت ایران توصیه کرد که «برای نتیجه‌گیری، اخبار آنها را به‌دقت بخوانید»
جهانپور نیز در پاسخ نوشت که ایران هم هر روز دو کنفرانس خبری برگزار می‌کند که اطلاعات آن می‌تواند برای سفرای کشورهای دوست مفید باشد.
اما این پایان ماجرا نبود. چانگ هوا در واکنش به این پاسخ جهانپور را «آقای عزیز» خطاب کرد و گفت امیدوار است او به «حقایق و تلاش‌های بزرگ مردم چین احترام بگذارد.»
هشدار چانگ هوا نتیجه‌بخش بود و پیام‌های احترام آمیز مقامات ایران به سرعت در قالب بیانیه‌های توییتری یکی پس از دیگری منتشر شدند. عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز بدون اشاره به این سخنان، بر لزوم قدردانی از اقدام‌های چین در رابطه با مقابله با شیوع ویروس کرونا تاکید کرده است.
موسوی در توییتر خود نوشت: «دولت و مردم چین پیشتاز مقابله با ویروس کرونا هستند و با سخاوت به کشور جهان کمک می‌کنند. شجاعت، تعهد و حرفه‌ای گری چین در مهار کووید- ۱۹ مستحق تقدیر است. در این شرایط سخت، ایران همواره ممنون چین است.»
توییت دلجویانه موسوی با استقبال سفیر چین همراه بود و چانگ هوا ضمن بازنشر توییت سخنگوی وزارت خارجه ایران نوشت: شایعات نمی‌تواند دوستی ما را از بین ببرد.
یکی از دیپلمات‌های پیشین ایران به رویداد۲۴ می‌گوید به لحاظ عرف دیپلماتیک وظیفه سفیر چین حمایت از مواضع کشور متبوع خود در ایران است و طبیعی است اگر مواردی که خلاف این باشد با واکنش او همراه شود. در این مسئله شکی وجود ندارد اما موضوع اینجاست که اگر بیان این مواضع تهدیدآمیز و تحقیر آمیز باشد، کشور میزبان باید سفیر را احضار کند و به او اخطار بدهد.
او می‌گوید این درست است که حرف سخنگوی وزارت بهداشت ضد منافع چین بوده، اما اینکه سفیر بخواهد در توییتر پاسخ بدهد و مقام رسمی ایران را تحقیر کند، عکس العمل مناسبی نبوده و اگر اعتراضی بوده، باید از مجرای قانونی خود یعنی نامه‌نگاری رسمی بیان شود، بنابراین ایران وظیفه داشته واکنش مناسب نشان می‌داد که به طرز عجیبی از این کار سر باز زد و به جای آن از چین دلجویی کرد.
جهانپور که به عقیده کابران توییتر «توجیه شده بود» نیز در توییت مجزایی خطاب به «بیگانگانی» که خوشحال شده بودند نوشت: «دولت و ملت ایران قدردان دولت‌ها و ملت‌هایی است که بویژه در این همه گیری جهانی کرونا در کنارشان ایستادند و حافظه تاریخی ایرانیان البته این قسمت ماجرا را هم فراموش نخواهد کرد. حمایت‌های چین از ملت ایران در این روز‌های سخت، هکذا فراموش ناشدنی است. بیگانگان ذوق زده نشوند.»
روابط سفیر چین با رسانه‌های اصولگرا نیز جالب توجه است. او چندین بار با تسنیم و مشرق نیوز گفتگو کرده است. رادیو بین المللی چین اخیرا در یک همکاری مشترک با تسنیم، ویدئویی را درباره لزوم ماندن در خانه به هنگام شیوع ویروس کرونا ساخته و منتشر کرده است.
سفیر چین بار‌ها مورد تحسین رسانه‌های اصولگرا واقع شده و متقابلا از آنها تعریف و تمجید کرده است. جهان نیوز اسفند ماه در گزارشی دیپلماسی عمومی سفیر چین در ایران را تحسین کرده و خطاب به غرب گفته بود «کاش حداقل از شرقی‌ها این مهم را بیاموزد تا ببینند سفیران هر کشوری چگونه برای دولت و ملت خود کسب اعتبار می‌کنند» و بر ضرورت «نگاه به شرق» تاکید کرده بود.
