رویداد۲۴ اوگور شاهین، برگزیده سومین دوره جایزه مصطفی (ص) روز پنجشنبه در دومین روز از هفتمین نشست برنامه تبادل تجربیات علم وفناوری (STEP) در کشور‌های اسلامی که به صورت مجازی و به همت بنیاد مصطفی (ص) برگزار شد در خصوص واکسن ویروس کرونا افزود: این واکسن برای مبارزه با کووید ۱۹ است، تعداد افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، هرروز افزایش می‌یابند، این بیماری برای ما یک چالش محسوب می‌شود و حداقل تا دو سال آینده پیش روی ما است؛ تنها راه پیشگیری آن نیز واکسن است.
وی بیان کرد: آنتی ژنی که از ویروس می‌آید را کد گذاری و فرموله کردیم تا به بدن انسان تزریق کنیم، واکسن می‌تواند به صورت تزریق عضلانی باشد، ویژگی این واکسن، امکان تولید سریع آن است.
وی گفت: این واکسن می‌تواند به عنوان راه حلی برای این بیماری باشد، واکسن‌ها بسیار ایمونولوژیک هستند و عوارض جانبی چندانی نیز ندارند، روش بعدی ما برای طراحی واکسن استفاده از مقیاس‌های کوچک و اختصاصی برای طراحی است، زیرا به عنوان آنتی ژن می‌توانند سلول‌های ایمنی را فعال کنند.
دسترسی به واکسن ویروس کرونا تا اواسط مرداد!
اوگورشاهین بیان کرد: در اوایل مرداد امسال این واکسن در دسترس خواهد بود؛ ما در نظر داریم این واکسن را گسترش دهیم و در حال حاضر با دو شرکت برای توسعه آن در حال همکاری هستیم که یک شرکت در چین است و واکسن را توسعه خواهد داد، در خصوص زمانبندی تولید این واکسن نیز ما تولید این واکسن را شروع کرده‌ایم، این واکسن جهت دسترسی میلیارد‌ها انسان است؛ در تلاش هستیم این واکسن در مقیاس کلان‌تری تولید شود، اگر واکسن موفقیت‌آمیزی باشد می‌توانیم دوز‌های بیشتری تولید کنیم.
برگزیده جایزه مصطفی (ص) ۲۰۱۹ اظهارداشت: اگر بتوانیم واکسنی داشته باشیم، مقدار یک کیلو از آن برای صد میلیون نفر است که تولید آن یک ماه زمان لازم دارد، اما اگر دوز پایینتر باشد، می‌توانیم به افراد بیشتری خدمت‌رسانی کنیم، ما بسیار مشتاقیم واکسنی تولید کنیم که در دسترس همه کشور‌ها باشد؛ براین اساس با سازمان‌های مختلفی از جمله سازمان بهداشت جهانی صحبت‌هایی شده است که این واکسن رایگان در دسترس همه باشد.
هفتمین نشست استپ امروز با حضور سخنرانانی از ۱۵ کشور جهان با رعایت قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی به صورت مجازی در حال برگزاری است، در این دوره از نشست استپ کارشناسان بیماری‌های عفونی و اساتید دانشگاه و متخصصان همراه با اساتیدی از کشور‌های هند، ترکیه، ژاپن، چین، اندونزی، مالزی، ایران و آذربایجان تجربیات خود را در درمان این بیماری به اطلاع یکدیگر می‌رسانند.
تاکنون مراکز مختلفی در جهان اسلام شامل دانشگاه‌های ایران سه دوره، دانشگاه پوترای مالزی (دوره دوم)، دانشگاه سلطان قابوس عمان (دوره چهارم) و دانشگاه کراچی پاکستان (دوره پنجم) میزبان نشست‌های استپ بوده‌اند.
