نام پوتینگر حتی در مانور کاخ سفید درباره منشأ شیوع ویروس کرونا به چشم میخورد. پوتینگر به سازمانهای اطلاعاتی آمریکا فشار آورد که بهجای تحقیق درباره نظریه شیوع اولیه ویروس از بازارهای خریدوفروش حیوانات، بر نشت ویروس از آزمایشگاه ویروسشناسی در ووهان تمرکز کنند. با اینکه تاکنون چنین ادعایی اثبات نشده، اما پوتینگر اصرار دارد که شواهد و مدارک محرمانه، احتمال خروج ویروس از آزمایشگاه را تقویت میکند.
رویداد۲۴ او از همان ابتدا ترامپ را متقاعد کرد تا چین را به جای روسیه در جایگاه مهمترین تهدید علیه امنیت ملی ایالات متحده قرار دهد. همان روزها که دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، در کنفرانسهای خبری خود در ماه فوریه به رسانهها اطمینان میداد که «شی جینپینگ» همتای چینی او، بهخوبی در حال مهار و مدیریت ویروس کروناست، اطلاعات متفاوت و هشداردهندهای به «متیو پوتینگر»، معاون مشاور امنیت ملی کاخ سفید میرسید.
اطلاعات حاوی آن بود که ویروس کرونا فراتر از مرزهای چین گسترش یافته و مقامهای اطلاعاتی ایالات متحده هشدار دادند که حزب کمونیست چین کمپین انتشار اخبار و اطلاعات غلط درباره ویروس کرونا را راه انداخته است. به باور پوتینگر و با تأیید افرادی که درباره رفتار حکومت چین اطلاعات داشتند، رهبران پکن عملیات گستردهای برای ایجاد جنگ روانی، سرپوشگذاشتن روی واقعیتها درباره شیوع ویروس کرونا و ایجاد تردید و ابهام در مسیر یافتن منشأ اصلی ویروس شکل دادهاند. به همین دلیل بود که پوتینگر، ترامپ و دیگر مقامهای ایالات متحده را ترغیب کرد تا برای مقابله با جنگ روانی چینیها و با اشاره به مکان اولیه شیوع کرونا، آن را «ویروس ووهان» یا «ویروس چینی» بنامند.
تأیید خواسته پوتینگر نشان داد که او نفوذ زیادی در کاخ سفید دارد. نظرات او درباره چین، تجربیات شخصیاش را هم همراه خود دارد. پوتینگر حدود دو دهه قبل به عنوان روزنامهنگار در چین مشغول فعالیت بود و میداند چقدر حکومت پکن در چنین شرایطی غیرقابل اعتماد است.
واشنگتنپست مینویسد: اصرار پوتینگر برای استفاده از عبارت «ویروس چینی» یا «ویروس ووهان» با استقبال ترامپ روبهرو شد و او با استفاده از این عبارت، تلاش کرد تا کوتاهیها و سوءمدیریت خود در مقابله با ویروس را هم به گردن چین بیندازد. اصرار مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ، به استفاده از عبارت «ویروس ووهان» نارضایتی همتایان غربی واشنگتن را هم برانگیخت. پمپئو اصرار داشت که در بیانیه گروه ۷، حتما این عبارت وجود داشته باشد و این امر با مخالفت متحدان آمریکا روبهرو شد، چراکه بهزعم آنها این عبارت بار نژادپرستانه دارد.
اما از نظر پوتینگر، منتقدان به یک نکته توجه نمیکردند: رسانههای دولتی چین به مدت چند هفته، ویروس جدید را «ویروس ووهان» مینامیدند، اما ناگهان مقامهای سازمان بهداشت جهانی را مجبور کردند تا رسما نام «کووید ۱۹» برای ویروس جدید برگزینند. پوتینگر، شیوه مدیریت چین در بحران شیوع کرونا را «فاجعهبار» توصیف میکند و وضعیت بحرانی امروز جهان را ناشی از «پنهانکاری و مشکلات شیوه حکمرانی رهبران چین» میداند.
تدوین سند استراتژی ملی
با اینکه پوتینگر حدود سه سال قبل به تیم امنیت ملی ترامپ پیوسته، اما نفوذی قابل توجه در تصمیمگیریهای کاخ سفید دارد. قاره آسیا ازجمله چین و کره شمالی حوزه اصلی فعالیت پوتینگر ۴۶ ساله را شامل میشود و کمتر تصمیمی در دولت ترامپ بدون تأیید پوتینگر در قبال این دو کشور اتخاذ میشود. او در همان ابتدای حضور در تیم امنیت ملی کاخ سفید به عنوان مدیر ارشد شورای امنیت ملی آمریکا در حوزه آسیا، ترامپ را متقاعد کرد تا در سند استراتژی ملی خود، چین را به جای روسیه در جایگاه مهمترین تهدید علیه امنیت ملی ایالات متحده قرار دهد.
پوتینگر در جمعی خصوصی هشدار داده بود که «شی جینپینگ» قصد دارد سیستم اقتدارگرای چین را بیشتر و خطرناکتر از قبل به سمت توتالیتاریسم سوق دهد، سیستمی که شباهت زیادی به شیوه اعمال کنترل بر جامعه به سبک رمانهای جورج اورول را دارد. هربرت مک مستر، مشاور امنیت ملی سابق ترامپ، نقش پوتینگر در بزرگترین تغییر در جهتگیری سیاست خارجی واشنگتن پس از پایان جنگ سرد و شکلگیری نگاه رقیبانه ایالات متحده به چین را «کلیدی» میداند. یکی از منابع اطلاعاتی کلیدی پوتینگر، برادرش است که به عنوان ویروسشناس در دانشگاه واشنگتن فعالیت میکند.
