رویداد۲۴ شادی مکی: نازنین دانش‌آموز دوره متوسطه اول و فرزند یک کارگر حادثه دیده است که به دلیل از کارافتادگی توان کار کردن ندارد. در حالیکه خانواده به لحاظ اقتصادی شرایط بسیار بدی را تجربه کرده و مجبور به حاشیه‌نشینی در اطراف تهران شده‌اند. حالا با اصرار آموزش و پرورش بر ادامه سال تحصیلی به شیوه آموزش آنلاین، این نوجوان به شدت دچار نگرانی شده است؛ نه او و نه هیچیک از اعضای خانواده گوشی هوشمند یا کامپیوتر در اختیار ندارند، خرید اینترنت هم به نوعی هزینه اضافی بر دوش خانواده است.
بضاعت کم خانواده از یک سو و خجالت از اینکه همکلاسی‌ها و اولیای مدرسه به شرایط مالی بد نازنین پی ببرند باعث شده او در تنگنای شدیدی قرار گرفته و نگران روز‌های آینده تحصیلی باشد. البته که نداشتن امکانات برای آموزش آنلاین (از طریق سامانه اینترنتی که سامانه شاد نام دارد) تنها مشکل نازنین نیست و بسیاری از دانش‌آموزان در اقصی نقاط کشور از چنین مساله‌ای رنج می‌برند.
به گزارش رویداد۲۴ چند روز پیش رضوانه حکیم زاده معاون ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ضمن اشاره به راه اندازی اپلیکیشن شاد گفته بود: «براساس دستورالعمل این شبکه برای دانش‌آموزان مناطق محروم و دانش‌آموزانی که امکانات استفاده از این برنامه را ندارند راهکار‌هایی را درنظر گرفته‌اند.» اما راهکار‌ها چیست و تا چه میزان موثر بر تحصیل دانش‌آموزان است و شبکه شاد تا چه میزان توانسته است امکانات آموزشی مناسبی را در اختیار جمعیت دانش‌آموزی کشور قرار دهد؟
پوران اسماعیلی که در حوزه توسعه روستایی و آموزش در منطقه دشتیاری (استان سیستان و بلوچستان) مشغول فعالیت است به رویداد۲۴ می‌گوید: در مناطق محروم به دلیل وجود فقر و محرومیت و پراکندگی روستا‌ها امکان استفاده از اپلیکیشن شاد برای اغلب دانش‌آموز وجود ندارد، زیرا نه گوشی هوشمند و کامپیوتر در اختیار دارند و نه حتی امکان خرید آن را دارند و با توجه به تعداد دانش‌آموزان محروم در کشور، تهیه ابزاری مانند گوشی هوشمند و کامپیوتر برای این بچه‌ها نیاز به عزمی ملی دارد.
اسماعیلی می‌گوید: حتی برنامه‌های آموزشی که از شبکه‌های تلویزیونی پخش می‌شود هم به دلایل گوناگون قابل استفاده نیست زیرا مثلا بچه‌ها درس دوازدهم هستند اما شبکه آموزش تازه از درس اول را دوباره می‌خواهد برای آنها تدریس کند.
او می‌گوید: نمی‌دانم چه اصراری است که با هزار ایراد حتما آموزش دهند. مدارس در زمان انقلاب و زمان موشک‌باران تعطیل بود و اتفاق خاصی نیفتاد. از حجم کتاب کم شد و را سعی کردند درس‌ها در کتاب‌های سال بعد بگنجانند. همچنین در طول تابستان نیز کلاس‌هایی برگزار شد. به بیان دیگر اگر همین شرایط برقرار شود اتفاق خاصی نمی‌افتد و در نهایت سال آینده سال تحصیلی سختی خواهند بود که باید معلمان و دانش‌آموزان تلاش بیشتری کنند یا کتاب‌هایی جدیدتری منتشر شود یا اینکه ساعات بیشتری دانش‌آموزان سر کلاس باشند. به هر حال ما پیش‌تر هم چنین تجربه‌ای داشتیم و این تجارت از آنچه اکنون در مناطق محروم می‌گذرد شرایط بهتری داشت.
این فعال آموزشی درباره آموزش از طریق تلویزیون نیز می‌گوید: وقتی سخن از مناطق محروم می‌شود به این معناست که در این مناطق روستا‌هایی وجود دارد که یا برق ندارند یا اینکه تلویزیون ندارند که تعداد این روستا‌ها نیز قابل توجه است.
