رویداد۲۴ رییس بانک مرکزی ایران ناصر همتی از اعمال قریب الوقوع کاهش چهار صفر پول ملی ایران خبر داد و گویا قرار است این صفر‌ها طی یک برنامه دوساله از پول کشور برداشته شود و به زودی نام ریال از پول ایران حذف و تومان و قران جای آن را بگیرند.
این خبر با توجه به اقتصاد کرونازده و تحریمی ایران بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشته است. سی بی اس در گزارشی نوشته ارزش پول ایران از زمان انقلاب تا کنون همواره روند کاهشی داشته و با تحریم‌های اقتصادی چند سال اخیر وضعیت بدتری هم پیدا کرده است.
این رسانه چهار نقطه کلیدی کاهش ارزش پول ملی ایران را مورد بررسی قرار داده است.
۱) انقلاب: با سقوط محمدرضا شاه پهلوی و تغییرات در حاکمیت ایران بسیاری از کسب و کار‌ها تعطیل شد و بسیاری از کارآفرینان و صاحبان مشاغل که به دربار متصل بودند از ترس بازداشت کشور را ترک کردند و ثروتشان را نیز از کشور خارج کردند.
۲) پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۸۹: این جنگ هشت ساله هزینه‌های گزافی برای بازسازی کشور بر دوش ایران گذاشت و تقریبا در آن زمان ۱۰۰ درصد ارزش ریال در برابر دلار کاهش پیدا کرد و تورم به لطف چاپ بی رویه پول بسیار بالا رفت.
۳) سومین نقطه تاریخی کاهش شدید ارزش پول در ایران در سال‌های آخر دولت احمدی نژاد بود. در سال ۲۰۱۳ و قبل از پایان دوران احمدی نژاد تحریم‌های بین المللی به قدری شدید شده بود که ارزش ریال را تا ۴۰۰ درصد کاهش داد.
اقتصاد ایران در معرض سقوط قرار داشت و حتی ایرانی‌هایی که شانس آورده و در این زمان بیکار نشده بودند هم به اندازه کافی درآمد برای خرید بسیاری از نیاز‌های اولیه‌شان را نداشتند. این بحران اقتصادی کشور را به سمت مذاکرات هسته‌ای پیش برد و در نهایت برجام در سال ۲۰۱۵ به امضا رسید و جهان در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای ایران، تحریم‌هایش را لغو کرد.
۴) آخرین نقطه تاریخی کاهش ارزش پول ایران، زمانی است که ترامپ رییس جمهور آمریکا از برجام خارج شده و تحریم‌ها را بار دیگر علیه ایران اعمال کرد. ایران در حال حاضر بدترین وضعیت اقتصادی سال‌های اخیر را دارد. ریال به شدت بی ارزش شده و دست‌کم ۶۰۰ درصد نسبت به قبل از انقلاب در برابر دلار ضعیف‌تر شده است.
بیشتر بخوانید:
دایره‌های دردسرساز!/ آیا حذف ۴ صفر از پول ایران اولویت دارد؟
کارشناسان این رسانه معتقدند حذف چهار صفر از پول ایران کمکی به وضعیت اقتصادی نمی‌کند و با توجه به اینکه مردم همین الان هم عادت دارند پول کشور را به تومان مبادله کنند، تاثیر روانی نیز نخواهد داشت.
به گزارش رویداد۲۴ نشریه نشنال امارات نیز در گزارشی نوشته شاید این تصمیم کار را برای مردم راحت‌تر کند، اما مشکلات اقتصادی ایران را بدون اصلاحات معنادار حل نخواهد کرد. باربارا اسلاوین رییس بخش آینده ایران در شورای آتلانتیک به این نشریه گفته ریال ارزشش را در مقابل دلار از دست داده و حذف صفر‌ها نمی‌تواند پول این کشور را قوی‌تر از قبل کند.
