این در حالی است که پیش از این برخی، چون حسین کرمانپور مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی در توئیتی آورده بود اگر روند به همین صورت پیش برود عید فطر زیبایی را پیش روی خواهیم داشت یا کیانوش جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا در کشور علیرغم اعلام روند رو به افزایش بیماری، امیدهایی درباره مهار نسبی کرونا داده و ایران را در فهرست پنج کشور بیشترین بهبود یافتگان در جهان نامیده بود، اما سوی دیگر علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت مقابله با کرونا در شهر تهران همچنان بیم دهنده وضعیت کرونایی کشور است. همچنین مینو محرز نیز در گفتگویی وضعیت کشور در مقابل با کرونا را همچون هفتههای اول و دوم فروردین دانسته است.
این بیم و امیدها و تناقض گفتار و کردار در مقابله با ویروس کرونا این پرسش را پیش میکشد که آیا این یک سیاست رسانهای است یا نشان دهنده اختلاف دیدگاه متولیان و فرماندهان مقابله با کرونا؟
پرسشی که در گفتگو با محمدرضا محبوبفر عضو انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، کارشناس و متخصص اپیدمیولوژیهای بیماریهای واگیردار و کارشناس مدیریت بحران سلامت مطرح کردیم.
محبوبفر در این باره گفت: «از زمانی که ویروس کرونا در کشور انتشار پیدا کرد تقریبا حدود سه -چهار ماه میگذرد و تدابیر مدیریت بحران سلامت کشور تا به امروز به گونهای بود که در کنار شبهات درباره آمار بیماری کرونا و برخی سوء مدیریتها در مدیریت بحران بیماری، شرایط کشور را به سمتی پیش رفته است که بر خلاف کانونهای انتشار بیماری در جهان که بیماری تقریباً کنترل شده و روند کاهشی در میزان مبتلایان به بیماری مشاهده شده است در داخل کشور این بیماری همچنان رو به گسترش و تعداد مبتلایان در حال افزایش است. هر چند خوشبختانه تعداد مرگومیرها در اثر کرونا نسبت به ماههای قبل در کشور کاهش پیدا کرده است که این امر با تلاش و کوشش شبانهروزی و مستمر کادر پزشکی و درمان کشور رخ داده و مرگومیرها درپی کرونا در داخل کشور بهویژه در تهران کاهش داشته است.»
وی افزود: «علیرغم این که بستری شدن بیماران در بیمارستانها افزایش پیدا کرده است کاهش معنادار فوتیها نسبت به ماههای قبل در نتیجه تجارب و تلاش کوشش شبانهروزی کادر درمان و پزشکی و همچنین مصرف داروهایی است که امروز در داخل کشور صورت گرفته است.»
این کارشناس مدیریت بحران اظهار کرد: «آمار رسمی اعلام شده از سوی وزارت بهداشت و درمان و بیمارستانهای تابعه وزارت بهداشت درمان و دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور به زعم خودشان درست است، اما باید توجه کرد که امروز در کشور و همچنین در سایر کانونهای انتشار آلودگی با تغییر در علائم بیماری کرونا مواجه هستیم. امروز علائم کرونا از علائم تنفسی به علائم گوارشی در سطح کشور تغییر پیدا کرده است. از آنجاییکه ویروس کرونا تاکنون بیش از سی مرتبه در دنیا و در کشور ما تکامل پیدا کرده و دچار جهش شده است تغییر علائم ویروس کرونا از تنفسی به گوارشی در سطح کشور دور از انتظار نیست. قبلاً علائم مبتلایان به کرونا علائمی بود مانند سرفه، تنگی نفس و تب بالا بود که اینها با شیوع بیشتر کرونا در اسفندماه و فروردین ماه دیده میشد، اما امروز مهمترین علائم کرونا گوارشی است مثل اسهال شدید و مکرر، دلپیچه، دلدرد، حالت تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، تب خفیف و اختلال در حس چشایی و بویایی که این علائم در گروههای مسن، جوان و کودک مشاهده میشود.»
وی افزود: «بنابراین هرچند ستاد ملی مبارزه با کرونا و آقای جهانپور آمار خود را واقعی میدانند، اما توجه به افرادی که علائم ندارند و افرادی که دارای این علایم تغییریافته از تنفسی به گوارشی هستند موجب میشود تا شمار مبتلایان به کرونا از آنچه آمار رسمی اعلام میکند، بیشتر باشد. پس آقای جهانپور و سایر همکاران به این امر توجه بکنند و نسبت به ارائه آمار دقت بیشتری داشته باشند. چون با عنوان کردن کم و اینکه ابتلا به بیماری با یک شیب ملایم رو به گسترش است شرایط در کشور رو به عادیسازی میرود در شرایطی که شرایط کشور عادی نیست و هنوز ما تا مدیریت و کنترل بحران کرونا فاصله زیادی داریم.»