شاد برنامه‌ای برای کلاس‌های آنلاین خالی
آزاد نمکی معلمی است که در مناطق حاشیه‌نشین سنندج و در رشته کار و دانش تدریس می‌کند به رویداد۲۴ می‌گوید: من در یک مدرسه کار و دانش در حاشیه شهر سنندج مهارت کامپیوتر عملی تدریس می‌کنم. از بین دانش‌آموزانی که داشتم، تنها ۴ نفر در منزل دسترسی به کامپیوتر آن‌هم به صورت مشترک داشتند و ۳۰ تا ۴۰ درصد آنها اصلا گوشی هوشمند نداشتند.
وی با بیان اینکه معمولا دانش‌آموزان این مناطق به محض تعطیلی مدارس به سرعت به شهرستان یا روستایی که از آن کوچ کرده‌اند باز می‌گردند، اضافه می‌کند: هیچ زیرساختی وجود نداشت که ما بتواننم ارتباط آنلاین با این دانش‌آموزان برقرار کنیم. مهمتر اینکه گردآوری این دانش‌آموزان، گرفتن شماره آنها راه‌اندازی اینترنت و تهیه امکاناتی مانند گوشی هوشمند چگونه امکان‌پذیر نیست.
اینترنت و موبایل در مدارس قدعن بوده، حالا می‌گویند آنلاین درس بدهید!
این معلم خاطرنشان می‌کند: از وقتی که اپلیکیشن شاد را نصب کرده‌ام حتی یک نفر از دانش‌آموزان در کلاس آنلاین حاضر نشده و تا کنون حتی یک کلمه هم تدریس به این شیوه نداشته‌ام و کلاسم کاملا خالی است.
او می‌گوید: عدم استقبال از این شیوه آموزش و این اپلیکیشن دلایل دیگری نیز دارد به این معنا که ما سال‌هاست که با گوشی موبایل و اینترنت مبارزه می‌شود و ما مدرسان کامپیوتر اجازه نداشتیم حتی نحوه ساخت ایمیل را به دانش‌آموزان یاد بدهیم، زیرا اینترنت در مدارس ایران ممنوع بوده و نه مدرسه و نه دانش‌آموز حق استفاده از اینترنت را ندارند. این مساله از زمان آقای احمدی‌نژاد قانون بوده و آقای روحانی نیز آن را لغو نکرده است. درحال حاضر ما تنها حق استفاده از اینترنت ملی را داریم که اساسا کار زیادی نمی‌توان با آن انجام داد و به درد کار‌های اداری می‌خورد.
بیشتر بخوانید:
آموزش مراحل عضویت دانش‌آموزان در شبکه شاد + فیلم
تصمیم‌گیران آموزش و پرورش از آموزش آنلاین فقط یک چیزی شنیده‌اند
نمکی با اشاره به اینکه تا کنون ذهنیت اولیای مدرسه ضد اینترنت بوده است، اضافه می‌کند: نمی‌دانم چگونه به یکباره به دانش‌آموزان بگوییم ببخشید ما اشتباه کردیم شما اینترنت و گوشی هوشمند داشته باشید و از آن برای آموزش آنلاین استفاده کنید.
وی با تاکید براینکه اپلیکیشن شاد نیز مشکلات زیادی داشته و استفاده از آن امکان‌پذیر نیست، می‌افزاید: نمی‌دانم چگونه اسم این برنامه را که هیچ نوع امکان آموزشی در آن وجود ندارد گذاشته‌اند «برنامه آموزش آنلاین». این اپلیکیشن به‌و یژه برای دروس عملی و آموزش مهارت‌ها اصلا مناسب نیست.
این معلم کامپیوتر با بیان اینکه شاد تنها یک پیام‌رسان عادی است، می‌گوید: امکانات این اپلیکیشن بسیار ضعیف بوده و نهایتا می‌توان صوت و عکس گذاشت. برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران آموزش و پرورش اصلا برنامه‌های تدریس آنلاین در جهان را ندیده‌اند و از آموزش آنلاین فقط یک چیزی شنیده‌اند و می‌خواهند از ابتدا چرخ را اختراع کنند.
او خاطرنشان می‌کند: ما روی زیرساخت‌های نرم‌افزاری، اجتماعی و بروکراتیک برای استفاده از چنین برنامه‌هایی کار نکرده‌ایم و اجازه رشد هم نداده‌ایم و به همین دلیل هم در زمینه آموزش آنلاین اکنون با مشکلاتی مواجه هستیم که در سال‌های اخیر خودمان ساختیم. یعنی علاوه بر مشکلات اجتماعی و اقتصادی که به ویژه در مناطق حاشیه‌ای شهر‌ها و مناطق محروم وجود دارد، اما مشکلات خاص آموزش و پرورش هم برای آموزش آنلاین وجود دارد.