بیشتر بخوانید: ترامپ در مخمصه ویروس کرونا؛ دموکراتها خوشبین به پیروزی در انتخابات
متیو پوتینگر با استناد به هشدارهای برادرش از ترامپ خواست تا از اواخر ژانویه پروازها میان چین و ایالات متحده را معلق کند. اما تمام توصیههای پوتینگر بلافاصله هم با استقبال ترامپ روبهرو نمیشود. او در ابتدای ماه فوریه از ترامپ خواسته بود تا تمام پروازها میان اروپا و ایالات متحده را لغو کند، اما رئیسجمهور آمریکا این تصمیم را با چند هفته تأخیر اجرائی کرد. او همچنین از تصمیم ترامپ در لغو کمک مالی ایالات متحده به بودجه سازمان بهداشت جهانی حمایت میکرد. او چین را متهم کرده که نه تنها به هشدارهای تایوان در اواخر دسامبر درباره شیوع ویروس کرونا توجه نکرد بلکه به سازمان بهداشت جهانی نیز فشار آورد که تنها به اظهارات مقامهای پکن در مورد شیوع ویروس کرونا توجه کنند.
نام پوتینگر حتی در مانور کاخ سفید درباره منشأ شیوع ویروس کرونا به چشم میخورد. پوتینگر به سازمانهای اطلاعاتی آمریکا فشار آورد که بهجای تحقیق درباره نظریه شیوع اولیه ویروس از بازارهای خریدوفروش حیوانات، بر نشت ویروس از آزمایشگاه ویروسشناسی در ووهان تمرکز کنند. با اینکه تاکنون چنین ادعایی اثبات نشده، اما پوتینگر اصرار دارد که شواهد و مدارک محرمانه، احتمال خروج ویروس از آزمایشگاه را تقویت میکند.
این رویکرد تهاجمی اخیر دولت ترامپ علیه چین منتقدانی هم خارج از کاخ سفید دارد. کرت کمپل، یکی از مشاوران ارشد دولت باراک اوباما، رئیسجمهوری سابق ایالات متحده در حوزه آسیا اخیرا در سخنرانی خود در شورای روابط خارجی گفته بود: «در شرایط فعلی که جهان با بحران کرونا درگیر است، ایالات متحده و چین باید به جای دامنزدن به جنگ روانی علیه یکدیگر، به همکاری برای برطرف کردن خطر بپردازند. اغلب دولتها تلاش میکنند که بهجای دامنزدن به تنش، با ارسال پیامها و سیگنالهای مثبت به افکار عمومی با این چالش مقابله کنند. واشنگتن و پکن فضای همکاری فوقالعادهای برای مقابله با این ویروس دارند».
انکار وجود پوتینگر
با وجود نقش کلیدی متیو پوتینگر در روند تصمیمگیریها در کاخ سفید، ترامپ تا حدود سه سال قبل منکر وجود چنین فردی بود. در سال ۲۰۱۷ پوتینگر به عنوان مقام رسمی کاخ سفید در شورای امنیت ملی آمریکا در حوزه آسیا، اطلاعاتی در مورد کره شمالی در اختیار خبرنگاران قرار داد و نیویورکتایمز این اطلاعات را منتشر کرد. ترامپ بلافاصله در توییتی که عصبانیت در آن مشهود بود، نیویورکتایمز را متهم کرد که به اظهارات مقامی رسمی استناد کرده که «اصلا وجود خارجی» ندارد.
ترامپ نیویورکتایمز را متهم کرد که «برای داستانسراییهای خود فردی خیالی آفریده است». اما حضور پوتینگر در کاخ سفید خیلی زود ثابت شد، چراکه نشست ۱۲ ژوئن ترامپ با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی بدون هماهنگیهای متیو پوتینگر غیرممکن به نظر میرسید و از آن زمان بود که پوتینگر از پشت پرده خارج شد.
روزنامهنگاری در چین
متیو پوتینگر، روزنامهنگار سابق که بارها «استیو بنن» استراتژیست سابق و راستگرای ترامپ را یکی از نوابغ دنیای سیاست نامیده، کموبیش بهطور اتفاقی وارد شورای امنیت ملی آمریکا شد. متیو فرزند یکی از مقامهای وزارت دادگستری آمریکا بود. او در دانشگاه به تحصیل در حوزه چین پرداخت و زبان ماندارین را بسیار روان صحبت میکرد. همین امر به او کمک کرد تا خبرنگار رویترز در چین شود. چند سال بعد و زمانی که هنوز ۳۰ ساله نشده بود خبرنگار والاستریت ژورنال در چین شد، کشوری که آزادی رسانه در آن تعریف نشده است.
پوتینگر در چین بازداشت و مورد شکنجه قرار گرفت. این تجربه در شکلگیری نگاه منتقدانه او به حکومت اقتدارگرای چین تأثیر بسزایی داشت. پوتینگر مدتی هم در نیروی دریایی آمریکا خدمت کرده بود و سفرهای متعددی به عراق و افغانستان داشت. در این سفرها توانایی او در انجام عملیاتهای اطلاعاتی توانست توجه ژنرال مایکل فلین مشاور امنیت ملی سابق ترامپ را به خود جلب کند و حضور هرچند کوتاهمدت فلین در سمت مشاور امنیت ملی ترامپ باعث شد تا راه ورود او به کاخ سفید باز شود.