رویداد۲۴- رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مسئول اصلی مقابله با ریزگردها را کارگروه مدیریت بحران مستقر در وزارت کشور دانست و گفت: در روزهای گذشته با توجه به افزایش ریزگردها در برخی ساعات به وضعیت بحرانی رسیدیم که تمهیدات لازم همچون کاهش ساعت اداری اندیشیده شد.
معصومه ابتکار یکشنبه‌شب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری درباره اینکه آیا منشأ ریزگردهای اخیر در کشورمان خارجی است، اظهار کرد: در این مقطع کنونی و با توجه به طوفانهای هفته‌های گذشته، منشأ ریزگردها کاملاً خارجی است و از نقاطی در غرب عراق، مرز عراق و سوریه و جنوب عراق شکل گرفت که با وزیدن بادهای تند کانونهای گرد و غبار در کشورمان تشکیل شد و تقریباً از عصر پنجشنبه این وضعیت در استانهای غربی همچون کرمانشاه، ایلام، خوزستان و لرستان محسوس بود و میزان آلاینده‌ها را به چندین برابر حد مجاز رساند و حتی سایر استانها را تحت تأثیر قرار داد.
وی ادامه داد: در یک سال اخیر مشغول مستند‌سازی کامل وقایع و رخدادهای برون‌مرزی گرد و غبار در ایران بودیم و گزارشی را برای اعتراض رسمی به دولت عراق و ارائه به سازمانهای بین‌المللی تهیه خواهیم کرد و آن را از طریق وزارت امور خارجه ابلاغ می‌کنیم.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به نشست ماه گذشته وزرای محیط زیست در کنیا اشاره کرد و یادآور شد: در ارتباط با موضوع ریزگردها با وزیر محیط زیست عراق دیداری انجام گرفت و تذکرات لازم درباره ریزگردها داده شد، البته میان دو کشور تفاهم‌نامه‌هایی در سال 92 به امضا رسید و حتی در مرحله کاشت نهال قرار داشتیم اما شرایط ناپایدار دولت عراق، حمله تکفیریها و پدیده داعش تمامی این فرصتها را مانع شد و در دیدار اخیر تمامی این موارد برای کاهش ریزگردهای عراق مطرح شد.
ابتکار در پاسخ به این پرسش که کانون ریزگردهای اخیر داخلی نبوده است، گفت: کل منشأ ریزگردهای اخیر خارجی است و تصاویر ماهواره‌ای نیز بر آن اذعان دارد و هیچ منبع داخلی در این گرد و غبارهای اخیر تأثیری نداشته است و تمامی آنها از مرزهای غربی وارد کشور شد.
وی راجع به برنامه‌های بین‌المللی ایران برای جلوگیری از گرد و غبار تصریح کرد: به‌پیشنهاد ایران سال گذشته قطعنامه‌ای در مجمع سازمان ملل تصویب شد و بر اساس آن دبیرکل سازمان ملل مکلف شد در گزارشی کانونهای گرد و غبار را در دنیا مشخص و آن را اعلام کند.
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست متذکر شد: قطعنامه دومی هم ماه گذشته در مجمع جهانی محیط زیست تصویب شد، البته برخی کشورهای منطقه مخالفت کردند اما نهایتاً گزارش دبیرکل سازمان ملل ارائه شد و هم‌اکنون این گزارش در حال تدوین نهایی است و به نظر می‌رسد تا یک ماه آینده منتشر شود؛ بر اساس این گزارش، برنامه اقدام بین‌المللی با سازوکار فنی مناسب و مشخص شدن پشتیبانها بر اساس مدیریت سرزمین تدوین خواهد شد.
ابتکار گرد و غبار موجود در عراق را ناشی از سرزمینهای رهاشده دانست و گفت: به‌دلیل نا‌امنی و همچنین خشکسالی ناشی از اقدامات ترکیه (سد‌سازی روی فرات و دجله) و اثر جدی این برنامه‌ها بر روی تالابهای عراق و تغییر اقلیم در غرب آسیا، این ریزگردها در سالهای گذشته بیش از پیش شده است.