اسلاوین اظهار نظر جالبی داشته و گفته با تغییر پول کشور می‌تواند به جمع‌آوری اسکانس‌های قدیمی در کشوری کمک کند که به شدت تحت تاثیر شیوع ویروس کروناست.
اسفندیار باتمان قلیچ موسس بورس و بازار نیز گفته «حذف صفر‌ها بخشی از اقدامات ایران برای یکسان‌سازی نرخ ارز است.»
نیویورک تایمز نیز در یادداشتی به قلم فرناز فصیحی نوشت: چندین سال است که دولت‌های ایران قصد دارند صفر پول را بردارند، اما ایران درگیر پندمی کروناست و این ویروس نقش مهمی در کاهش ارزش پول ایران از فوریه تا کنون بازی کرده است.
این رسانه گفته حامیان این طرح معتقند که حذف صفر‌ها می‌تواند کار‌های مالی را در ایران ساده کند. اما مخالفان معتقند اجرای این طرح در زمانی که دولت با کسری بودجه مواجه است کار درستی نیست.
به گزارش رویداد۲۴ فریدون خاوند اقتصاددان در پاریس به نیویورک تایمز گفته معمولا کشور‌ها ابتدا اقتصادشان را اصلاح می‌کنند بعد دست به تغییر ارز ملی‌شان می‌زنند. اما دولت ایران در وضعیتی است که هیچ چشم‌اندازی از کمک‌های مالی خارجی یا حتی داخلی ندارد و به همین دلیل ابتدا دست به این اقدام زده است.
او گفته ایران به سختی نفت می‌فروشد و تحت تحریم‌های فلج کننده آمریکاست. هر گونه تغییر و اصلاحی که دولت ایران بخواهد بر عهده بگیرد، در این شرایط بسیار سخت است.
رویترز نوشته ایت طرح از سال ۲۰۰۸ وجود داشته، اما از زمان خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ و کاهش ارزش ریال تا ۶۰ درصد در مقابل دلار قوت گرفته است.
پیش تر در زمان مطرح شدن این طرح در سال گذشته، رویداد۲۴ با استیو هنک استاد اقتصاد دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا گفتگو کرده بود. به عقیده هنک، کاهش صفر پول برای ایران در وضعیت تورمی کنونی مانند عمل جراحی زیبایی است که فقط قیافه را تغییر می دهد و در کوتاه مدت نیز آثار تورمی کمی خواهد داشت.
هنک گفته بود در دورانی که پول‌های ملی با پشتوانه اعتماد مردم به جای طلا و نقره اعتبار میگیرند، دولت‌ها باید ارزش پول را برای جلب اعتماد عمومی دستکاری کنند. یکی از ابزار‌های دستکاری، تورم است. دولت می‌تواند با افزایش قابل توجه توزیع پول بر تورم تاثیرگذار باشد.
ابزار دیگر اصلاحات اقتصادی است. با این روش دولت‌ها می‌توانند پول ملی را کاملا تغییر دهند، اما این کار به دلیل مقاونت مردم زمان بر است. در نتیجه دولت‌ها به سمت حذف صفر قدم برمی‌دارند. اقدامی که معمولا به واسطه هایپر تورم تثبیت می‌شود.
محمود جامساز اقتصاددان، به خبرنگار اقتصادی رویداد۲۴ گفته برداشتن صفر‌ها از پول ملی تنها در صورتی منجر به کاهش تورم می‌شود که ارزش پول ملی از طریق افزایش تولید، اشتغال و تولید ناخالص داخلی فراهم شود که آن هم مشروط به الزاماتی است که باید از پیش تعیین شود.
او معتقد است برای کلید زدن این پروژه، هزاران میلیارد تومان هزینه برای تغییر اسکناس‌ها و مسکوکات باید انجام شود؛ این در حالی است که قرار است این تصمیم در شرایط تحریم‌ها و کمبود منابعی در سال جاری و پیش‌بینی رقم ۴۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه پنهان قرار است اتخاذ شود. ضمن اینکه در همین حین آمریکا منافذ ارزی ایران را مسدود کرده است.