تقریبا یک ماه پیش، احتمال شیوع گسترده ویروس کرونا در هند، بسیاری از ناظران را نگران کرده بود. هند ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت دارد و شیوع گسترده کرونا در آن، می‌توانست فاجعه‌آفرین باشد. کارشناسان پیش بینی کرده بودند که میلیون‌ها نفر در هند به ویروس کرونا مبتلا شوند. پزشکان هشدار داده بودند که افزایش زیاد تعداد بیماران، نظام درمانی ضعیف هند را فلج خواهد کرد. همچنین، این نگرانی وجود داشت که کرونا مانند سیل خروشان در محله‌های زاغه‌نشین هند منتشر شود، جایی که جمعیت بسیار متراکم است و خدمات اساسی بهداشتی وجود ندارد.
اما هیچ کدام از این نگرانی‌ها و هشدار‌ها اتفاق نیفتاد و دومین کشور پرجمعیت جهان از بدترین سناریو اجتناب کرد. تا روز سه شنبه، هند ۳۱۳۶۰ مورد ابتلا به کرونا و ۱۰۰۸ فوتی گزارش کرد که این معادل ۰.۷۶ مرگ در هر میلیون است. این رقم در مقایسه با آمریکا بسیار ناچیز است. تعداد مرگ در آمریکا، بیش از ۱۷۵ مرگ در هر میلیون است. اما راز این موفقیت هند در چیست؟ شبکه سی ان ان در گزارشی، به این پرسش پاسخ داد. به نوشته این شبکه، برخی کارشناسان می‌گویند ارقام نسبتا مثبت هند نشان می‌دهد که تطعیلی سراسری کشور به منظور متوقف کردن شیوع کووید-۱۹ ممکن است فعلا موثر باشد.
روز ۱۴ آوریل، نارندرا مودی، نخست وزیر هند، در حالی که تعطیلی سراسری ۲۱ روزه هند را تا سوم ماه مه تمدید کرد، گفت: «هند منتظر نماند که مشکل بدتر شود. در مقابل، به محض اینکه مشکل ظاهر شد، سعی کردیم با اتخاذ تصمیمات سریع، آن را متوقف کنیم. نمی‌توانم تصور کنم که اگر چنین تصمیمات سریعی اتخاذ نمی‌شد، وضعیت چه می‌شد.»
با این حال، واقعیت ارقام کرونایی هند پیچیده‌تر است و کارشناسان هشدار می‌دهند که بسیار زودست که هند به خودش تبریک بگوید. سرینات ردی، رئیس بنیاد سلامت عمومی هند، گفت: «حداقل در این دور، به نظر می‌رسد که ویروس (کرونا) نتوانست به اندازه‌ای که از آن نگرانی وجود داشت، آسیب بزند. به نظرم ما نمی‌توانیم بگوییم که کاملا از این (خطر) عبور کرده ایم.»
تعطیلی به موقع
در ۲۴ مارس، مودی تعطیلی سه هفته‌ای هند را اعلام کرد که بی‌سابقه بود. هند ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت دارد که فقط چین از آن پرجمعیت‌تر است. اما چین، فقط یک شهر را تعطیل کرد نه کل کشور را. به گفته سی ان ان، این تصمیم مودی، بسیار مخاطره آمیز بود. تعطیلی کشور به این معنا بود که میلیون‌ها کارگر روزمزد از درآمدشان محروم خواهند شد. اما عدم تعطیلی هم این ریسک را داشت که نظام درمانی هند، فلج شود. براساس یک مدل، این تخمین وجود داشت که بدون تدابیر فاصله‌گذاری اجتماعی، تا ماه ژوئن حدود ۱۵۰ میلیون نفر در هند به کرونا مبتلا خواهند شد. روز جمعه، مقام ارشد هند در حوزه مقابله با کرونا، گفته اگر کشور تعطیل نمی‌شد، تلفات هند به بیش از ۱۰۰ هزار نفر رسیده بود.
هند نسبتا سریع، تعطیلی اعلام کرد. تعطیلی زمانی اعلام شد که هند ۵۱۹ مورد ابتلا به کرونا داشت. ولی ایتالیا بعد از ثبت ۹۲۰۰ هزار مورد و بریتانیا بعد از ثبت ۶۷۰۰ مورد، تطیلی سراسری اعلام کردند.
رامانان لاکسمینارایان، رئیس مرکز پویایی بیماری‌ها، اقتصاد‌ها و سیاست، گفته اعلام سریع تعطیلی، حتی زمانی که موارد ابتلا پایین بود، احتمالا میزان انتقال بیماری از طریق تماس بین افراد را به نحو چشمگیری کاهش داده بود.
در پی اعلام تعطیلی، هزاران کارگر مهاجر بعد از اینکه شغل‌شان را در اثر اعمال محدویت‌ها از دست دادند، شهر‌های بزرگ هند را ترک کردند. امری که نگرانی‌هایی در خصوص شیوع ویروس توسط این مهاجران مطرح کرد.
حدود یک هفته بعد از شروع تعطیلی، دو نفر در محله‌های زاغه‌نشین و متراکم بمبئی در اثر ویروس کرونا جان باختند. بعد از دومین مرگ، از چندین نفر از اعضای خانواده متوفی آزمایش گرفته شد و در خانه قرنطینه شدند. همچنین، محله متوفی که ۳۰۰ منزل و ۹۰ فروشگاه در آن وجود داشت، تعطیل شدند.
