کشتار بی‌رحمانه کوسه‌های سرچکشی در حاشیه خلیج‌فارس اتفاق می‌افتد، تصاویر آن منتشر می‌شود. همه به نوعی ناراحت و نگران هستند، اما کسی آن را گردن نمی‌گیرد. عدم نظارت یا ضعف در اجرای قانون؟ همه استان‌های خلیج‌فارسی باید مسئولیت چنین فاجعه‌ای را بپذیرند. صیادانی که برای تامین معیشت و یا کسب سود بیشتر به تخریب گسترده منابع طبیعی و محیط زیست می‌پردازند...
رویداد۲۴ کوسه سرچکشی از معروف‌ترین انواع کوسه‌ها است و با توجه به ممنوعیت صید و خطر انقراض نسل این گونه از کوسه‌ها نیاز است که از آنان مراقبت کنیم تا به انقراض کشیده نشوند.
شیلات باید نظارت بیشتری داشته باشد، هر چند هزینه چنین اقداماتی بالا است، اما لازم است نظارت و گشت‌های دریایی بیشتر شود چرا که نحوه صید این کوسه‌ها و سپس قطعه قطعه کردن آنان که به یک کشتار دسته جمعی شبیه است تاسف بار است.
متاسفانه هرگونه اتفاق غم انگیزی از صید غیرمجاز گرفته تا ریختن فاضلاب و دپو زباله در خلیج فارس رخ می‌دهد و تمام محرومیت و مظلومیت آن نیز از همین جاست که همه فقط نام آن را می‌خواهند، اما حفاظت، نظارت و پیشگیری کاملی برای منع بروز آلودگی و نابودی انجام نمی‌شود.
نسل کوسه‌های خلیج فارس در حال انقراض استکارشناس صید و بهره‌برداری شیلات استان بوشهر در گفتگو با ایسنا عنوان کرد: اکوسیستم دریایی زنجیره به هم پیوسته‌ای است که در آن رفتار یک گونه بر گونه‌های دیگر تاثیر دارد و تداوم حیات زیستی در خلیج فارس برگرفته از جریان اقیانوسی که وارد این حوضه آبی می‌شود و فاصله طبقات زیستی گونه‌ها به کمترین حد خود می‌رسد لذا حساسیت موضوع در بحث مدیریت صید و بهره برداری حائز اهمیت است.
به گفته حسین شادکامی، آلودگی‌های زیست محیطی امروزی در خلیج فارس می‌تواند تاثیرات سوء بر زیست آبزیان داشته باشد که از این منظر کوسه‌ها نیز به دلیل حساسیت بالا در معرض خطر قرار دارند.
وی با بیان اینکه متاسفانه نسل کوسه‌های خلیج فارس در حال انقراض است، گفت: عوامل زیادی همچون صید غیرمجاز و بی رویه، برداشت بیش از حد این گونه آبزی با ابزار‌های صید همچون ترال و یا قلاب، در انقراض این گونه نقش دارد.
این کارشناس با اشاره به صید ترال و مشکلاتی که برای دریا ایجاد می‌کند و همچنین سودجوئی برخی صیادان گفت: مشکل اصلی نحوه شکار کوسه‌ها و صید بی رویه است که می‌تواند به انقراض نسل آنان منجر شود. در منطقه بندرعباس از گاوبندی تا تنگه هرمز به سمت جاسک و میناب بیشترین مقر این نوع کوسه‌ها است، اما متاسفانه حالا کوسه‌های کمی باقی مانده است.
همه ما مقصر هستیم شادکامی تاکید کرد: خلیج فارس متعلق به همه دنیاست و همه ما مقصر هستیم، از کارشناس گرفته تا صیادان و حتی جامعه محلی. اینکه بگوییم بوشهر یا هرمزگان درست نیست. وقتی که دنیا به این قضیه نگاه می‌کند می‌گویند در ایران این جنایت اتفاق افتاده است نه در هرمزگان و یا بوشهر یا جای دیگر...
کارشناس صید و بهره‌برداری شیلات استان بوشهر اظهار کرد: متاسفانه دیگر کوسه‌ای در خلیج فارس نمی‌بینید و نسل کوسه‌ها از بین رفته است. با وجود اینکه چندین سال است خرید و فروش آن ممنوع شده و دیگر آماری هم ارائه نمی‌شود، اما متاسفانه صید ترال همچنان وجود دارد و مدیریت و نظارت ضعیف باعث شده این اتفاقات تداوم داشته باشد.
