رویداد۲۴ بر اساس اعلام خودروسازان ثبت‌نام خودرو در طرح جدید فروش فوق العاده دو شرکت سایپا و ایران خودرو از ساعت ۸ صبح ( چهارشنبه ۷ خرداد) آغاز شده است. در طرح جدید فروش فوق‌العاده ادعا شده شرایط به گونه‌ای است که متقاضیان واقعی بتوانند یک خودرو از ایران خودرو یا سایپا ثبت‌نام کنند و شرایط به گونه‌ای طراحی شده تا دلال‌بازی کم شود. اینکه آیا طرح جدید خودروسازان خواهد توانست دلال‌بازی را کم کند، موضوعی است که شهرام آزادی کارشناس خودرو و استاد دانشگاه خواجه نصیر درباره آن با رویداد۲۴ گفت‌وگو کرده است.
آزادی درباره طرح جدید پیش فروش خودرو با شرط نداشتن پلاک فعال و عدم تهیه خودرو ظرف ۳۶ ماه گذشته و کاهش واسطه‌بازی در این بازار می‌گوید: اینگونه سیاست‌گذاری‌ها در صنعت خودرو موقت است و به نظر می‌رسد در شرایط فعلی چاره‌ای جز این نیست و با توجه به اینکه در شرایط موجود متقاضی زیاد است و برخی در پی دلال بازی هستند به نظر می‌رسد باید یکسری از محدودیت‌ها وضع می شد تا عملا دست دلال‌ها از بازار کوتاه شود.
بیشتر بخوانید: فروش وکالتی خودرو‌های صفر کیلومتر ممنوع شد
این کارشناس خودرو می‌گوید: در طرح‌های گذشته هم که گفته می‌شد افراد نباید خودرویی در گذشته در این دو خودروسازی ثبت نام کرده باشند تا افراد واقعی که نیاز به خودرو دارند و در اصل خودرو اولی‌ها محسوب می‌شوند؛ به نوعی مشمول این طرح شوند اما متاسفانه باز هم راه‌هایی برای دلال‌ها بود.
او می‌گوید: به هر حال باید از یک جایی این موضوع را آغاز کرد و محدودیت‌ها باید به گونه‌ای باشد تا یک بخشی که همیشه به صورت دلال‌ها و واسطه‌ها باعث افزایش قیمت در بازار می‌شوند، دستشان از این قضیه کوتاه شود.
آزادی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان جلوی دلال‌هایی که به معامله با افرادی که نقدینگی برای خرید خودرو ندارند و سهمیه کارت‌های ملی خود را به نوعی می‌فروشند را گرفت؟ می‌گوید: متاسفانه به نظر می‌رسد نمی‌توان در این قضیه نظارتی داشت و این افراد را از افرادی که احتیاج واقعی برای خرید خودرو دارند متمایز کرد؛ در عین حال ممکن است افرادی تا به حال خودرویی دریافت نکرده باشند یا با توجه به سطح درآمدشان اقدام به این معامله کنند، اما به نظر می‌رسد در این شرایط چاره‌ای جز این نیست.
کاهش فاصله قیمت خودرو بین بازار و کارخانه با افزایش تولیدات
این کارشناس حوزه خودرو با تاکید بر اینکه تنها راه حل افزایش تولید خودرو در بازار است، می‌گوید: تنها در این صورت می‌توان امیدوار بود که کم کم فاصله بین قیمت در کارخانه و بازار کاهش پیدا کند و با کم شدن فاصله بین قیمت کارخانه و بازار ازاد بتوان از دلال‌بازی کم کرد.
او درباره اعلام قرعه‌کشی در طرح پیش‌فروش خودرو که تاکنون بی‌سابقه بوده نیز می‌گوید: این اقدام از سوی خودروسازان بدلیل کاهش تولید خودرو صورت گرفته و در گذشته از این روش استفاده نمی‌شد، چون کاهش تولید خودرو در کشور به این اندازه نبود. الان به دلیل اینکه عرضه خودرو کم است و متقابلا متقاضی آن زیاد است، قاعدتا باید یک تناسبی بابت این قضیه برقرار شود و این راهکار تنها می‌تواند قرعه‌کشی باشد اما نمی‌تواند بلندمدت ادامه داشته باشد زیرا این موضوع باعث می‌شود که فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار خیلی زیاد شود.
این کارشناس خودرو ادامه می‌دهد: شرایط کنونی برای پیش فروش خودرو باعث جوی روانی بین مردم می‌شود و این موضوع هم طبیعی است که با هجوم برای ثبت‌نام‌های اینترنتی سایت‌های فروش دچار اختلال شوند، زیرا این میران از عرضه محدود که تناسبی با میزان تقاضا در بازار ندارد قاعدتا باعث بوجود آمدن این شرایط در بازار می‌شود.
آزادی می‌گوید: این شرایط ساختگی نیست و به موضوع حجم عرضه و تقاضا در بازار برمی گردد و بازار سیاه و دلال‌بازی هم در همه بازار‌ها زمانی بوجود می‌آید که یک کالایی با کمبود عرضه مواجه شود و این موضوع تنها به عرضه خودرو محدود نمی‌شود و هر کالایی که توزیع یا عرضه آن کم شود همین وضعیت را تجربه می‌کند.
