اگرچه بسیاری از رسانه‌ها و حتی افکار عمومی به طور کلی سخن از خطرناک بودن استعمال دخانیات در دوره اپیدمی ویروس کرونا دارند، اما تحقیقات اولیه تاکنون هیچ ارتباطی را میان استعمال دخانیات با ابتلا به ویروس کرونا جدید و یا تشدید این بیماری نیافتند.
رویداد۲۴ پس از چندین ماه مبارزه جهانی با اپیدمی کروناویروس جدید، هنوز هم خبر‌های ضد و النقیض درباره بیماری COVID-۱۹ بسیار است. یکی از این موارد ارتباط سیگار و البته سیگار‌های الکترونیکی با این بیماری است که آنچه اغلب می‌شنویم و یا شاید انتظار داریم بشنویم، این است که استفاده کنندگان از این محصولات، در معرض خطر بیشتری از سوی این بیماری هستند.
اما آیا واقعاً استعمال دخانیات، خطر ابتلا به ویروس کرونا را افزایش می‌دهد و یا باعث تشدید این بیماری می‌شود؟ نشریه آنلاین Slate طی گزارشی به بررسی آخرین یافته‌ها در این زمینه پرداخته است.
آیا احتمال ابتلای افراد سیگاری به ویروس کرونا بیشتر از افراد غیر سیگاری است؟ اگه به اخباری که در این زمینه در رسانه منتشر می‌شود دقت کنیم، پاسخ این پرسش، «بله» است. روزنامه‌های نیویورک تایمز، Wired، سی ان ان، بلومبرگ و بسیاری از نشریات دیگر، گزارش‌هایی را منتشر کرده اند که هشدار می‌دهد سیگاری‌ها در معرض خطر بیشتری هستند. گروه‌های ضد دخانیات از شرایط پیش آمده در اپیدمی کرونا، به عنوان فرصتی برای محدود کردن عرضه محصولات نیکوتین دار، از سیگار‌های الکترونیکی گرفته تا ممنوعیت کامل سیگار، استفاده می‌کنند.
در آمریکا، یک سناتور به نام «ریچارد بلومنتال»، بیماری کرونا را توجیهی برای ممنوعیت ملی سیگار‌های طعم دهنده الکترونیکی عنوان می‌کند. دموکرات‌های مجلس نمایندگان آمریکا نیز از سازمان غذا و داروی این کشور خواستند که به طور موقت سیگار‌های الکترونیکی را ممنوع اعلام کند. در میان همه این هشدارها، به یک مسئله توجه نسبتاً کمی شده است: آخرین شواهد در خصوص ارتباط استعمال دخانیات و بیماری COVID-۱۹ کاملاً مبهم هستند و در مورد سیگار‌های الکترونیکی تقریباً هیچ چیزی وجود ندارد.
در واقع کمتر کسی شک می‌کند که شواهد قانع کننده‌ای وجود ندارد که ثابت کند استعمال دخانیات یک عامل خطرناک برای ابتلا به COVID-۱۹ است. تأکید شده است که سیگار کشیدن، ظرفیت سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با عفونت، تضعیف می‌کند و انتظار می‌رود که افراد سیگاری به ویژه در معرض بیماری تنفسی جدید باشند. یک بررسی منتشر شده در ۲۰ مارس، با استفاده از مطالعاتی که در بیمارستان‌ها در چین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، نتیجه گرفت که «سیگار کشیدن به احتمال زیاد با پیشرفت و پیامد‌های منفی COVID-۱۹ مرتبط است». استعمال دخانیات همچنین با سایر شرایط از جمله دیابت همراه است که ممکن است وضعیت COVID-۱۹ را بدتر کند. بنابراین، در ابتدا یک انتظار منطقی وجود داشت که استعمال سیگار ممکن است یک عامل خطر قابل توجه باشد.
یک ماه بعد این تصورات کم کم رو به ابهام رفت. در تاریخ ۳ آوریل، دانشمندان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، بیش از ۷۰۰۰ مورد مبتلا به COVID-۱۹ را در ایالات متحده بررسی کردند که نشان می‌داد تعداد اندکی از آن‌ها افراد سیگاری بودند. در این بررسی سیگاری‌های فعلی تنها ۱.۳ درصد موارد و افرادی که قبلاً سیگاری بودند ۲.۳ درصد دیگر از این جامعه آماری را تشکیل می‌دادند. در مقایسه، سیگاری‌ها حدود ۱۴ درصد از کل جمعیت آمریکا و حدود ۸ درصد از جمعیت بالای ۶۵ سال این کشور را تشکیل می‌دهند.
