رویداد۲۴ هلند با بیش از ۳۸ هزار مورد ابتلا و ۴ هزار مورد مرگ و میر در اثر ابتلا به ویروس کرونا از جمله کشور‌های اروپایی با شیوع بالای این ویروس است. دولت هلند به طور هفتگی قواعد مربوط به اعمال قرنطینه خانگی و شرایط بازگشایی برخی مشاغل را به‌روز می‌کند. در آخرین اطلاعیه‌ای که نخست وزیر هلند در یک کنفرانس خبری عنوان کرده احتمالا تاریخ بازگشایی مدارس ابتدایی ۱۱ می (۲۲ اردیبهشت) خواهد بود و دانش آموزان به صورت نیمه وقت در کلاس‌ها شرکت خواهند کرد و تعداد هر گروه دانش‌آموزی باید به نصف کاهش پیدا کند. مهدهای کودک نیز احتمالا از این تاریخ باز خواهند شد، اما برگزاری جلسات و ایونت‌ها تا اول سپتامبر (۱۱ شهریور) ممنوع است.
با این وجود دولت تاکید کرده برخی موارد تا ۲۰ می (۲ خرداد) همچنان به قوت خود باقی است و از آن جمله می‌توان به دورکاری مشاغل و حفظ فاصله ۱.۵ متری با مردم اشاره کرد. اما آنچه در دانشگاه‌های این کشور به ویژه دانشگاه مورد بررسی ما یعنی ماستریخت اتفاق افتاده می‌تواند نمونه و الگوی خوبی برای سیستم آموزش عالی ایران باشد.
بیشتر بخوانید:
مدیریت عجیب دانشگاه‌ها در بحران کرونا/ فقط پول مهم است!
دانشگاه ماستریخت تیمی تحت عنوان مدیریت بحران ویروس کرونا تشکیل داده و به طور مستمر دستورالعمل هایی را برای برگزاری کلاس‌های آنلاین ارائه داده که مفاد آن جالب توجه است. این دستورالعمل در ابتدا اساتید و دانشجویان را دعوت به صبر و تحمل کرده است.
در این اساسنامه گفته شده تغییر وضعیت از حالت حضوری به آنلاین یک کار هولناک به نظر می‌رسد و به سوالات پر تکرار در این باره پاسخ داده شده است. رویداد۲۴ در این گزارش به برخی سوال و جواب‌های جالب اشاره می‌کند. بر اساس این اساسنامه، ضبط کلاس‌ها در زمان سخنرانی اساتید ممنوع است. همچنین مساله تقلب در امتحانات آنلاین یکی از معضلات این روش تدریس است. برای جلوگیری از تقلب به اساتید توصیه شده فکر کنند همه امتحاناتشان به صورت «کتاب باز» [Open Book] است و از این رو فرمتی را انتخاب کنند که تقلب کمترین تاثیر را بر ارزیابی آن‌ها داشته باشد.
دانشگاه برای انگیزه‌دهی به دانشجویان در کلاس‌های آنلاین نیز دستورالعملی را طراحی کرده و گفته برای این منظور اساتید می‌توانند از هر روشی اعم از تلفن، چت، ایمیل یا روش‌های نوشتاری مانند بلاگ با دانشجویان در تماس باشند. از طرفی توصیه شده اساتید دائما پیشرفت دانشجویان را رصد کنند. در کلاس‌های آنلاین این چالش وجود دارد که رصد پیشرفت دانشجویان مشکل است. از این رو باید تکالیف تعیین شده برای دانشجویان به صورت منظم ارائه و ارزیابی شود و استاد بداند هر دانشجو چه زمانی وارد کلاس آنلاین شده و چه نقطه نظری درباره موضوعات مطرح شده دارد.
دانشگاه برای رصد دانشجویان استفاده از پلتفرم تحلیل یادگیری «بلک‌بردز» را پیشنهاد کرده است. به اساتید توصیه شده دائما کوییز‌هایی را برای آزمون میزان یادگیری دانشجویان طراحی و برگزار کنند و از دانشجویان بخواهند به طور مستمر بازخوردشان را از کلاس بیان کنند.
مهدی ابراهیم استاد دانشگاه ماستریخت در گفتگو با رویداد۲۴ چگونگی شیفت همه کلاس‌ها و جلسات دانشگاهی به پلتفرم‌های آنلاین و میزان بهره‌وری این سیستم و همچنین نحوه مدیریت بحران در دانشگاه را شرح داده است. او گفته از همان روز اول شیوع ویروس کرونا در کشور یک گروه مدیریت بحران در دانشگاه تشکیل شده و به سرعت برنامه‌های جدید را طراحی کرده است.
به گفته استاد دانشگاه ماستریخت آنچه در انتخاب پلتفرم برگزاری کلاس‌ها و جلسات آنلاین اهمیت داشته حفظ امنیت و پرایوسی آن بوده و از این رو بعد از بررسی‌های انجام شده در آخر پلتفرم «زوم» به عنوان امن‌ترین راه ارتباط جمعی برای این منظور انتخاب شده است.
او به اهمیت عدم افشای محتوای کلاس‌ها اشاره کرده و گفته به خاطر مساله پرایوسی دانشگاه تاکید کرده مشکلی برای ضبط محتوای کلاس‌ها وجود ندارد، ولی لکچر اساتید را نمیتوان با این ساز و کار ضبط کرد. اما یکی از معضلات شیفت تدریس حضوری به آنلاین، اعتراض دانشجویان به میران بهره‌وری این سیستم و عدم تناسب هزینه‌های پرداخت شده برای تحصیل حضوری با روش جدید است. این مساله در دانشگاه ماستریخت نیز به چالشی تبدیل شده، اما ابراهیم می‌گوید، چون ستاد مدیریت بحران دانشگاه عملا بدون هیچ وقفه‌ای آموزش‌ها را آنلاین کرده، استدلالشان این است که نباید پولی به دانشجویان برگردانده شود.