این کارشناس حوزه خودرو می‌گوید: قاعدتا راه حل اصولی در این مسیر افزایش تولید است که در سیاست‌های وزارت صنعت نیز گنجانده شده و تنها با این اقدام می‌توان شرایط را مساعد کرد، این موضوع هم به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور برمی‌گردد که اگر شرایط به گونه‌ای پیش رود که مسایل مربوط به تورم و نقدینگی در جامعه حل شود مسلما تولید خودرو هم رشد می‌کند، اما اگر این اتفاق نیفتد مشکلات بانکی و بحث بدهی شرکت‌ها به سیستم بانکی باعث خواهد شد خودروسازان با زیان همراه شوند و میزان نقدینگی در دست خودروسازان هم محدود باشد و میزان تولیدی هم که وعده آن داده شده محقق نشود.
آزادی در پاسخ به این پرسش که چطور می‌توان در جریان ثبت نام خودرو‌های پیش فروش از فساد و رانت‌های اطلاعاتی جلوگیری کرد تا دیگر شاهد به وجود آمدن سلطان خودرو و امثال آن در کشور نباشیم؟ می‌گوید: به نظر می‌رسد تنها با شفاف‌سازی می‌توان مانع این قضیه شد فروش خودرو و شفاف بودن شیوه فروش و آمار تولیدات باید به صورت دقیق عنوان شود؛ در جایی این اتفاقات صورت می‌گیرد که اطلاعات به صورت شفاف بیان نشود و خیلی مسایل پنهان باقی بماند.
او ادامه می‌دهد: در صورتی که در سطح بالای مدیریتی، سیستم‌های کلان به سمتی حرکت کنند که شیوه عرضه و فروش و قیمت تمام‌شده برای مردم به درستی ارائه شود می‌توان تا اندازه‌ای از این قبیل فساد‌ها جلوگیری به عمل آورد. زمانی که ۶۷۰۰ خوردو پیش فروش می‌شود، اما به دست مردم عادی نمی‌رسد و یک زوج آن را خریداری می‌کنند نشان دهنده این است که این طلاعات از سوی خودروسازی بدرستی ارائه نشده است.
بیشتر بخوانید: قرعه‌کشی صرفاً در واگذاری خودرو موفق است، نه برای شکستن قیمت بازار
شرایط پیش خرید خودرو چیست؟
به گزارش رویداد۲۴ در شرایط عمومی بخشنامه خودروسازان جهت استفاده از روش فروش فوق العاده آمده است: حداقل فاصله از آخرین خرید (ثبت نام یا تحویل خودرو) در شرکت‌های ایران خودرو و سایپا ۳۶ ماه است. به هر کد ملی فقط یک دستگاه خودرو در کل بخشنامه‌های فروش فوق العاده ایران خودرو و سایپا تعلق می‌گیرد.
حداقل سن متقاضی ۱۸ سال تمام و ملزم به ارائه گواهینامه رانندگی خودرو حداقل پایه سوم است. ثبت نام برای مشتریان حقوقی میسر نخواهد بود.مشتریانی که دارای پلاک انتظامی فعال (به نام خود) باشند امکان ثبت نام را ندارند.
تنظیم صلحنامه امکانپذیر نیست. سند خودرو به مدت یک سال در رهن شرکت باقی می‌ماند بدیهی است امکان فک رهن قبل از یکسال مقدور نیست.
گارانتی خودرو پس از ۳ ماه از زمان تحویل در صورت عدم مراجعه به نمایندگی برای دریافت سرویس اولیه باطل می‌گردد و در مراجعه به نمایندگی کارکرد حداقل ۱، ۰۰۰ کیلومتری خودرو نیز الزامی است.
بر اساس دستور سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت علاوه بر اینکه پیش‌ثبت‌نام جهت خرید خودرو در طرح ویژه فروش عید سعید فطر تا ۱۴ خردادماه ۹۹ ادامه دارد، خودروسازان حق دریافت هیچ‌گونه وجهی را جهت حضور در قرعه‌کشی از متقاضیان نخواهند داشت.
بر اساس تغییر در برنامه زمان‌بندی فروش ۲۵ هزار دستگاه خودرو، بعد از اتمام مهلت ثبت‌نام و بر اساس ضوابط تعیین‌شده از سوی کمیته خودرو، قرعه‌کشی با نظارت دستگاه‌های امنیتی و نظارتی و در حضور نمایندگان رسانه‌های جمعی، صورت می‌پذیرد و صرفاً حائزین شرایط مطابق با قرعه‌کشی انجام‌شده، ملزم به پرداخت وجه خودرو خواهند بود.
لذا در هیچ‌یک از مراحل ثبت‌نام، متقاضیان خرید خودرو ملزم به پرداخت وجه نخواهند بود و واریز ۱۰۰ درصد وجه خودرو تنها از سوی افرادی صورت خواهد پذیرفت که بر اساس قرعه‌کشی انجام‌شده، حائز شرایط تشخیص داده شوند.