تجزیه و تحلیل دقیق دیگری بر روی بیش از ۴۰۰۰ مورد مبتلا در نیویورک، که توسط محققان دانشگاه نیویورک، در ۱۱ آوریل منتشر شد، نتایج مشابه غیر منتظره‌ای به همراه داشت: «با کمال تعجب، اگرچه برخی گمان می‌کنند که میزان بالای سیگار کشیدن در چین باعث بروز برخی عوارض شدید بیماری شد، اما ما نتوانستیم ارتباطی میان سیگار کشیدن و بستری و یا حاد شدن وضعیت بیماران کرونایی بیابیم».
مطالعه سومی از بیمارستانی در پاریس نشان داد که افراد سیگاری، در میان موارد باعلایم و یا بستری شدگان کرونا در بیمارستان، حضور کمتری داشتند. مطالعه چهارم از شمال فرانسه، که روز پنجشنبه منتشر شد، نشان می‌داد که آزمایش مثبت ابتلا به کرونا به طور قابل توجهی در میان افراد سیگاری کمتر است.
بیشتر بخوانید:
اگر واکسن ویروس کرونا کشف نشود، سرنوشت بیماری چه خواهد شد؟
در فیلم سینمایی Sleeper (۱۹۷۳) صحنه‌ای وجود دارد که در آن شخصیت اصلی داستان که در آینده و ۲۰۰ سال بعد از خواب بیدار می‌شود، توسط پزشک که به او توصیه می‌شود که سیگار بکشد. حال وجود تعداد کمتر افراد سیگاری در بین موارد ابتلا به COVID-۱۹، به عنوان شاهدی مبنی بر تحقق این آینده فیلم Sleeper تلقی می‌شود. «دیوید هاکنی»، سیگاری پرتحرک و یک اپیدمیولوژیست، در روزنامه دیلی میل نوشت که سیگار کشیدن باعث ایجاد یک اثر محافظتی در برابر ویروس می‌شود. برخی از دانشمندان فرانسوی نیز قصد دارند تا احتمال ایجاد مقاومت در برابر ویروس کرونا را با استفاده از نیکوتین، مورد بررسی قرار دهند.
خوب با این توصیف آیا الان زمان بیرون کشیدن سیگار‌ها است؟ در واقع نه! هنوز سیگار یک وسیله آسیب رسان به سیستم ایمنی بدن و خطرناک برای سلامتی ماست. از طرف دیگر اگر چه برخی از پژوهش‌ها نشان مید هد که افراد سیگاری ممکن است کمتر در معرض کروناویروس جدید قرار گیرند، اما این مطالعات در مراحل اولیه و غیر قطعی خود هستند. داده‌های متناقض می‌توانند در هر زمان ظاهر شوند. همچنین هنوز مشخص نیست که سیگار کشیدن با چه مکانیزمی خطر ابتلا به کروناویروس جدید را کاهش می‌دهد. گمانه زنی‌ها بر روی برهم کنش‌های نیکوتین و گیرنده ACE۲ متمرکز شده است، جایی که ویروس وارد سلول‌های بدن می‌شود، اما هیچ کس به طور دقیق نمی‌داند که چه چیزی باعث پیشرفت COVID-۱۹ یا کاهش پاسخ ایمنی بدن می‌شود.
در واقع، سیگار کشیدن صرف نظر از ارتباط آن با COVID-۱۹ یک عادت مخرب است. «سارا واتل» از انستیتوی بهداشت عمومی نروژ که اخیراً سیگار کشیدن را از لیست عوامل خطرناک COVID-۱۹ حذف کرده است، می‌گوید: «به خوبی مشخص شده است که استعمال سیگار خطرناک است و عوارض ناخوشایندی بر سلامتی انسان می‌گذارد؛ بنابراین جدای از عملکرد آن در بیماری کرونا، کنارگذاشتن آن همیشه یک ایده خوب برای حفظ سلامتی است». همچنین پژوهش اخیر محققان یونان و ایالات متحده نشان می‌دهد که اگرچه فعل و انفعال استعمال دخانیات و بیماری کرونا در حال حاضر ناشناخته است، اما «توصیه کلی برای ترک سیگار به عنوان اقدامی برای حفظ سلامتی، کماکان معتبر است». در واقع صرف نظر از چگونگی بررسی تحقیقات در مورد اثرات نیکوتین بر COVID-۱۹، دانشمندان قصد ندارند چندین دهه تحقیقات مبنی بر اثرات مخرب سیگار بر سلامتی بدن را به یکباره برعکس کنند. بازگشت به عمومیت سیگار کشیدن در این شرایط، راه مناسبی برای مبارزه با کروناویروس جدید نیست.
