رویداد۲۴ شادی مکی: مفیده که روز ۳ خرداد به زندگی خود پایان داد، قرار بود این روز‌ها به عنوان تازه عروس در کنار مردی که مدت‌ها شیفته یکدیگر بودند زندگی کند. اما او یک هفته پیش از آغاز زندگی مشترک و زودهنگامش در سن ۱۷ سالگی خود را دار فقر آویخت.
مفیده اهل روستای قباغلو از توابع شهرستان سقز استان کردستان بود. خانواده او کشاورز بوده و گاهی پدر در فصل زمستان خطر کولبری را به جان می‌خرد تا بتواند معاش خانواده را بگذراند. پدر خانواده با همه تلاشی که دارد به دلیل مخارج سنگین زندگی آنهم در استانی که بیکاری و محرومیت در آن موج می‌زند نتوانست جهیزیه دختر نوجوانش را تامین کند. فقر و ترس از شرمنده شدن در مقابل خانواده همسره انقدر برای مفیده سنگین تمام می‌شود که او براساس احساسات افسارگسیخته نوجوانی و غرور خاص این دوره دست از زندگی شسته و خانواده و اهل روستا را به سوگ خود بنشاند.
یکی از آشنایان این خانواده ماجرا را برای رویداد۲۴ اینگونه تعریف می‌کند: والدین مفیده ۴۰ تا ۴۵ ساله، اما بی‌سواد هستند. ۳ فرزند دارند که مفیده دختر بزرگ خانواده بوده است. تنها دلیل خودکشی این دختر فقر شدید خانواده بوده است.
او ادامه می‌دهد: آن‌ها توان تامین جهیزیه را برای مفیده نداشتند. درحالیکه مفیده تا چند روز دیگر باید مراسم عروسیش را برگزار می‌کرد. این دختر نوجوان ناگهان احساسش بر منطقش غلبه کرده و والدین هم نتوانستند موضوع را به صورت حکیمانه به او بگویند و او را در نهایت تسلی دهند. در نهایت این دختر با شال لباسش خود را در خانه حلق‌آویز می‌کند و جسدش را خواهر کوچکترش پیدا می‌کند.
این فرد آگاه می‌گوید: شاید والدین روی‌شان نمی‌شده است که پول جهیزیه او را قرض کنند. البته در مناطق کردنشین تاکید زیادی روی جهیزیه نیست. مگر اینکه چشم و هم‌چشمی خانواده‌ها باعث چنین حالتی در این دختر شده باشد.
وی با تاکید دوباره بر فقر خانواده به عنوان علت خودکشی مفیده عنوان می‌کند: این دختر از اینکه نتوانسته بود حتی یک انگشتر برای نامزدش تهیه کند معذب شده بوده و احساس می‌کرده که در مقابل خانواده شوهرش شرمسار شده است. این در حالیکه است رابطه دختر و پسر مانند لیلی و مجنون بوده و خیلی عاشق هم بوده‌اند.
این فرد می‌گوید: مردم روستای ما به لحاظ اقتصادی در وضعیت فقیر تا متوسط ضعیف قرار دارند. غالبا دامدار و کشاورزند و جوانان هم بیشتر کارگری می‌کنند.
