طرح فاصله‌گذاری هوشمند اخیرا به جای فاصله‌گذاری اجتماعی (یا فیزیکی) توسط مسوولان بهداشتی کشور برای مهار اپیدمی کرونا مطرح و در ستاد ملی مقابله با کرونا نیز برای اجرا تصویب شد.
رویداد۲۴ پس از اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی به عنوان یک راهبرد جدید برای مدیریت و کنترل مناسب ویروس کرونا، ستاد ملی مقابله با کرونا طرح فاصله گذاری هوشمند را جایگزین طرح قبلی کرد؛ طرحی که بنا دارد شرایط تدریجی بازگشت جامعه به شرایط عادی را فراهم کند.
منظور از این مفهوم جدید آن است که به‌جای آنکه همه مردم فاصله گذاری فیزیکی با بقیه را رعایت کنند، افراد، مشاغل و گروه‌های جمعیتی کم خطر از نظر ابتلا (یا در صورت ابتلا از نظر بروز عوارض جدی و مرگ) شناسایی شوند و فعالیت این گروه‌ها به تدریج از سرگرفته شود و سایر افراد و گروه‌ها کماکان فاصله گذاری فیزیکی را رعایت کنند.
سوالاتی در خصوص تاثیر این استراتژی در سیر و روند اپیدمی کرونا در کشور هم برای صاحب نظران و هم مردم به وجود آمده است.
استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: کارشناسان داخلی و بین المللی صاحب تجربه و دانش فنی معتقدند که نمی‌توان د همه کار‌ها و فعالیت‌ها را تعطیل کرد و پس از مدتی همه آن‌ها را به یک باره بازگشایی کرد. بازگشایی باید به شکل تدریجی انجام شود و کار‌ها و مشاغل پرخطر را دیرتر و مشاغل کم خطر را زودتر به فعالیت اجتماعی برگرداند.
مسعود یونسیان اظهار داشت: هرچند نفس اجرای فاصله گذاری هوشمند، معقول و ضروری است، اما زمان اجرای این طرح بسیار مهم است. نباید این طرح را با عجله و شتاب شروع کرد و باید اطمینان یافت که ویروس کرونا تحت کنترل قرار گرفت، به این معنی که انتشار بیماری به شکل پایدار کاهش یافته باشد.
وی ادامه داد: این کنترل پایدار را با چند روز نمی‌توان به طور دقیق تشخیص داد و کاهش ابتلا و مرگ و میر جدید ناشی از بیماری باید چشمگیر و مستمر باشد تا مجددا این بیماری شعله ور نشود.
استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پاسخ به این سوال که آیا اجرای این طرح می‌تواند زمینه مهار بیماری را فراهم کند؟ گفت: مهار بیماری با فاصله گذاری فیزیکی بهتر دست یافتنی است؛ به این معنی که تمام مردم فاصله خود را رعایت کرده و در مجامع عمومی حاضر نشده و با کسی تماس ندارند.
یونسیان افزود: در نتیجه، هوشمند کردن فاصله اجتماعی منجر به سهولت در مهار بیماری به لحاظ فنی نخواهد شد، اما نمی‌توان مملکت را فلج کرد و به مدت طولانی کل کشور را تعطیل نگه داشت و زمانی باید فعالیت‌ها و کسب و کار‌ها و به تبع آن، تماس‌ها از سرگیری شود.
وی ادامه داد: همچنین برخی کشور‌ها همین استراتژی را با اسامی یا شیوه اجرای متفاوت در دست بررسی دارند، ولی آنچه مهم است، تبعات از سرگیری زودهنگام فاصله گذاری فیزیکی و تبدیل آن به الگوی جدید است.
این استاد دانشگاه یادآور شد: براساس توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت، ما هنوز اقدامات ضروری برای کنترل اپیدمی را به درستی و به طور کامل انجام نداده و ملزومات آن را فراهم نکرده ایم.
بیشتر بخوانید:
عواقب آشکار و نهان ویروس کرونا که باید جدی گرفت
یونسیان، این ملزومات و اقدامات را شامل بیماریابی فعال و گسترده، توسعه ظرفیت آزمایش کرونا، جداسازی و درمان همه موارد بیمار، پیدا کردن و قرنطینه موارد تماس یافته با بیماران اعلام کرد و گفت: برای این اقدامات و ملزومات باید زیرساخت‌هایی فراهم شود.
وی همچنین گفت: برای شناسایی تمام بیماران، صرف نظر از شدت بیماری (افراد مبتلا به فرم خفیف بیماری می‌توانند دیگران را به فرم شدید یا حتی کشنده بیماری مبتلا کنند)، لازم است ظرفیت تست‌های ما به شدت افزایش یابد. برآورد سازمان جهانی بهداشت انجام ۱۰ تست به ازای هر مورد کشف شده می‌باشد که درحال حاضر در کشور این نسبت در بهترین حالت حدود ۳ است.
استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: برای پیگیری تمام تماس‌های افراد بیمار و قرنطینه کردن آن‌ها به مدت حداقل ۲ هفته، علاوه بر تست‌های فراوان، شرایط مناسب برای قرنطینه لازم است.
یونسیان تصریح کرد: این شرایط شامل مکان مناسب، تعداد کافی پرسنل برای سرکشی روزانه به افراد قرنطینه شده و پیگیری آن‌ها است. در ضمن، مکان‌های تعبیه شده برای قرنطینه در کشور مورد استقبال افراد تماس یافته قرار نگرفته و استراتژی موفقی در خصوص قرنطینه نداشته ایم. ظرفیت خالی هتل‌ها (در صورتی که توسط دولت حمایت مالی شوند) می‌تواند به عنوان یک گزینه برای این منظور در نظر گرفته شود.
وی یادآور شد: جداسازی بیماران در منزل نیز استراتژی مناسبی نیست و می‌تواند خطر انتقال بیماری به اعضای خانواده و سپس به سایر افراد را به همراه داشته باشد. بیشتر اعضای جامعه به امکانات کافی شامل تعداد اتاق کافی و سرویس بهداشتی جداگانه در منزل خود دسترسی ندارند تا بتوانند جداسازی را انجام دهند.
وی اظهار داشت: اطلاعات موجود حاکی از آن است که هنوز حتی شاهد افزایش تعداد موارد در برخی استان‌های کشور هستیم و در این شرایط هر گونه تخفیف شرایط فاصله گذاری می‌تواند منجر به شعله ور شدن شدید بیماری در استان‌هایی که در آن‌ها به کنترل نسبی رسیده بودیم و نیز افزایش شیب انتقال بیماری در سایر استان‌ها شود.
ستاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: کنترل عملی افتراق گروه‌های پرخطر و کم خطر با دشواری‌هایی همراه خواهد بود و در عمل سست کردن سخت گیری‌ها برای گروه‌های خاص، ناخود آگاه با سست شدن این اقدامات برای سایر گروه‌ها همراه خواهد بود.
یونسیان به توصیه اکید مسوولین سازمان جهانی بهداشت (که نه تنها خود را مسوول سلامت مردم که مسوول تامین معیشت مردم نیز می‌داند) اشاره و گفت: اگر می‌خواهیم عوارض بهداشتی و اقتصادی بیماری را در جامعه کاهش دهیم باید از شدت حمله و سختگیری‌های خود نکاهیم. در حال حاضر که ما هنوز به وضعیت با ثباتی در خصوص اپیدمی در کشور نرسیده ایم، تخفیف اقدامات شامل فاصله گذاری فیزیکی همگانی می‌تواند بسیار خطرناک بوده و عوارض بهداشتی و اقتصادی خیلی بیشتری به جامعه تحمیل کند.