چرا باید نسبت به واکسن‌های کرونا محتاط بود؟
در سراسر جهان شرکت‌های داروسازی و موسسات پژوهشی روی بیش از ۱۰۰ واکسن کرونا کار می‌کنند که از این تعداد، ۱۲ واکسن به مرحله آزمایشات انسانی رسیده اند. با این حال، این واکسن‌ها هم ممکن است در مراحل پایانی شکست بخورند.
به گزارش فرارو، چندی پیش، هنگامی که شرکت داروسازی آمریکایی «مدرنا» از نتایج اولیه و امیدوارکننده واکسن کرونای خود خبر داد، موجی از شادمانی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد که تاثیرات مثبت آن به بازار سهام رسید. سهام مدرنا شاهد افزایش ۲۰ درصدی شد. همچنین، شرکت‌هایی مانند «نووا واکس» که با مدرنا همکاری می‌کنند، ارزش آن‌ها بیش از ۳۰ درصد افزایش پیدا کرد. این در حالی است که واکسن مدرنا هنوز در مراحل اولیه بود و تا تولید نهایی آن، راه دور و درازی باقی مانده است.
ماجرای واکسن مدرنا شاهدی بود بر اینکه بشر چقدر بی‌تابانه منتظر راهی برای خلاص شدن از شر کرونا است. طبق آمار وبگاه «ورلد اُمتر»، تاکنون بیش از ۵.۷ میلیون نفر در سراسر جهان به ویروس جدید کرونا (کووید-۱۹) مبتلا شده‌اند که از این تعداد بیش از ۳۵۲ هزار نفر جان خود را از دست داده اند. کرونا علاوه بر مختل کردن زندگی عادی صد‌ها میلیون نفر در جهان، اقتصاد بسیاری از کشور‌ها را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
منفورترین صنعت
کارشناسان راه‌های مختلفی برای مهار کرونا پیشنهاد کرده اند که هیچ کدام از آن‌ها به اندازه یک واکسن قطعی و موثر نمی‌تواند کرونا را ریشه کن کند. اما ساخت واکسن، کار ساده‌ای نیست. تقریبا هر روز اخبار امیدوارکننده‌ای درباره انواع نتایج مثبت آزمایشات واکسن‌های کرونا در کشور‌های مختلف منتشر می‌شود. برخی از کسانی که اخبار واکسن‌ها را دنبال می‌کنند ممکن است از تاخیر ساخت این واکسن‌ها کلافه و سرخورده شوند. جدای از این، تاخیر در ساخت واکسن می‌تواند علاوه بر دامن زدن به نظریات توهم توطئه، اعتماد عمومی به شرکت‌های داروسازی را کمتر کند.
در حوزه پزشکی، یک نظریه توهم توطئه تحت عنوان «بیگ فارما» (Big Pharma) وجود دارد که در آن ادعا می‌شود نظام سلامت و درمان، خصوصا شرکت‌های داروسازی، اهداف پلیدی علیه مردم عادی دنبال می‌کنند و به بیماری‌ها دامن می‌زنند. شاید به خاطر همین دیدگاه است که تا همین یک سال گذشته، صنعت داروسازی منفورترین صنعت آمریکا بود. در سوم سپتامبر ۲۰۱۹، موسسه نظرسنجی گالوپ، نتایج یک نظرسنجی جامعی درباره دیدگاه مردم آمریکا درباره صنایع مختلف منتشر کرد. در این نظرسنجی، داروسازی، منفورترین صنعت از دیدگاه مردم بود.
۵۸ درصد پاسخ دهندگان، درباره صنعت داروسازی دیدگاه منفی داشته اند. حالا بحران کرونا فرصت بی‌نظیری در اختیار این صنعت قرار داده است تا با ساخت واکسن کرونا، این تصویر منفی را اصلاح کند. صنعت داروسازی می‌تواند با تولید واکسن کرونا جایگاه خود را در افکار عمومی بهبود بخشد.
