رویداد۲۴ فریدون برکشلی، رئیس دفتر مطالعات انرژی وین با بیان اینکه یک ماه پیش در اجلاس وزرای نفت اوپک پلاس در وین، وزیر انرژی روسیه با طرح پیشنهادی اوپک و عربستان برای کاهش جمعی ۱.۷ میلیون بشکه در روز از تاریخ اول آوریل سال جاری میلادی مخالفت کرد، گفت: وی شبانه به مسکو پرواز کرد و پس از گفتگو و کسب نظر از رئیس جمهوری روسیه به وین بازگشت و نظر مخالف روسیه را به اطلاع اجلاس رسانید.
وی افزود: در ادامه روند این نشست عبدالعزیز بن سلمان هم در پایان گفت که کشورش خود را به هیچ پیمانی در چارچوب اوپک پلاس پایبند نمی‌داند و از همان روزها با سرازیر کردن حجم زیادی از نفت با تخفیف ۳-۴ دلاری، شرایطی را در بازار ایجاد کرد که قیمت‌های جهانی نفت در مقاطعی، البته کوتاه تک رقمی هم شد.
ذخایر ارزی نیم تریلیون دلاری عربستان و روسیه
به گفته این کارشناس بین المللی نفت در اواخر مارس برای بازار و تولید کنندگان کاملاً روشن شده بود که شرایط به سرعت رو به وخامت می‌رود، به طوری که تولید کنندگان نفت در اقصی نقاط دنیا به دنبال انبار برای ذخیره سازی نفت و فراورده می‌گشتند. عربستان و روسیه هریک حدود نیم تریلیون دلار ذخایر ارزی دارند، اما ذخایر ارزی برای هزینه رقابت و چانه زنی برای سهم بیشتر از بازار نیست. دو کشور پر هزینه نمی‌توانند با هزینه از ذخایر به آینده روشنی امیدوار باشند.
برکشلی با اشاره به اینکه در واقع اجلاس وبینار روز ۹ آوریل ۲۰۲۰ میلادی (۲۱ فروردین ۹۹) با درک این واقعیت بود که شرایط بازار به سوی وخامت ساختاری پیش می‌رود و در ادامه هیچ تولید کننده‌ای منتفع نمی‌شود، اظهار داشت: اما در این میان امریکا و شخص ترامپ به ماجرا ورود پیدا کرد و موکدا از عربستان خواست تا در مسیر ثبات بازار گام بردارد. این در حالی بود که ترامپ طی سال‌ها از اوپک انتقاد و همواره اوپک را کارتل خطاب کرده است.
ترامپ در پی قیمت‌های پایین نفت متعارف
وی تصریح کرد: همین یک ماه پیش ترامپ از عربستان خواست که اوپک را ترک کند و بگذارد تا بازار قیمت نفت را تعیین کند. انگیزه ترامپ در انتقاد از عربستان و اوپک، علاقه وی به کاهش قیمت نفت و بنزین بود تا رانندگان اتومبیل در پمپ بنزین‌ها به وضوح خدمات وی را درک کنند.
بیشتربخوانید:توضیحات زنگنه در خصوص جزئیات توافق کاهش ۱۰ میلیون بشکه ای عرضه نفت
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین توضیح داد: آنچه به ناگهان شرایط را عوض کرد شیوع ویروس کرونا و فراگیر شدن آن در امریکا بود. کرونا همه را خانه نشین کرد. هواپیماها زمین گیر شدند، تعطیلی کارخانجات و بنگاه‌ها و بیکاری همگانی شرایط را به صورتی ناگهانی تغییر داد. قیمت جهانی نفت رو به پایین رفت و تولید نفت شیل را تحت الشعاع قرار داد. رؤیای خود اتکایی انرژی امریکا که ترامپ بر موج آن سوار آمده بود، تغییر کرد. حالا بدهی معوقه کمپانی‌های کوچک و متوسط تولید کننده شیل هم صدای مؤسسات مالی را در آورد.
