شکی نیست که ما شاهد فروپاشی‌های بزرگی در سطح نظام‌ها و دولتها خواهیم بود و چه بسا انقلاب‌های جدیدی را ببینیم.
رویداد۲۴ د. فیصل القاسم در القدس العربی نوشت: به دنبال زلزله‌ای که شیوع ویروس کرونا در سطح جهان بوجود آورد، متاسفانه برخی از مردم تصور می‌کنند این فاجعه که جهان را درگیر خود کرده است، یک طوفان گذراست و طی چند هفته، زندگی به حالت طبیعی خود باز می‌گردد. در موارد زیادی، آنچه در حال حاضر بر اثر کرونا در حال وقوع است، با انچه در سال ۲۰۰۸ اتفاق افتاد، مقایسه می‌شود، که در جریان آن، اقتصاد آمریکا و در ادامه، اقتصاد جهانی ضربه بزرگی خورد، بدون آنکه مردم جهان به شکل واضحی تاثیر این شوک اقتصادی را احساس کنند. اما در واقع، بین فاجعه ۲۰۰۸ و مصیبت کرونا، فاصله بسیار است.
در آن زمان، مردم اثار بحران را احساس نکردند، بویژه در داخل آمریکا. در سال ۲۰۰۸، اغلب مردم عادی بحران اقتصادی را درک نکردند، به این دلیل که برخورد مستقیمی با آن نداشتند. در واقع، مرز‌ها بسته نشد، مدارس و دانشگاهها، زندگی تجاری، اقتصادی و اجتماعی، تعطیل نشد. درست برخلاف شرایط فعلی که تحت تاثیر کرونا اغلب فعالیت‌های و آموزشی متوقف شده است.
بیشتر بخوانید: بیش از نیمی از مردم ایران نگران ابتلا به ویروس کرونا هستند
امروز، ما در برابر واقعیتی قرار داریم که در صد سال گذشته بی سابقه بوده است. در گذشته، جهان اینترنت و این میزان پیشرفت تکنولوژی و اقتصادی، نبود. ما امروز در جهانی زندگی می‌کنیم که حتی مقایسه آن با هیچ دوره‌ای در تاریخ بشر، در تمام سطوح اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیک ممکن نیست. بنابراین، تاثیراتی که کرونا بر جای خواهد گذاشت نیز قابل مقایسه یا تاثیرات طاعونی که در قرن چهارده اروپا را درگیر کرد و یا آنفولانزایی که در سال ۱۹۱۸ اسپانیا را فرا گرفت، نیست. شرایط، طبیعت بشر، تحرکات جوامع، ملت‌ها و دولتها، تغییر کرده است. چه بسا زمانی که متفکران اقتصادی و سیاسی، شرایط فعلی و بویژه تاثیر آن بر اوضاع اقتصادی را با رکود شدید سال ۱۹۲۸ مقایسه می‌کنند، به خطا نرفته باشند، سالی که تبدیل به نقطه تحولی در تاریخ بشریت شد. ما در حال حاضر در مرحله پیش از فروپاشی هستیم. حتی اگر سقوط کامل اتفاق نیفتد، سقوطی در تمام سطوح، بویژه سطح اقتصادی، در راه است که در تاریخ ثبت خواهد شد. فروپاشی اغاز شده و در هفته‌ها و ماه‌های آینده، سرعت بیشتری می‌گیرد. زخم کرونایی هنوز داغ است و پس از آنکه سرد شود، دردناکتر می‌شود.
به زودی دولتها به ارزیابی خسارت‌های وحشتناک کرونا می‌پردازند. در زمانی نزدیک، میلیون‌ها نفر را می‌بینیم که بیکار شده اند و نسبت بیکاری به رقم بی سابقه‌ای در طول تاریخ می‌رسد. دولتها با این تعداد وحشتناک مردم بیکاری که توان سیر کردن خود را هم ندارند، چه خواهند کرد؟ مردمی که کاری ندارند تا بتوانند اقساط وام‌های خود را به بانک‌ها پرداخت کنند. تا این لحظه، بیش از ۲۵ میلیون نفر شغل خود را از دست داده اند و این نسبت دهشتناکی در تمام مقیاس هاست.
آیا بانک‌ها در غرب و شرق به دوران گذشته خود باز می‌گردند یا قوانین و احکام تازه‌ای را وضع می‌کنند که که مناسب عصر پسا کرونا باشد؟
ایالات متحده و دیگر دولت‌های بزرگ، تریلیون‌ها دلار ارز برای جبران کمبود آن چاپ کرده اند. همانطور که دولت‌های اروپایی و غیر اروپایی بزرگ نیز می‌توانند برای جبران کسری نقدینگی خود، ارز چاپ کنند، اما در نهایت، این دولتها به ناچار باید اقتصاد‌های خود را به حرکت درآورند. در مورد دولت‌های ضعیف و فقیر چطور؟ این دولتها چطور می‌توانند ارز چاپ کنند؟ این اقدام برای کشور‌های ضعیف مثل خودکشی است، چرا که این دولتها به خودی خود گرفتار تورم‌های شدید هستند و چاپ پول می‌تواند قیمت‌ها را به نحوی نامعقول افزایش دهد.
شکی نیست که ما شاهد فروپاشی‌های بزرگی در سطح نظام‌ها و دولتها خواهیم بود و چه بسا انقلاب‌های جدیدی را ببینیم. برای مثال، شرایط لبنان قبل از کرونا را در نظر بگیرید. این شرایط پس از کرونا به چه صورت شد؟ قطعا لبنان در آینده به سمت بحرانی می‌رود که بحران ونزوئلا در برابر آن، عادی است. موسسات اقتصادی بزرگی که بر جهان حکمرانی می‌کنند، در مورد وقوع زلزله‌های اقتصادی و اجتماعی شدیدی بویژه در سوریه، عراق، اردن و نوار غزه هشدار می‌دهند. حتی دولت‌های مغرب عربی نیز از تکانه‌های اقتصادی سخت، در امان نیستند و در صورتی که قیمت‌های نفت کاهش بیشتری داشته باشد، دولت‌های تولید کننده نفت هم با فاجعه‌های بدی مواجه خواهند بود.
صحنه جهانی همچنان مه آلود است. اما اینطور که به نظر می‌رسد، همه چیز تغییر می‌کند، بنابراین خود را برای هر اتفاق غیر منتظره‌ای آماده کنید!