رویداد۲۴- محققان دانشگاه علوم پزشکی تبریز با انجام یک پژوهش آزمایشگاهی تلاش کردند کارایی روش شیمی درمانی جهت درمان سرطان سینه را بهبود بخشند. استفاده از این نانوحامل‌ها در محیط شبیه‌سازی‌شده بدن انسان، نتایج جالب توجهی داشته است.
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری، سرطان سینه با حدود سالانه یک میلیون مبتلا در دنیا، شایع ترین سرطان تشخیصی در زنان و عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان در بین آن‌هاست. سرطان سینه ناشی از رشد خارج از قاعده سلول‌های غیرطبیعی در سینه است.
در تمام دنیا، این بیماری یکی از قابل درمان‌ترین نوع سرطان به شمار می‌رود. داروهای گیاهی با پتانسیل فوق‌العاده‌ای، نویدبخش درمان قطعی سرطان سینه هستند. استفاده از این داروها به صورت هدفمند می‌تواند اثربخشی آن‌ها را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. معرفی نانوحامل‌های پربازده به منظور دارورسانی هدفمند یکی از مهم‌ترین حوزه‌های پژوهشی و عملی درمان سرطان محسوب می شود.
فاطمه سادات طباطبایی میرک آباد، محقق دانشگاه علوم پزشکی تبریز با اشاره به کورکومین به‌عنوان یک ماده ضد سرطانی موجود در ریشه گیاه زردچوبه، گفت: کورکومین، پلی فنلی طبیعی با خواص ضد سرطانی متعدد است که به دلیل حلالیت کم در آب، دسترسی زیستی پایین، تخریب و متابولیسم سریع، می‌تواند به کمک یک نانوحامل مناسب رهایش مناسبی داشته باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثر کورکومین خالص و نانوکپسوله شده و مقایسه اثر این دو روش دارورسانی به سلول‌هاست.
طباطبایی افزود:استفاده از نانوحامل سنتز شده در این طرح به‌منظور دارورسانی کورکومین به سلول‌های سرطانی، موجب کاهش هزینه درمان، کاهش عوارض جانبی دارو، افزایش مدت‌زمان دارورسانی به سلول سرطانی و کاهش دفعات مصرف دارو می شود.
وی تصریح کرد: پلی لاکتیک گلایکولیک اسید (PLGA) یکی از کارآمدترین نانوذرات پلیمری زیست تخریب‌پذیر است که به دلیل استفاده به‌عنوان حامل دارو در درمان سرطان توجه زیادی را به خود جلب کرده است. در این پژوهش با ترکیب پلی لاکتیک گلایکولیک اسید با پلی‌اتیلن گلایکول (PEG) یک نانوحامل کارآمدتر سنتز شده و در ادامه از این نانوحامل به‌منظور دارورسانی داروی کورکومین مورد استفاده قرار گرفته است.
به گفته طباطبایی روند سنتز و ارزیابی نانوحامل پلیمری بدین‌صورت است که در مرحله‌ی اول، نانوذرات PLGA-PEG با روش پلیمریزاسیون مذاب بدون استفاده از حلال سنتز شد. در ادامه داروی کورکومین درون این نانوحامل‌ها بارگذاری شده و میزان ظرفیت آن‌ها تعیین شد. همچنین ساختار و ابعاد نانوذرات به کمک روش‌های مشخصه یابی مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله‌ی بعد کشت سلولی MCF7 در محیط کشت سلولی انجام گرفت و در نهایت اثربخشی دارویی کورکومین خالص و نانوکپسوله شده ارزیابی و مقایسه شد.
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از آزمون‌ها، کورکومین کپسوله شده توسط نانوحامل PLGA-PEG اثر کشندگی وابسته به دوز روی رده سلولی MCF7 را دارد و دارای IC50 17.5 میکروگرم بر میلی‌لیتر است درحالی‌که مقدار IC50 برای کورکومین خالص 31 میکروگرم بر میلی‌لیتر است. همچنین درصد کپسولاسیون کورکومین در نانوحامل PLGA-PEG، 84.8 درصد بوده است که نشان‌دهنده قابلیت بالای این نانوحامل جهت کپسولاسیون کورکومین است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های فاطمه سادات طباطبایی میرک آباد- دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی تبریز و دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی- دکتر نصرت‌الله ضرغامی، دکتر ابوالفضل اکبرزاده و دکتر محمد رحمتی - اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز- است.
نتایج این کار در مجله Artificial Cells, Nanomedicine, and Biotechnology (جلد 44، سال 2016، صفحات 423 تا 430) به چاپ رسیده است.