رویداد۲۴ ندا جعفری: به‌دنبال کاهش شدید تقاضای جهانی نفت به‌دلیل بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا، قیمت نفت سبک تگزاس (WTI) در معاملات بورس کالای نیویورک به‌شدت رو به کاهش گذاشت.
قیمت نفت آمریکا در حال حاضربه منفی ۴۰ دلار و ۳۲ سنت در هر بشکه رسیده است. این بی‌سابقه‌ترین کاهش یک روزه قیمت نفت در ٣٧ سال گذشته است.
رضا زندی خبرنگار حوزه نفت در تشریح شرایط پیش رو در روزنامه اعتماد نوشته «برخی پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تولید نفت شیل در دسامبر ٢٠٢٠، نسبت به دسامبر ٢٠١٩ ممکن است روزانه یک میلیون و ٥٨٣ هزار بشکه کاهش یابد و با از دست دادن ١٩ درصد تولید خود به روزانه ٦ میلیون و ٧٣٩ هزار بشکه برسد و این در میان‌مدت و بلندمدت برای آمریکا و استراتژی استقلال انرژی‌اش خوب نیست.»
در برخی مناطق آمریکا و کانادا، قیمت نفت برای برخی از انواع نفت خام منفی شده است. یعنی فروشندگان برای برداشت نفت، باید پولی هم به خریداران بدهند تا چاه‌های‌شان نخوابد.
اما سوال مهم این است که دلیل کاهش قیمت نفت آمریکا چه بود و مهمتر آنکه این اتفاق چه تاثیری در اقتصاد جهان خواهد داشت. علی شهرویی کارشناس حوزه نفت و پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی رویداد۲۴ به این سوال‌ها پاسخ داده است. او می‌گوید: زمانی که نفت به صورت فیوچرز یا معاملات آتی خریداری می‌شود، این معاملات به صورت کاغذی اتفاق می‌افتد. برای انجام این موضوع به زمان نیاز است که اگر در سررسید آن زمان برای خرید نفت مشتری نداشته باشند، خریدار نفت موظف به تحویل گرفتن نفت از تولیدکننده است.
بیشتر بخوانید: سقوط تاریخی: نفت آمریکا به زیر صفر دلار رسید
علی شهرویی می‌گوید: در حال حاضر چون زمان سررسیدها آمده و فکر می‌کردند توافق اوپک پلاس و آمریکا و کشور‌های خارج از اوپک می‌تواند قیمت نفت را به بازار برگرداند خریداران ریسک کردند و این ریسک جواب نداد و چون موظف به تحویل گرفتن نفت از تولیدکننده نفت بودند، (چون تولید کننده هم ذخایر تولید محدود دارد) مجبور شدند به هر شکلی که شده نفت را از تولیدکننده تحویل بگیرند.
او در مورد احتمال ضربه به اقتصاد آمریکا از این بخش می‌گوید: آمریکا خود مصرف کننده بزرگ نفت محسوب می‌شود؛ هر چند تولیدکننده بزرگی هم محسوب می‌شود ممکن است قیمت پایین نفت به شرکت‌های نفتی این کشور آسیب برساند، اما به شرکت‌های بزرگ مصرف کننده نفتی آمریکا سود بیشتری می‌رساند ضمن آنکه آمریکا اقتصادش به درآمد‌های نفتی وابسته نیست، اما عربستان، کویت و امارات اینگونه نیستند و شاید بتوان تحلیلی در خصوص مشکلات آن‌ها داشت.
این کارشناس حوزه نفت ادامه می‌دهد: البته این کشور‌ها هم ذخایر عظیم ارزی در اخیتار دارند که با کاهش قیمت نفت هم چند سال می‌توانند دوام بیاورند. حتی روسیه تاب آوری‌اش در برابر کاهش قیمت نفت حدود ۴ تا ۵ سال است و آمریکا که اقتصادش از همه این کشور‌ها سرتر است و وابستگی‌اش به درامد‌های نفتی‌اش کمتر است مسلما تاب‌آوری بیشتری هم دارد.