سقز یکی از فقیرترین شهر‌های کردنشین کشور
محمد کرمی نماینده سقز در شورای استان کردستان درباره علت خودکشی این دختر ۱۷ ساله به رویداد۲۴ می‌گوید: مردم روستای محل زندگی این دختر تمایل زیادی به صحبت درباره آن ندارند؛ که علت آن نیز آثار منفی مشاهده صحنه جسد حلق آویز شدن این دختر است. اما به طور کلی علتی که بیش از همه درباره عمل این دختر مورد تاکید قرار می‌گیرد مشکلات اقتصادی خانواده است. البته در کنار مشکلات اقتصادی باید عوامل زیست‌شناختی، فرهنگی و اجتماعی را نیز در نظر بگیریم یعنی عدم امکان تهیه جهیزیه ممکن است با توجه به همه این عوامل منجر به چنان شوکی شود که او را به سوی خودکشی سوق دهد و فرد دیگری با آرامش از کنار این موضوع عبور کند
وی با بیان اینکه ۲ عامل در بررسی پدیده خودکشی باید مورد توجه قرار گیرد، ادامه می‌دهد: یک دسته از عوامل موثر در خودکشی عوامل زمینه‌ساز هستند و یک دسته دیگر عامل آشکارساز هستند. عوامل زمینه‌ساز به مجموعه عواملی می‌گویند که از ابتدای زندگی فرد بر او تاثیر می‌گذارند، مانند زمینه‌های فکری و فرهنگی، رسانه‌ها، الگو‌های ناموفق خانوادگی و محیطی فرد، مدرسه و اطرافیان. اما به آخرین عاملی که نقش جرقه‌زننده را داشته و باعث می‌شود فرد اقدام به خودکشی کند عامل آشکارساز گفته می‌شود؛ که در بسیاری از قضاوت‌ها، بررسی علل خودکشی تنها این عامل آخر را مورد توجه قرار داده و عوامل زمینه‌ساز گاهی مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد.
این پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی با بیان اینکه عوامل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و زیست‌شناختی در این موضوع موثر است، توضیح می‌دهد: هر چه سرعت تغییرات در جامعه‌ای بیشتر باشد، سنت‌ها، باور‌ها و عوامل فرهنگی فردسالارانه در آن قوی‌تر باشد، شاخص‌های رفاهی، فقر و محرومیت و بیکاری در آن‌ها بالاتر باشد باعث احساس ناامیدی و بی‌هدفی در فرد شده و در نتیجه ریسک خودکشی در این جامعه افزایش می‌یابد.
او با بیان اینکه در کشور ما نیز این عوامل در تحلیل علل خودکشی قابل بررسی است، اضافه می‌کند: بر اساس آمار‌های سازمان جهانی بهداشت هر ۵۰ ثانیه یک نفر در جهان خودکشی می‌کند. در ایران نیز براساس آمار‌های سال ۹۶ روزانه بین ۱۰ تا ۱۱ نفر اقدام به خودکشی کردند.
عضو شورای شهر سقز با اشاره به اینکه در کردستان ۳ دسته از عوامل بر خودکشی افراد در این منطقه بسیار تاثیرگذار است، می‌افزاید: اختلافات خانوادگی، بیکاری و مشکلات اقتصادی عواملی هستند که در مناطق کمتر توسعه‌یافته و مناطق روستایی نقش پررنگ‌تری را نسبت به سایر عوامل زمینه‌ساز خودکشی ایفا می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال به لحاظ شاخص‌های توزیع ثروت ملی، شهرستان سقز که آن دختر نیز ساکن یکی از روستا‌های آن بود، مردم فقیری دارد. به بیان دیگر براساس عدد و رقم یکی از شهر‌های فقیر در میان استان‌های کردنشین اعم از کردستان، ایلام، کرمانشاه و آذربایجان غربی شهرستان سقز است و به تبع آن روستا‌های این شهر نیز از فقر و مشکلات اقتصادی رنج بیشتری می‌برند.
این پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی با بیان اینکه به طور کلی براساس اعداد و شاخص‌ها درکردستان همچون دو استان دیگر کردنشین یعنی کرمانشاه و ایلام، آمار خودکشی بالا بوده و در میان زنان بیش از مردان است، خاطرنشان می‌کند: علت بالا بودن خودکشی در میان زنان نیز علل خاص خود را دارد. نابرابری فرصت‌های آموزشی در استان کردستان میان زنان و مردان بسیار پرررنگ بوده و فرصت‌های کمتری در اختیان خانم‌ها قرار می‌گیرد. از سوی دیگر در استان کردستان با کمبود مراکز آموزشی اختصاصی برای آگاه‌سازی مردم نسبت پدیده خودکشی مواجه هستیم.