کرونا، عامل همراهی ترامپ با اوپک / علت کاهش سهم از پیک تولید
این کارشناس بین المللی نفت ادامه داد: در این شرایط و به یمن ویروس کرونا، ترامپ به ناگهان همراه و مدافع اوپک شد. وی در مکالمات تلفنی از محمد بن سلمان خواست تا تولید خود را کم کنند تا قیمت‌ها بالا رود. به طور حتم ترامپ اولین رئیس جمهوری در امریکاست که رسماً خواهان افزایش قیمت جهانی نفت شد. از طرف دیگر عربستان، روسیه و دیگر تولید کنندگان نفت هم که جملگی از قیمت‌های پایین نفت آسیب دیده‌اند، از طرح ثبات بازار حمایت کردند.
بر کشلی با بیان اینکه جزئیات زیادی باید بحث و توافق می‌شد، گفت: پس از شکست اجلاس ۵ و ۶ مارس، تولید کنندگان میزان تولید خود را بالا بردند. بنابراین تعیین سقفی از تولید که کاهش باید از آن انجام شود، به کلیدی ترین موضوع تبدیل شد. البته درصد کاهشی که به هر کشور تعلق می‌گرفت هم باید به دقت حل و فصل می‌شد. در هر صورت، اجلاس مجازی ۹ آوریل، تصمیم به کاهش پلکانی تولید گرفت.
بر اساس گفته‌های وی باید این واقعیت را پذیرفت که اگرچه کاهش جمعی تولید نفت یک ضرورت است و برای تولید کنندگان جنبه حیاتی دارد، اما در عین حال هیچ مکانیزم عملیاتی و تجربه شده‌ای برای اعمال آن در اختیار نیست. در اجلاس مجازی ۹ آوریل که به دلیل مخالفت مکزیک با میزان سهمیه‌ای که برای کاهش کشورش در نظر گرفته شده بود، عملاً جلسه به صبح ۱۰ آوریل کشیده شد، تنها حربه روی میز، تهدید عربستان بود. اما در فرایند کار و گذشت زمان، تخلف اعضای ائتلاف می‌تواند شکننده باشد.
نتیجه چه می‌شود؟
برکشلی با اعلام اینکه برپایه پیش بینی‌های انجام شده در سال ۲۰۲۰ میلادی بازار جهانی نفت با کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصدی تقاضای نفت مواجه خواهد بود، تاکید کرد: در نوامبر ۲۰۱۹، جهان اندکی بیش ۱۰۰ میلیون بشکه در روز نفت مصرف کرد. بنابراین پیش بینی کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصدی بدین معناست که یک چهارم تقاضا حد اقل در سال جاری از بازار محو شده است.
در همین حال به هجوم بی وقفه نفت شیل، عرضه جهانی نفت ۱۰ میلیون بشکه در روز مازاد پیدا کرد. در اجلاس پنجشنبه ۹ آوریل (۲۱ فروردین)، کشورها قبول کردند که در فاز اول فقط ۱۰ در صد یا ۱۰ میلیون بشکه در روز از میزان تولید خود بکاهند.
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین افزود: جلسه بعدی اوپک پلاس برای تاریخ ۱۰ ژوین تصمیم گیری شده است. تأثیر کاهش ۱۰ در صدی بر قیمت و واکنش بازار جهانی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت و در صورت لزوم، اوپک پلاس به روند کاهش خود ادامه خواهد داد.
اوپک پلاس، ارتش نیابتی آمریکا
وی هدف کنونی اوپک پلاس را باز گردانیدن قیمت جهانی به سطح آن در دسامبر ۲۰۱۹ دانست و توضیح داد: این سطح از قیمت به نفت شیل امریکا، امکان ادامه حیات خواهد داد و این چیزی است که موقعیت ترامپ را در انتخابات پیش روی امریکا تقویت خواهد کرد. بخش اعظم تولید شیل در تگزاس و ایالات جنوبی امریکاست که جمهوری خواهان در آنها پایگاه‌های قوی‌تری دارند.
طبق گفته‌های این کارشناس بین المللی نفت بازار نفت با شرایطی مواجه شده که در تاریخ جهانی شدن صنعت نفت به خود ندیده است. حالا عربستان رسماً سازمان اوپک را به ارتش نیابتی نفتی امریکا تبدیل کرده است. ارتش نیابتی نفتی امریکا اینک از روسیه تا عربستان و امریکای جنوبی فعال است.