او در پاسخ به این پرسش که پیش بینی قیمت نفت آمریکا چیست و تا کی روند منفی قیمت‌ها ادامه دارد؟ می‌گوید: این موضوع برای کوتاه مدت اتفاق افتاده و در درازمدت اینگونه نخواهد بود، زیرا قیمت نفت در بلندمدت و برای ماه‌های آتی بیش از ۲۰ و ۳۰ دلار در انواع مختلف نفت دارد و این اتفاق تنها برای این چند روز بوده و مقطعی است و برای نفت‌های خریداری و انبار شده‌ای است که خریدار موظف به تحویل آن شده است.
شهرویی می‌گوید: این موضوع به پیشامد‌ها و رخداد‌ها ارتباط دارد و اینکه رشد اقتصادی جهان و عرضه و تقاضا در بازار نفت چگونه باشد. اما به احتمال زیاد با تحرک وضعیت اقتصادی در جهان و شروع و شدت گرفتن تقاضا بخشی از این نقصان ترمیم خواهد شد، اما در حال حاضر رقابت سختی بین تولیدکنندگان نفت برای حفظ یا کسب بازار درگرفته که این رقابت مخرب است و باید فکری به حال آن کرد.
او در پاسخ به این پرسش که شیوع ویروس کرونا و عدم تقاضا چقدر در ماجرای کاهش قیمت‌ها اثر داشته؟ می‌گوید: نفت نیز مثل هر کالای دیگری در بازار تابع عرضه و تقاضاست، نفت خام مصرف نمی‌شود و باید آن را به پالایشگاه‌ها بدهند، اما زمانی که حمل و نقل شهری افت می‌کند، تقاضای پالایشگاه‌ها هم کم می‌شود.
بیشتر بخوانید:
وضعیت قرمز بازار‌های آسیا بعد از تراژدی نفت آمریکا
شهرویی ادامه می‌دهد: نفت سبک به سوخت هواپیما تبدیل می‌شود، اما مشتری نیست به دلیل اینکه پروازی صورت نمی‌گیرد یا جابجایی خودرو انجام نمی‌شود؛ در واقع نیازی به وسایل حمل و نقل عمومی نیست عملا پالایشگاه هم مصرفی ندارد و تقاضا کم می‌شود و قیمت‌ها افت می‌کند.
او در پاسخ به این پرسش که توافق اوپک و کشور‌های غیراوپک برای کاهش تولید و عرضه ۱۰ میلیون بشکه نفت به کجا رسید؟ می‌گوید: میزان کاهش تولید و عرضه نفت باید بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون بشکه باشد، زیرا کاهش تولید ۱۰ میلیون بشکه نفت نمی‌تواند تاثیری در بازار داشته باشد. این کشور‌ها توافق کاهش بیش از ۱۰ میلیون بشکه بر روی کاغذ داشتند یعنی حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیون بشکه نفت، اما در عمل به نظر می‌رسد خیلی این موضوع اتفاق نیفتاده است و توافق کاهش تولیدات نیز در کاهش تقاضای بازار موثر نبوده و قیمت نفت در شیب صعودی در آینده نزیک نخواهد داشت.
این کارشناس مسائل نفتی در مورد وضعیت نفت ایران ادامه می‌دهد: هر چند که میزان فروش نفت ما اندک است، اما فروش این میزان کم نفت برای منابع ارزی ما غنیمت است زمانی که درخواست بی سابقه ۵ میلیارد دلار وام از بانک جهانی در این چهل سال اخیر می‌کنیم به این معنی است که به شدت به منابع ارزی محتاجیم و روزی ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه نفت در روز برای ما بخشی از این منابع ارزی مان را جبران می‌کند.
شهرویی می‌گوید: درست است که زیان کاهش قیمت نفت برای عربستان، آمریکا، روسیه و کشور‌های دیگر که صادرکنندگان بیشتر نفت هستند بیشتر است و تاثیر آن در ایجاد بحران در آن کشور‌ها بیشتر از تاثیر این اتفاق در کشور ماست، اما مثلا در کشور همسابه ما عراق اگر این اتفاق ادامه پیدا کند، در میان مدت فاجعه امنیتی برای این کشور به همراه دارد، زیرا بیشترین درآمد عراق از نفت است و تولیدات کمی هم دارد و در کشور‌هایی مانند عراق و نیجریه بحران‌های شدید اجتماعی دور از انتظار نیست.