نمکی با بیان اینکه تا این لحظه ارتباطم با دانش‌آموزانم قطع بوده، می‌گوید: اولیای مدرسه ما مرتب در حال کلنجار رفتن با مسئولان آموزش و پرورش هستند که بیشتر درباره مشکلات نرم‌افزاری و مشکلات دسترسی دانش‌آموزان به ابزار مورد نیاز برای استفاده از این برنامه است.
او تصریح می‌کند: این برنامه مشکلات نرم‌افزاری زیادی داشته و اگر به جای صرف هزینه برای ساخت این برنامه از همین پیام‌رسان‌های معمول استفاده می‌کنند بسیار کارآمدتر بود. این برنامه اصلا امنیت ندارد؛ به این معنا که وقتی شاد را نصب کردم مخاطبین من را معرفی کرده است و از سوی دیگر وقتی همسرم که معلم است خواست از برنامه تحت وب این اپلیکیشن استفاده کند مخاطبین من را به همسرم معرفی کرد، اما مخاطبین وی در این برنامه تحت وب نمایش داده نمی‌شوند و من هنوز متعجبم که چگونه چنین چیزی ممکن است به همین دلیل هم به همسرم توصیه کردم که به دلیل عدم امنیت این برنامه از آن استفاده نکنند.
این فعال آموزشی با بیان اینکه ما اعتراضات خود را درباره مشکلات نرم‌افزاری و دسترسی دانش‌آموزان به مدرسه اعلام کرده‌ایم، می‌گوید: مدرسه تا کنون نتوانسته دانش‌آموزان را به سوی استفاده از این برنامه جذب کند و براساس تجاربی که داشته‌ام حدس می‌زنم اگر تلاش زیادی هم در این حوزه بشود حداکثر ۳۰ درصد دانش‌آموزان این مدرسه را می‌توانند جذب کنند.
او اضافه می‌کند: این نکته مهم است که معلمان نیز دسترسی کاملی به گوشی و ابزار‌های هوشمند ندارند و پیگیر این ابزار‌ها نشده‌اند؛ لذا به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم در این مناطق نه تنها دانش‌آموزان که برخی از معلمان نیز چنین امکاناتی در اختیار ندارند، اما قطعا عدم دسترسی به این امکانات برای تدریس آنلاین در بین دانش‌آموزان بیشتر است.
وی با طرح این سوال که اگر نگرشی درست نسبت به این مساله در آموزش و پرورش وجود نداشته باشد چگونه باید به آموزش ادامه داد، عنوان می‌کند: به نظر من بهتر است امسال را از دست رفته بداینم و طی تابستان از افرادی که تجربه دارند برای آموزش و سیستم‌های مدرن استفاده کنیم شاید سال‌های آینده و پاییز را از دست ندهیم. گرچه نمی‌دانیم پاییز چه رخ خواهد داد، اما اینکه اپلیکیشنی با امکانات مختصر را ارائه دهیم تا کاری از سرمان باز شود بدون توجه به زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی مشکلی را حل نمی‌کند. واقعیت این است که این برنامه توانایی ارائه بسته آموزشی را ندارد و نخواهد داشت.
آموزش آنلاین برای دانش‌آموزانی که غذا هم ندارند!
یکی از معلمان منطقه دشتیاری سیستان و بلوچستان به رویداد۲۴ می‌گوید: آموزش آنلاین جوابگوی نیاز دانش‌آموزان در منطقه ما نیست، زیرا یا دانش‌آموزان و والدین گوشی هوشمند ندارند یا والدینی که دارند نیز به دلایل زیادی نمی‌توانند این گوشی‌ها را در اختیار دانش‌آموز قرار دهند و حتی این برنامه را روی گوشی‌های خود نیز نصب نکرده‌اند. همچنین خرید بسته اینترنت گوشی نیز برای مردم این مناطق با توجه به محرومیت مردم که گاهی در تامین غذا هم مشکل دارند، بسیار سخت است.
او با بیان اینکه ما گروهی را برای دانش‌آموزان در پیام رسان واتساب تشکیل دادیم، ادامه می‌دهد: شاید تنها ۵ درصد دانش‌آموزان در این گروه حاضر شدند و تدریس به صورت آنلاین بسیار کم برگزار می‌شود. در حال حاضر ما ناچاریم مطالب را نوشته از آن عکس بگیریم و برای والدینی که گوشی هوشمند دارند ارسال کنیم. اینکه وزیر آموزش و پرورش می‌گوید تدریس از طریق فضای مجازی باشد، در منطقه ما کاربرد ندارد چون اساسا وزیر یا تصمیم‌گیران آموزش و پروش درکی از منطقه محروم ندارند و احتمالا فقط می‌خواهند بگویند ما در حال تلاش هستیم و بیکار ننشسته‌ایم.