روزنامه جوان نیز در گزارشی مدعی شده بود «چانگ هوا رویداد بحرانی و پر استرس کرونا را تبدیل به فرصتی برای نشان دادن چهره‌ای دوست و مثبت از کشورش به مردم ایران کرد.»
این رسانه به یکی از ویدئو‌های منتشر شده توسط سفیر چین در ایران اشاره کرده و نوشت: «شما یک شهروند ایرانی هستید، سفیر چین برایتان فیلم دختری چینی را می‌گذارد که ذخیره پول در قلکش را از سر علاقه و قدردانی نسبت به کمک دولت ایران به مردم ووهان چین، هزینه کمک به مردم ایران می‌کند؛ چه تصوری خواهید جز مهرورزی و قدرشناسی؟»
بیشتر بخوانید:
حمایت «گزینشی» از مسلمانان جهان/ دنیا، ایغورهای ترکستان شرقی را فراموش کرده است +فیلم
به گزارش رویداد۲۴ اظهارات سفیر چین واکنش برخی مقامات و فعالان سیاسی و اجتماعی کشور را نیز برانگیخت. صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در توییترخود به وضعیت مسلمانان اویغور چین و سکوت جمهوری اسلامی در برابر سرکوب این جمعیت اشاره کرده و نوشت: «حکایت ما و چین فقط رفع و رجوع کاریمان در برابر اطلاع رسانی نادرست و غیر اخلاقی آنها نیست. سکوت ما که مدعی ام القرایی جهان اسلام هستیم در برابر سرکوب هولناک مسلمانان چینی، از بله قربان گویی‌مان در جران کرونا شرم آور‌تر است.»
محمود صادقی نماینده مجلس نیز با انتشار سردر منقوش به شعار وزارت خارجه جمهوری اسلامی یعنی «نه شرقی، نه غربی»، در این‌باره نوشت: اینکه اظهار نظر سخنگوی وزارت بهداشت درباره شوخی تلخ کشور منشا کرونا ویروس مورد اخم سفیر آن کشور قرار گیرد و سخنگوی وزارت خارجه با دستپاچگی از آن سفیر استمالت جویی کند، نه با مشی نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی سازگار است نه با اصل عزت که از اصول سه گانه سیاست خارجی ماست.»
آنچه مسلم است این است که واکنش تند سفیر هر کشوری خطاب به مقامات رسمی کشور میزبان با احضاریه وزارت خارجه پیگیری و با عذرخواهی سفیر به پایان می‌رسد، اما در این مورد نیز ایران پروتکل‌های جهانی را جابجا کرده است.
برخی از کشورها معتقدند چین مبدا ویروس کرونا بوده اما ژائو لیجیان سخنگوی وزارت خارجه چین در توییتر خود نوشت: «شاید این ارتش ایالات متحده بوده که این همه‌گیری را به "ووهان" برده است. شفاف باشید! داده‌های خود را علنی کنید! ایالات متحده به ما یک توضیح بدهکار است.»
وزارت امور خارجه آمریکا به سرعت سفیر چین در واشنگتن را به دلیل اظهارات مقامات چینی درباره انتقال ویروس کرونا به ووهان توسط ارتش آمریکا فراخواند. سفیر موقت چین در اسرائیل ماه گذشته در اعتراض به ممنوعیت‌های سفر چینیها به اسرائیل با اشاره به آن که در طول هولوکاست یهودیان را به کشور خود راه داده، ابراز امیدواری کرد که اسرائیل از ترس گسترش ویروس مرگبار در‌های خود را به روی مردم سرزمین او نبندد.
این اظهارات با واکنش تند وزارت خارجه اسرائیل همراه بود و سفیر را مجبور به انتشار بیانیه عذرخواهی کرد. این در حالی است که اظهارات پیشین چانگ هوا درباره محدودیت‌های مسافرتی بین ایران و چین (در شرایطی که پرواز ماهان همچنان ادامه داشت) نیز رنگ و بوی تهدید آمیز داشت و واکنش مقامات کشور را نیز در پی نداشت.
چانگ هوا با لحنی تهدید آمیز در گفتگو با رسانه اصولگرای مشرق نیوز خطاب به مقامات ایرانی گفته بود: طرف چینی خواهشمند است دوستان ایرانی پیشنهاد‌ها و توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی را رعایت کنند و اقدامات بیش از نیاز در مورد اعمال محدودیت نسبت به مسافران چین را اجرا نکنند.