او در ادامه گفت: «آمارهای داده شده نهتنها شانتاژ و تبلیغات رسانهای نیست بلکه این آماری هست که ناشی از روند واقعی بیماری کرونا در جامعه است و اتفاقاً کمی نیز کمتر از واقعیت است و مبتلایان بیشتر از اینها هستند.»
وی تشریح کرد: «حتی در خرداد ماه عوارض اقتصادی و اجتماعی بیماری کرونا هم در جامعه بروز و ظهور پیدا خواهد کرد و میطلبد که بسیاری از نهادهایی که جزء سازمان و ستاد مدیریت بحران کشور هستند وارد عمل بشوند. اما امروز وزارت بهداشت و درمان در مدیریت بحران کرونا، تنها گذاشته شده و از زمانی که این بیماری در کشور ظهور و گسترش پیدا کرده است بار اصلی این بیماری روی دوش وزارت بهداشت درمان بوده است. درحالیکه ارگانها و نهادهایی که فعال هستند باید در راستای کاهش عوارض ابر بحران کرونا وارد عمل بشوند، اما اصلاً به این بحران ورود پیدا نکردند.»
این کارشناس مدیریت بحران سلامت بیان کرد: «اگر به همان چیزی که قبلاً درباره حضور ستاد نیروهای مسلح در خصوص قرنطینه کردن کانونهای آلوده در خصوص ممنوعیتها و محدودیتها مطرح شده بود بازگردیم و همان اظهارنظرهای قبلی، اینبار توأم با عمل بشود این بیماری مثل سایر کانونهای انتشار بیماری در دنیا مدیریت و کنترل خواهد شد، اما درحال حاضر در سازمان مدیریت بحران کشور که در وزارت کشور و در سایر استانها در زیرمجموعههای آن مستقر است هیچ اراده سیاسی نمیبینم، وقتی اراده سیاسی هم نباشد در کنار بیاعتمادی عمومی و کاهش سرمایه اجتماعی که در جامعه اتفاق افتاده است تدابیری که برای کنترل و مدیریت بحران در نظر گرفته شده است از نظر جامعه و مردم بدون پاسخ گذاشته میشود، مردم نسبت به اجرای پروتکلهای بهداشتی و بهداشت فردی نافرمانی میکنند و در نتیجه این سیاستها بینتیجه خواهد ماند.»
وی اضافه کرد: «در طی روزهای آینده آماری که آقای جهانپور در خصوص مبتلایان اعلام خواهد کرد افزایش خواهد یافت، چون که آمار مبتلایان در بسیاری از مناطقی که مدتی کاهش در ابتلا رو به گسترش و افزایش است. به دلیل اینکه امروز موج دوم کرونا کشور را فراگرفته است. قبلاً هم ما پیشبینی کردیم که، چون دولت بیشتر دغدغه نان و معیشت مردم را به دلیل تبعات اقتصادی و اجتماعی کرونا داشت و اقدام به بازگشایی کشور کرد.»
او در ادامه افزود: «به نظر میرسد این بیمها و امیدها یک سیاست رسانهای نیست بلکه نشان دهنده اختلاف دیدگاه میان متولیان است.»
محبوبفر افزود: «حتی در اقدامی که ناشی از تناقض در رفتار و گفتار دولت بود و اختلاف در سطح دولت و کلیه ارگانها را ظاهر میکرد آن نقشه جغرافیایی ابتلا به بیماری و تقسیم مناطق به سفید، زرد و قرمز منتشر شد که اتفاقاً بعداً خود آقای کیانوش جهانپور و دیگر دوستان وزارت بهداشت و درمان منبع خبر و این نقشه را تکذیب و اظهار بیاطلاعی کردند.»
عضو انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران در نهایت گفت: «امروز اختلاف در دولت در مقابله با کرونا به نقطهای رسیده است که ستاد ملی مبارزه با کرونا، دوستان آقای زالی و همکارانش و کمیته کشوری کرونا نظر دیگری غیر از خود آقای جهانپور و دولت و وزارت بهداشت و درمان و بویژه آقای روحانی دارند. همین باعث سردرگمی در مدیریت و کنترل بیماری کرونا شده است. بر این اساس میتوان چنین اظهار نظر کرد که مدیریت و کنترل بحران بیماری کرونا با توجه به سوءمدیریت دولتی امروز از دست خارج شده است و جز با ورود نیروهای نظامی و همچنین قوه قضاییه به پرونده کرونا امکان از سرگیری شرایط عادی در جامعه ممکن و میسر نخواهد شد.»