اما سوای این دیدگاه‌ها درباره شرکت‌های داروسازی که حالا در سایه کرونا طرفدارانی پیدا کرده اند، ساخت واکسن مراحل مختلفی دارد و موفق شدن یک واکسن در یک مرحله نمی‌تواند موفقیت نهایی آن را تضمین کند. مرحله اولیه ساخت واکسن شامل انجام آزمایشات بالینی روی حیوانات است. سپس، آزمایشات بالینی انسانی روی تعداد محدودی از داوطلبان آغاز می‌شود. در مرحله بعدی، واکسن در مرحله آزمایشات بالینی انسانی، روی تعداد بیشتری از داوطلبان آزمایش می‌شود. در مراحل اولیه، معمولا داوطلبان، جوان و سالم هستند. بعد از اینکه تاثیرات واکسن روی جوانان امتحان شد، روی گروه‌های سنی آسیب‌پذیر دیگر نیز آزمایش می‌شود. مثلا واکسن آکسفورد، در مرحله اولیه روی ۱۶۰ داوطلب آزمایش شد، اما در مراحل بعدی قرار است روی بیش از ۱۰ هزار نفر آزمایش شود.
هیاهوی بی‌سابقه
در شرایط عادی، این مراحل ماه‌ها و شاید سال‌ها طول می‌کشد، اما بحران کرونا، این مراحل را تسریع کرده است. شرکت‌ها معمولا در تولید واکسن، دو نوع آزمایش کلی انجام می‌دهند. یک آزمایش، مربوط به بررسی سالم بودن واکسن است و آزمایش دوم، به کارآمدی واکسن مربوط می‌شود. کرونا، شرکت‌ها را مجبور کرده که این دو آزمایش را همزمان انجام دهند. شرکت آمریکایی «نووا واکس» که به تازگی آزمایشات بالینی واکسن خود را آغاز کرده است، این دو آزمایش را همزمان انجام می‌دهد.
در شرایط عادی آزمایشات اولیه واکسن‌ها بازتاب زیادی پیدا نمی‌کنند و در برخی مواقع در محافل علمی باقی می‌مانند. از این رو آنچه در ماجرای واکسن مدرنا اتفاق افتاد، تقریبا بی‌سابقه بود. با این حال، هیاهو درباره واکسن‌های فعلی کرونا به این معنی نیست که این واکسن‌ها دیگر به مرحله نهایی رسیده اند. طبق ارزیابی کارشناسان، ۷۷ درصد واکسن‌های بیماری‌های واگیر از مراحل اولیه با موفقیت عبور می‌کنند، اما فقط ۳۳ درصد آن‌ها همه مراحل را با موفقیت پشت سر می‌گذارند.
از این رو، در بررسی احتمال موفقیت واکسن‌ها باید جانب احتیاط را رعایت کرد. چون در خلال ساخت واکسن ممکن است شرایط تغییر کند و احتمال موفقیت واکسن کمتر شود. مثلا، واکسن آکسفورد تا همین چند هفته پیش تقریبا ۸۰ درصد شانس موفقیت داشت، اما حالا کاهش تعداد بیماران کرونا در بریتانیا، باعث شد که شانس موفقیت این واکسن به ۵۰ درصد کاهش یابد. چرا که کاهش تعداد بیماران، به این معنا خواهد بود که پژوهشگران قادر نخواهند بود کارآمدی واکسن را بسنجند. جدای از این، حتی اگر در ماه‌های آینده، واکسن کرونا ساخته شود، دانشمندان فرصت زیادی برای بررسی عوارض جانبی بلندمدت آن نخواهند داشت. پژوهشگران آکسفورد می‌گویند واکسن این دانشگاه در سپتامبر آینده تولید خواهد شد. بنابراین، چنانچه این واکسن در سپتامبر ساخته شود، دولت بریتانیا و سایر کشور‌ها ممکن است منتظر بررسی عوارض جانبی بلندمدت آن نخواهند ماند و مجوز استفاده عمومی را صادر کنند.