۳۵ درصد دانش‌آموزان ایلامی امکان استفاده از شاد را ندارند
یکی از فعالان آموزشی در استان ایلام نیز به رویداد۲۴ می‌گوید: در استان ایلام تا ۲۷ فروردین تنها ۱۷ درصد از کل آمار دانش‌آموزی استان این برنامه را نصب کردند. از سوی دیگر ۳۵ درصد جمعیت ایلام روستایی و عشایری هستند که به همین میزان از جمعیت ایلام دسترسی به اینترنت ندارند.
وی با بیان اینکه تعدادی از معلمان استان نیز علاقه‌ای به نصب این برنامه ندارند، ادامه می‌دهد: اولیای دانش‌آموزان نیز در این زمینه همکاری لازم را نمی‌کنند و تنها درصد کمی مشارکت کرده‌اند که باعث بی‌انگیزگی کادر آموزشی شده است. تا کنون ندیده‌ام فعالیت موثری در این برنامه انجام شود.
وی اظهار می‌کند: در مناطق مرکزی استان که اینترنت در دسترس است درهر خانه‌ای یک گوشی وجود دارد، اما کامپیوتر بسیار کم در دسترس خانواده‌ها و دانش‌آموزان است، در مناطق کم‌برخوردار استان که همان گوشی هم کمتر وجود دارد.
بخشی از دانش‌آموزان پایتخت توان استفاده از اپلیکیشن شاد را ندارند
به گزارش رویداد۲۴ شاید بتوان گفت که دانش‌آموزان محرومی که در کلان‌شهر‌هایی مانند تهران زندگی می‌کنند شرایط ناگوارتری را تجربه می‌کنند، زیرا از یک توان تهیه امکانات برای نصب برنامه شاد را ندارند و از سوی دیگر به این دلیل که شهرنشین بوده و بیشتر همکلاسی‌های آنان از امکانات لازم برخوردار هستند آنچنان دیده نمی‌شوند. بسیاری از این دانش‌آموزان از ابراز فقر خود نزد اولیای مدرسه خجالت کشیده و در سکوت از نگرانی بابت آینده تحصیلی خود رنج می‌برند. در حالیکه دانش‌آموزان مناطق محروم از شرایطی نسبتا یکدست برخوردار بوده و آموزش و پرورش کماکان از شرایط این دانش‌آموزان به صورت منطقه‌ای خبر دارد.
منطقه ۱۸ تهران یکی از مناطقی است که تعداد خانواده‌هایی با مشکلات مالی شدید در آن کم نیست. یکی از معلمان این منطقه درباره امکان استفاده از برنامه شاد به رویداد۲۴ می‌گوید: ۱۵ روز پیش به ما درباره برنامه شاد اطلاع‌رسانی کردند و هفته پیش هم توانستم بدون مشکل در اپلیکیشن ثبت نام کنم، اما پیام‌های مکرری از دانش‌آموزان و همکارانم دارم که نمی‌توانند عضو شوند.
او با بیان اینکه براساس آمار‌هایی که داده شده در تهران حدود ۶۰ درصد توانسته‌اند عضو این برنامه شوند و کمترین آمار عضویت هم مرتبط با سیستان و بلوچستان بوده، ادامه می‌دهد: اکنون در پرجمعیت‌ترین کلاس من در این برنامه ۱۴ دانش‌آموز از ۳۶ دانش‌آموز حضور دارند و مابقی کلاس‌هایم اکثرا یک نفره هستند. زیرا یا دانش‌آموزان دسترسی به گوشی و اینترنت ندارند یا اینکه به دلیل مشکلات سامانه امکان استفاده از آن را ندارند.
این معلم با بیان اینکه در محله خلیج بسیاری از دانش‌آموزان از سایر مناطق کشور مهاجرت کرده و دوباره به همان مناطق بازگشته‌اند، خاطرنشان می‌کند: این دانش‌آموزان احتمال دارد دسترسی زیادی به اینترنت نداشته باشند. وزیر آموزش و پرورش اعلام کرده است که در حال هماهنگی با وزارت ارتباطات برای رایگان شدن اینترنت برنامه شاد هستند، اما تا کنون این راهکار انجام نشده است.