به گفته این کارشناس ارزش افزوده در صنعت، تهیه نخ‌های جراحی و بخیه، استفاده خوراکی از گوشت کم چرب کوسه به شکل فیله منجمد و کنسروی و باله‌ها در تهیه سوپ (چین)، و کاربرد‌های دیگر پوست کوسه در ساخت کیف و کفش و کبد و جگر آن در صنایع دارویی و صنعتی از جمله دلایل صید کوسه‌ها سرچکشی توسط صیادان است.
بیشتر بخوانید: ورود دادستانی به ماجرای صید ترال و نابودی مرجان‌ها
ممنوعیت صید کوسه‌ها و اعمال جریمه‌های سنگین
وی با تاکید بر ضرورت حفاظت از گونه‌های در معرض خطر اظهار کرد: برای تعادل بخشیدن به زنجیره زیستی و حفظ اکوسیستم دریایی باید نظارت بیشتری انجام شود تا شاید بتوان از صید بی رویه کوسه‌ها و انقراض نسل آن جلوگیری کرد.
شادکامی تصریح کرد: در طول چند دهه اخیر فشار بر ذخیره دریایی به حدی رسیده که هشدار‌های جهانی توسط مراجع ذیصلاح اعلام شده است. با توجه به خطر انقراض نسل کوسه ماهیان، فائو (سازمان بین المللی خواربار و کشاورزی ملل متحد) صید این گونه از آبزیان را ممنوع اعلام کرده و جریمه‌های سنگینی نیز برای آن در نظر گرفته است.
با ناقوس خطر زیستی روبرو هستیم
کارشناس صید و بهره‌برداری شیلات بوشهر یادآور شد: متاسفانه صید و کشتار کوسه‌های سرچکشی نیز در سواحل جنوبی و استان‌های حاشیه خلیج فارس روی می‌دهد. البته این احتمال وجود دارد که این گونه آبزی همراه با صید ضمنی صیادان تورپیچ شود، ولی در این شرایط صیاد وظیفه دارد کوسه‌های به دام افتاده را آزاد کرده و از انتقال آن‌ها به ساحل بپرهیزد.
او می‌گوید: با توجه به برداشت غیرمجاز و بی رویه از منابع دریایی در حال کاهش و انقراض نسل گونه‌های زیستی با ناقوس خطر زیستی روبرو هستیم به ویژه در چند دهه اخیر که با تغییرات اقلیمی، توسعه ساحل به دریا و تلاش برای نشان دادن آمار‌ها برای اخذ امتیاز مدیریت صید؛ توجه به برداشت بیش از حد ذخائر دریایی پایداری ذخیره را به اغماء کشانده است.
شوک آنی زیست محیطی و انقراض گونه‌های دریایی
برداشت بی رویه و انجام صید غیرمجاز می‌تواند موجب شوک آنی زیست محیطی و انقراض گونه‌های دریایی و بسیار مشکلات و آسیب‌های جبران ناپذیری شود.
همه می‌دانند که آسیب به محیط زیست خشکی و دریا جبران ناپذیر است و متخلفان این حوزه باید بر اساس قانون مجازات شوند. کوسه به جز انسان دشمن دیگری در طبیعت ندارد و شکار این آبزی توسط انسان‌ها باعث شده جمعیت کوسه‌های سرچکشی در اقیانوس انقدر کم شود که بیم نابودی و ناپدید شدن این گونه‌ها می‌رود.
شکار، حمل، نگهداری و تجارت و فروش گوشت و باله انواع کوسه ماهیان بدون داشتن مجوز قانونی ممنوع اعلام شده و بر اساس مصوبه شماره ۳۸۰ شورای عالی حفاظت محیط زیست (۲۹ دی ماه ۱۳۹۳) و به استناد بند ج ماده ۳ قانون شکار و صید، جریمه صید غیرمجاز انواع کوسه ماهیان ۳۰۰ میلیون ریال تعیین شده است.
سازمان شیلات به عنوان متولی نظارت بر صید و صیادی وظیفه دارد این کار را با دقت بیشتری انجام دهد، اما متاسفانه نظارت‌های شیلات بر فعالیت صیادان بسیار محدود است. محیط زیست و طبیعت ما همواره از همه سو آماج ضربه و آسیب بوده است. متاسفانه برخی مدیران و کارشناسان این حوزه فاقد دانش و علم محیط زیستی هستند و تنها به دید اقتصادی به این قضیه نگاه می‌شود، اما آیا می‌توان اقتصاد را با محیط زیست معامله کرد؟ آن هم در زمانی که مرگ دنیا را درنوردیده و همه چیز رو به زوال است...