این سوال که آیا سیگار الکترونیکی خطرات COVID-۱۹ را افزایش می‌دهد، تقریباً به همان اندازه اثرات سیگار کشیدن مورد توجه قرار گرفته است، اما در واقع، به طور خاص مورد مطالعه قرار نگرفته است. با این وجود، هشدار‌هایی مبنی بر اینکه سیگار‌های الکترونیکی باعث وخیم‌تر شدن حال بیماران کرونا می‌شود، در تمام مطبوعات دیده می‌شود و انگیزه بیشتری را برای تلاش‌های سیاسی در خصوص ممنوعیت سیگار‌های الکترونیکی فراهم می‌آورد. سازمان غذا و داروی ایالات متحده در ابتدا به این جریان پیوست و هشدار داد که احتمالاً استفاده کنندگان این نوع سیگار‌ها در معرض خطر‌های بیشتری هستند، اما سخنگوی این آژانس دو هفته پیش توصیه‌های خود را اصلاح کرد تا اذعان کند که این رابطه در حال حاضر ناشناخته است. به همین ترتیب، یک مشاوره از انجمن سرطان آمریکا یادآور می‌شود که «در حال حاضر هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط مستقیم بین مصرف سیگار الکترونیکی و ابتلا به COVID-۱۹ وجود ندارد و شواهد مستقیم کمی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه مصرف سیگار الکترونیکی باعث تشدید بیماری COVID-۱۹ می‌شود».
پیام رسانی در مورد سیگار‌های الکترونیکی با این واقعیت پیچیده گره خورده است که میلیون‌ها نفر از استفاده کننده‌های آن، سیگاری‌های سابق هستند. در نامه‌ای که ۱۳ متخصص به سازمان غذا و داروی ایالات متحده، در زمینه کاهش آسیب‌های دخانیات ارسال کردند، هشدار داده شد که هرگونه اطلاعیه و یا توصیه در مورد ارتباط سیگار الکترونیکی و COVID-۱۹ باید «براساس مطالعات دقیق باشد تا افرادی که بدن آن‌ها به نیکوتین عادت کرده است به یکباره با ترس ناشی از قطع آن و یا بازگشت به سیگار‌های معمولی منجر نشود». به عبارت دیگر، این دانشمندان نگران هستند که ترس‌های بی اساس در ارتباط با COVID-۱۹ ممکن است باعث شود تا این افراد به سمت سیگار کشیده شوند که پیامد‌های مخرب تری برای سلامتی آن‌ها به همراه دارد.
رخداد‌های اخیر در ایالات متحده نشان می‌دهد که این نگرانی‌ها چندان بی پایه و اساس نیست. سال گذشته در این کشور به دنبال شیوع یک بیماری مرموز و ناشناخته ریه، نزدیک به ۳۰۰۰ شهروند آمریکایی بستری شدند. مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا، کمپین‌های طرفدار ممنوعیت استعمال دخانیات و بسیاری از مطبوعات سرشناس، سیگار‌های الکترونیکی را مقصر اصلی این بیماری قلمداد کردند. بعد‌ها مشخص شد که شماری از محصولات دخانی تقلبی که عمدتاً در بازار سیاه پخش می‌شدند باعث این بیماری بودند، اما کار از کار گذشته بود و افکار عمومی قاطعانه علیه سیگار‌های الکترونیکی قرار گرفت و تصورات غلط در مورد خطرات ناشی از مصرف آن همچنان ادامه یافت. این امر منجر به بازگشت بسیاری از افراد به استعمال سیگار معمولی شد که به مراتب خطرناک‌تر بود.
کمتر از یک سال بعد، به نظر می‌رسد رسانه‌ها و گروه‌های ضد سیگار دوباره برای تکرار این اشتباه آماده هستند. این امکان وجود دارد که اطلاعات نادرستی از ارتباط سیگار‌های الکترونیکی با بیماری COVID-۱۹ منتشر شود و باعث اعمال محدودیت‌های بیشتری در عرضه محصولات سیگار الکترونیکی شود. این وضعیت خطر سیاسی کردن علم و فراهم کردن زمینه برای افزایش بیماری‌های دیگر را برجسته می‌کند.
تحقیقات بیشتری به وضوح در مورد رابطه بین استعمال دخانیات، سیگار‌های الکترونیکی و بیماری COVID-۱۹ مورد نیاز است، اما این یافته‌ها نیز نباید بر رویکرد ما در خصوص اصول ثابت شده علمی، تأثیر بگذارد. استعمال دخانیات برای سلامتی مضر است و سیگار‌های الکترونیکی تنها یک راه مناسب برای ترک سیگار است. تحقیقات درباره اثرات نیکوتین بر روی ویروس ممکن است به نتیجه نرسد. با این حال، ما همچنین نباید با استفاده از مواد مضر، به جنگ مواد مواد مضر دیگر برویم که ما را در معرض خطر‌های جدید قرار می‌دهد. اگر ثابت شود که گیاه توتون و تنباکو پس از گذشت قرن‌ها سرزنش، می‌تواند نقش مثبت و موثری در این اپیدمی بازی کند، این یک خبر غیر منتظره دیگر در یک سال بسیار غیرمعمول خواهد بود.