وی با اشاره به هدیه ۲۵ گیگی وزارت ارتباطات به معلمان به مناسبت عید، اظهار می‌کند: بار دیگر هم اعلام کردند که به دانش‌آموزان و معلمان ۵۰ گیگ اینترنت می‌دهند که انجام نشد، اما گقتند اینترنت اپلیکیشن شاد را رایگان می‌کنند.
این فعال آموزشی با بیان اینکه در محله ما ۴۰ تا ۵۰ درصد دانش‌آموزان به گوشی دسترسی ندارند و از بین آن‌هایی که گوشی هوشمند دارند، تنها ۴ تا ۵ درصد دسترسی به اینترنت دارند، عنوان می‌کند: دانلود در فیلم برنامه شاد مصرف اینترنت بالایی دارد. از سوی دیگر این برنامه به لحاظ رعایت حریم خصوصی مشکل دارد، زیرا مرتبا درخواست می‌کند که به تمام مخاطبان کاربر متصل شود که من فعلا این اجازه را به برنامه نداده‌ام.
این معلم با بیان اینکه ارتباط من با دانش‌آموزان تنها در کلاس نیست و خارج از کلاس هم با آنها در ارتباط هستم، می‌گوید: بسیاری از مواقع متوجه می‌شدم که بچه‌هایی که گوشی هوشمند در اختیار دارند از نظر توان خرید بسته اینترنت در مضیقه هستند، اما غرور این بچه‌ها که دبیرستانی هستند اجازه نمی‌دهد مشکلات مالی خود را درمیان بگذارند.
وی تصریح می‌کند: آموزش و پرورش اعلام کرده است در مناطقی که دسترسی به اینترنت و گوشی نیست مانند مناطق مرزی می‌خواهند راهکاری در نظر بگیرند، اما هنوز مشخص نیست این راهکار چیست؟ البته من اطلاع دارم که معلم‌ها در این مناطق بسته‌های آموزشی تهیه کرده و به دانش‌آموزان خود می‌رسانند، اما در تهران منتظر رایگان شدن شاد هستیم.
این فعال آموزشی درباره برگزاری امتحانات در پایان سال عنوان می‌کند: امکان برگزاری امتحان به صورت غیرحضوری به نظر من صفر است، حال می‌گویند ما امتحانات را به صورت حضوری با رعایت پروتکل‌های ستاد مقابله با کرونا در سالن‌های بزرگ و با فاصله‌گذاری برگزار می‌کنیم، این درحالی است که بسیاری از مدارس مانند مدرسه‌ای که درآن تدریس می‌کنم سالن امتحانات ندارد و نهایت می‌توانیم نیم‌متر فاصله داشته باشیم و برگزاری شیفتی امتحانات هم با توجه به تعداد متولیان هر مدرسه به نظر غیر ممکن است لذا باید بگذارند دوره کرونا با همه غیرقابل پیش‌بینی بودن آن بگذرد.
وی اظهار می‌کند: درحال حاضر امتحانات هماهنگ پایه ششم حذف شده است و به جای آن کارنامه کیفی صادر می‌شود. متوسطه اول و دوم می‌ماند که از برآیند خبر‌ها به این نتیجه می‌رسم که باید تا آخر اردیبهشت آموزش را تمام کنیم و اگر شرایط از نظر بیماری مساعد شد اول خرداد امتحانات برگزار شود.
این معلم با اشاره به بالا بودن تعداد تعطیلی‌ها در سال تحصیلی جاری عنوان می‌کند: ما امسال تنها در مهر ماه و بهمن ماه توانستیم بفهمیم سال تحصیلی چیست. یعنی ما یک ماه، یک ماه و نیم آموزش مطلوب داشتیم و حالا نگرانی ما به‌ویژه برای امتحانات نهایی که طرح سوالات در اختیار ما نیست به شدت نگرانیم.
به گزارش رویداد ۲۴ تمرکز در تصمیم‌گیری برای دانش‌آموزان تمام استان‌ها بدون توجه به شرایط ویژه هر منطقه و هر استان آفتی است که در روز‌های شیوع ویروس کرونا و نیاز به تداوم سال تحصیلی موضوعی است که باید در شرایط فعلی مورد تجدیدنظر قرار گرفته و مطلوب‌تر است که به جای اصرار بر استفاده از شیوه‌ای که امکان اجرای آن در همه مناطق کشور وجود ندارد به استان‌ها اجازه داده شود که هر استانی بنا به وضعیت انتشار ویروس کرونا و امکانات والدین و دانش‌آموزان و مدارس در هر منطقه‌ای درباره نحوه ادامه سال‌تحصیلی تصمیم‌گیری کند.