او گفته دانشجویان درخواستی پر کردند که در آن تقاضا کردند بخشی از شهریه پرداخت شده را برگردانند، ولی این درخواست هنوز به نتیجه نرسیده است.
ابراهیم درباره منابع مالی دانشگاه ماستریخت توضیح داده و گفته دانشگاه چهار منبع مالی اصلی دارد. اول از همه باید تاکید کرد که همه دانشگاه‌های هلند دولتی هستند و دولت بیشترین هزینه‌های خدمات آموزشی و پژوهشی دانشگاه را می‌دهد. رده دوم منابع مالی عملا گرنت‌ها هستند. بخش زیادی از گرنت‌های آموزشی هم دولتی است. نشنال ساینس فاندیشین یک ارگان دولتی است که با بودجه دولتی هر سال برای پژوهش منابعی را تخصیص می‌دهد. رده سوم منابع مالی هم پروژه‌های مشترک با صنعت است. دانشگاه‌های صنعتی درآمد بالایی از پروژه‌های مشترک دارند.
او به مشکلات اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا بر درآمد‌های دانشگاه‌ها اشاره کرده و گفته از رده اول و دوم منابع مالی عملا چیزی کم نشده، اما در رده سوم و پروژه‌های مشترک با صنعت قطعا دانشگاه‌ها دچار مشکل خواهند شد.
ابراهیم به درآمد دانشگاه از شهریه دانشجویان نیز اشاره کرده و گفته یک رده چهارم هم وجود دارد که شهریه‌هاست. شهریه برای دانشجویان اروپایی خیلی کم و در حد ۱۰۰۰ یورو در سال است. برای بقیه دانشجویان خارجی ۱۳ هزار یورو در سال برای دوره فوق لیسانس و حدود ۴۰۰۰ یورو برای دوره لیسانس است. در نتیجه اگر دانشجویان خارجی درخواست پس گرفتن شهریه‌هایشان را داشته باشند دانشگاه دچار مشکل خواهد شد.
استاد دانشگاه ماستریخت به دیگر مشکلات مالی به وجود آمده برای دانشجویان اشاره کرده و گفته اصل استدلال این است که بچه‌های لیسانس و فوق لیسانس کنار درسشان کار می‌کنند و چون این مشاغل خدماتی است، در حال حاضر تعطیل شده و این‌ها برای تامین هزینه مشکل دارند.
به گفته ابراهیم دانشگاه برای رفع مشکل مالی دانشجویان دست به ابتکار عملی زده و یک فاند رایزینگ ایجاد کرده از طریق آن به دانشجویانی که مشکل مالی دارند کمک کنند.
به گفته ابراهیم در مرحله اول جمع آوری کمک‌های مالی، ۴۰ هزار یورو جمع شده که این کمک‌ها در قالب کمک‌های بلاعوض است و دانشگاه بستر را ایجاد کرده و اساتید و خیریه‌ها کمک کرده‌اند.
ابراهیم تجربه برگزاری کلاس‌های آنلاین را تجربه مفیدی می‌داند و معتقد است این تجربه بر آینده آموزش جهان تاثیر می‌گذارد و حیلی از کار‌ها به ویژه جلسات از این پس آنلاین می‌شود، چون تجربه نشان داده خیلی بهره‌ور‌تر است. او در مورد بهره وری کلاس‌های آنلاین هم گفته با تدابیری که اندیشید شد سعی کردیم بیشترین مشارکت را داشته باشیم.
ابراهیم به مشکلات برگزاری کلاس‌های آنلاین هم اشاره کرده و گفته یکی از مشکلات تایم زون متفاوت دانشجویان بود. او مشکل دیگر را حواس‌پرتی دانشجویان در کلاس‌های آنلاین خوانده و گفته قرار شده زمان کلاس زیر یک ساعت باشد تا توجه بچه‌ها از بین نرود.
او به دستورالعمل دانشگاه درمورد حضور در کلاس‌های آنلاین نیز اشاره کرده و گفته به دلیل تایم زون‌های متفاوت دانشجویان، دانشگاه اعلام کرده حضور آنلاین را از نظر قانونی نمی‌توانند اجباری باشد، ولی باز هم تدابیری داشتیم برای اینکه آمادگی بچه‌ها را در طول ترم حفظ شود. برای مثال من یک سری تکلیف تعیین می‌کنم که قبل از هر جلسه باید آپلود شود. اما آنچه قابل کپی‌برداری از نمونه هلندی آموزش عالی نوین در عصر ویروس کرونا نیست، سرعت اینترنت است.
ابراهیم درباره اینکه آیا در برگزاری کلاس‌های انلاین به مشکل قطعی یا کندی سرعت اینترنت برخورده‌اند یا نه گفت: سرعت اینترنت قاعدتا بسیار مهم است، اما اینجا اصلا چنین مساله‌ای وجود ندارد.
او دانشجویان متولد سال‌های قرن ۲۱ را افراد باهوشی خوانده که با تکنولوژی مشکل کمتری دارند و معتقد است یکی از دلایلی که این سیستم به سرعت با افراد منطبق شده شاید این است که افرادی که بعد از ۲۰۰۰ به دنیا آمده‌اند با تکنولوژی خیلی راحت‌تر هستند.