وی درباره اجرایی بودن گزارش بان کی‌مون هم اظهار کرد: این امر در حال حاضر تنها راه برای مهار ریزگردها است، البته ما در سالهای قبل هم تلاشهایی را داشتیم و دولت قبل پیشنهاد کرده بود برای حل این مسئله صندوقی منطقه‌ای تشکیل شود که برخی کشور‌ها از جمله عربستان با آن مخالفت کردند و ما سعی کردیم آن را به سطح جهانی برسانیم و در آنجا نیز مورد استقبال قرار گرفت؛ در دیپلماسی محیط زیستی تنها راه برخورد با ریزگردها در سطح بین‌المللی است تا از حقوق کشور خود دفاع کنیم.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به مطالعات کشور عراق روی ریزگردها اشاره کرد و افزود: در عراق هم این کشور مطالعات گسترده‌ای در رابطه با کانونهای گرد و غبار خود انجام داده و بر اساس برآورد انجام گرفته بیش از 11 میلیون هکتار کانون بحرانی در این کشور وجود دارد.
ابتکار در خصوص اینکه چرا در وزارت کشور جلسه‌ای در رابطه با ریزگردها برگزار شد و آیا این موضوع به مرحله بحران رسیده است، گفت: با این موضوع به‌عنوان بحران مواجه می‌شویم و همانند زلزله، طوفان و سیل محسوب می‌‌شود و به‌صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد و آ ثار ناگهانی برای مردم و شهرها در بر دارد؛ دولت نیز در همین راستا موضوع را به‌عنوان بحران به وزارت کشور سپرده و کارگروهی در این وزارتخانه تشکیل شده و جلسه ستاد مدیریت بحران کشور نیز با حضور وزیر کشور انجام گرفت که گزارشهایی درباره آتش‌سوزیهای جنگلها و اقدامات انجام شده و پدیده ریزگردها در کشور ارائه شد.
وی اضافه کرد: در زمینه گزارشهای مرتبط با ریزگردها، مقرر شد مردم در مواجهه با این پدیده باید کمترین آسیب را ببینند؛ کمیته مدیریت بحران باید در هر استانی تشکیل شود و اطلاع رسانی قبلی نیز به مردم انجام شود تا مردم نیز آمادگی لازم را برای پدیده ریزگردها داشته باشند؛ در این وضعیت اگر لازم باشد باید ادارات و مدارس تعطیل شود که البته در روزهای گذشته در یکی از مناطق آسیب‌دیده از پدیده گرد و غبار ادارات با تأخیر کار خود را آغاز کردند و تمامی تدابیر را کمیته بحران در اختیار دارد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره اینکه آیا اکنون به نقطه بحران رسیدیم یا خیر، اظهار کرد: در لحظات اتفاق به نقطه بحران رسیدیم اما باید با این پدیده مواجهه مناسب شود تا حداقل خسارت را به‌بار آورد و تدابیر بهداشتی باید اندیشیده شود؛ مقرر شده تا در مواقع بحران وزارت بهداشت، اورژانسها را تجهیز کند و ماسک توزیع کنند و تمامی این برنامه‌ها باید در نظر گرفته شود.
ابتکار در ادامه با بیان اینکه کانونهای داخلی ایجاد ریزگردها در سه سال گذشته در 15 استان کشور شناسایی شده است، افزود: کار شناسایی دیگر کانونها در استانهای باقی‌مانده در حال انجام است.
وی با بیان اینکه کانونهای بسیار بحرانی کشور در وسعتی بالغ بر 2 میلیون و 800 هزار هکتار وجود دارد، گفت: وسعت این کانونها نشان می‌دهد که مقابله با آنها نیازمند مدیریت ملی برای احیای تالابها، حفظ مراتع کنونی و مقابله با بیابان‌زایی است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه بر اساس اعتبارات و امکانات موجود، اقدامات خوبی در زمینه مقابله با ریزگردها و کانونهای آن صورت گرفته اظهار کرد: احیای تالاب هورالعظیم از اقدمات مهم دولت بود؛ پنجمین دریاچه این تالاب احیا شده و هورالعظیم دیگر کانون بحران برای خوزستان نیست.
ابتکار در ادامه مسئول اصلی مقابله با ریزگردها را کارگروه مدیریت بحران مستقر در وزارت کشور دانست و افزود: چندین دستگاه در این کارگروه دخیل هستند و یکی از این دستگا‌هها، سازمان هواشناسی است که باید تا 48 ساعت قبل پیش‌بینی وقوع گرد و غبار را اعلام کند که برای این کار نیازمند تجهیزات جدید و پیشرفته‌‌تر است.
وی ادامه داد: این سازمان مسئولیت سنجش هوا را در مواقع بحرانی عهده‌دار است و هم‌اکنون در تمامی استانها، دستگاه سنجش ذرات در وضعیت گرد و غبار به‌صورت برخط وجود دارد.