افزایش محدودیت‌ها
بعد از اعلام تعطیلی، هند تدابیر دیگری اتخاذ کرد. در ۱۱ مارس، هند صدور ویزای توریستی را متوقف و اعلام کرد مسافرانی که در مناطق شیوع کرونا در جهان بوده اند، باید به مدت دو هفته خود را قرنطینه کنند. از ۲۲ مارس، همه پرواز‌های بین المللی از فرود در هند منع شدند همچنین، همه خدمات مسافربری ریلی، تعلیق شد.
آمریکا در مقایسه با هند، این کار را نکرد. آمریکا مسافران خارجی از ایران، چین و برخی کشور‌های اروپایی را ممنوع الورود کرد، ولی همه مسافران خارجی را از ورود به کشور منع نکرد.
هند در حوزه آزمایش نیز اقداماتی انجام داده است. کره جنوبی به خاطر، رویکردش در آزمایشات کرونا مورد ستایش قرار گرفته است. اما به گفته سی ان ان، هند از کره جنوبی هم بیشتر آزمایش گرفته است. طبق آمار وزارت بهداشت هند، این کشور از روز یکشنبه بیش از ۶۲۵ هزار آزمایش کرونا انجام داده است.
کارشناسان سلامت عمومی هنگام ارزیابی مقدار کارآمدی آزمایش‌های یک کشور، فقط یه تعداد کل آزمایش‌های انجام شده نگاه نمی‌کنند. بلکه غالبا مقدار آزمایشات مثبت را در نظر می‌گیرند. اگر نتیجه بخش بزرگی از آزمایشات مثبت باشد، این امر بدین معناست که فقط از وخیم‌ترین موارد ابتلا به بیماری – مانند کسانی که در بیمارستان بستری هستند- آزمایش گرفته می‌شود.
بیشتر بخوانید: آخرین آمار ویروس کرونا در ایران؛۹۴۶۴۰ نفر مبتلا و ۶۰۲۸ نفر فوتی
به گفته مایک رایان، مدیر عامل برنامه‌های اضطراری‌های سلامتی، وابسته به سازمان بهداشت جهانی، معیار خوب این است که به ازای هر یک مورد مثبت، ۱۰ مورد منفی پیدا شود. طبق آمار وزارت بهداشت هند، حدود چهار درصد آزمایشات هند، مثبت است که از معیار فوق پایین‌تر است. همچنین، مقدار ابتلا‌های هند از مقدار آمریکا که ۱۷ درصد است نیز کمتر است.
معیار مفید دیگر، نسبت موارد مرگ و میر است. در هند، حدود سه درصد موارد ابتلا، جان باخته‌اند. میزان مرگ و میر در ایتالیا، بریتانیا و فرانسه بیش از ۱۳ درصد بوده است. این امر نشان می‌دهد که هند از افرادی فراتر از بیماران دارای علایم حاد آزمایش می‌گیرد. اما آزمایشات هند نسبت به جمعیتش کم است. از هر ۱۰۰ هزار نفر، تقریبا فقط از ۴۸ نفر آزمایش گرفته شده. این در حالی است که از هر ۱۰۰ هزار نفر در کره جنوبی و آمریکا به ترتیب از ۱۱۷۵ و ۱۷۴۰ نفر آزمایش گرفته شده است. با این حال، سمیر ساران، رئیس بنیاد پژوهشی آبزرور، گفته است که هند به سرعت قابلیت‌های آزمایش گیری خود را افزایش داده است.
به گفته ردی، در عین اینکه آزمایشات هند ممکن است کافی نباشد، پزشکان احتمالا اکثر مبتلایان با علایم خفیف و وخیم را شناسایی می‌کنند.
چرا کرونا در هند رفتار متفاوتی داشت؟
تدابیر سریع هند، تنها بخشی از ماجرا است. قبل از اینکه هند تعطیلی اعلام کند، ویروس کرونا در کشور وجود داشت. این کشور، برخی موارد ابتلا را گزارش کرده بود، اما این موارد زیاد نبود. در ۳۰ ژانویه، هند اولین مورد ابتلا به کرونا را گزارش کرد که یک دانشجوی هندی بود که در دانشگاه ووهان چین تحصیل می‌کرد. در همان زمان، بریتانیا، فرانسه و ایتالیا اولین موارد ابتلا به کرونا در خاک‌شان را گزارش کردند. کرونا در این سه کشور، مسیر بسیار متفاوتی را طی کرد. هم اکنون، هر سه کشور بیش از ۱۰۰ هزار مورد ابتلا به کرونا دارند.
کارشناسان هنوز مطمئن نیستند که چرا کرونا، الگوی شیوع متفاوتی در هند داشت. به گفته ردی، یک دلیل محتمل این است که کرونا در آب و هوای سرد بیشتر شیوع پیدا می‌کند. این امر بدین معناست که ویروس کرونا ممکن است در هند که دما غالبا بیش از ۳۰ درجه سلسیوس است، چندان شیوع پیدا نکند. اما شواهد علمی این دیدگاه را تایید نمی‌کند. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید شواهد نشان می‌دهد که کرونا در همه مناطق، از جمله مناطق گرم و مرطوب، می‌تواند شیوع پیدا کند.
ردی گفت: یک دلیل دیگر می‌تواند این باشد که مردم هند به دلیل تزریق واکسن «بی سی جی» (که برای مقابله با بیماری سل ساخته شده بود) در مقابل کرونا آسیب پذیری کمتری دارند. اما سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که هیچ شواهدی وجود ندارد که این واکسن از افراد در مقابل کرونا محافظت می‌کند. همچنین سازمان بهداشت جهانی، این واکسن را به عنوان واکسن پیشگیری از کرونا توصیه نکرده است. ردی با بیان اینکه فعلا به شواهد علمی بیشتری نیاز است افزود: «ما نمی‌دانیم که چه عاملی به ما (در مقابل کرونا) کمک کرد.»