او اظهار می‌کند: مشاوره‌های خانواده با تاکید بر مشاوره‌های پیش از ازدواج یا نادیده گرفته می‌شود یا به آن کم‌توجهی می‌شود. همچنین موضوع دیگری که باید امروزه از سوی متخصصان خانواده‌ها و رسانه‌ها مورد توجه قرار گیرد مفهوم گذر از زندگی به سمت مدرنیته و دسترسی بیشتر زنان به رسانه‌های نوپدید است.
کرمی می‌گوید: براساس تحقیقی میدانی در شهرستان سقز در مناطق حاشیه‌ای میزان کاربران اینترنت که به گوشی‌های هوشمند دسترسی دارند تقریبا برابر با مناطق مرکزی شهر است. همچنین در مناطق روستایی دسترسی به رسانه‌های نوپدید در حال همه‌گیر شدن است این رسانه‌ها باعث شده است که زنان به برخی از نابرابری‌ها و نادیده گرفته شدن حقوق‌شان آگاهی بیشتری پیدا کنند که گاهی این آگاهی نسبت به حق و حقوق خود نسبت به برخی قوانین مردسالارانه حاکم بر روستا‌های کردستان باعث ایجاد دوگانگی در فرد می‌شود. در این تعارض گاهی فرد دچار ناامیدی و بی‌هدفی می‌شوند که این موضوع یکی از عوامل مهم خودکشی است.
افرادی که خودکشی می‌کنند بدون اطلاع‌رسانی به مراکز مربوطه به خاک سپرده می‌شوند
وی با بیان اینکه اگر چه خودکشی یک پدیده فردی است، اما آسیب‌هایی که به خانواده و اطرافیان وارد می‌کند بسیار زیاداست، خاطرنشان می‌کند: با توجه به آثار فردی و اجتماعی منفی که خودکشی در جامعه ایجاد می‌کند، باید در این زمینه آگاه‌سازی شود. دیگر زمان آن گذشته است که خودکشی را به عنوان یک تابو نشان داده و صحبت کردن درباره آن را گناه بدانیم. این پدیده هم مانند سایر پدیده‌های اجتماعی باید مورد آگاهی‌رسانی قرار گرفته و درباره آن صحبت و تحقیق شود.
این پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی می‌افزاید: شورای شهر سقز در زمینه برگزاری همایشی آموزشی و فرهنگی در راستای بررسی علل مختلف خودکشی با تاکید بر شهر سقز و ا رائه آموزش‌های کوتاه مدت با روش‌های علمی درمیان مردم روستا‌ها و مردم این شهر برنامه‌ریزی کرده است. امیدواریم در سال ۹۹ بتوانیم این همایش را برگزار کرده و مردم و به‌ویژه جوانان را نسبت به این پدیده آگاه کرده و به آن‌ها آمنوزش دهیم با مشکلات آگاهانه‌تر برخورد کنند تا شاید بتوانیم درصدی از خودکشی را در سطح شهرستان کاهش دهیم.
کرمی تصریح می‌کند: در استان کردستان آمار خودکشی وجود دارد، اما محرمانه بوده و در اختیار رسانه‌ها و افراد کمتر قرار می‌گیرد. اما میزان خودکشی‌ها در این استان بیش از آمار رسمی موجود در مراکز بهداشتی ماست، زیرا بسیاری از این افراد به‌ویژه در روستا‌ها به پزشکی قانونی مراجعه نمی‌کنند و فردی که خودکشی کرده بدون اطلاع‌رسانی به مراکز مربوطه، به خاک سپرده می‌شود.
بالباسهای گران قیمت درخانه های شیک با امکانات کامل از شبکه های عمومی کشورمان بدون هیچ ملاحظه‌ای پخش می شود من فرهنگی بازنشسته از سن ۶۰ گذشته را تحت تاًثیرقرارمی دهدچه رسیدبه دخترنوجوانی که سرشارازارزو و رویاست