رویداد۲۴ شادی مکی: ۷ تیر سال ۱۳۶۶ شهر مرزی و کردنشین سردشت از توابع استان آذربایجان غربی هداف بمباران شیمیایی رژیم بعثی عراق گرفت. در این واقعه تعدادی زیادی از هموطنان غیرنظامی ما به بدترین شکل ممکن جان خود را از دست دادند و آنانکه ماندند با داشتن داغ عزیزان در سینه برای همیشه به انواع بیماری‌های ریوی، پوستی و... ناشی از استنشاق گاز خردل و چند عامل شیمیایی دیگر دچار شدند. مردم حادثه دیده این شهر حالا با دشمنی باید به مبارزه برخیزند که جهانی را گرفتار خود کرده است؛ ویروس کرونا. این در حالی است که شهر مصدومان شیمیایی زیادی دارد؛ مصدومانی که بضاعت بسیار کمی برای زندگی و درمان دارند. امکانات درمانی و بهداشتی سردشت به گفته فعالان مدنی آنچنان کم است که حتی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز افراد عادی این شهر باشد.
۱۰ برابر شدن آمار کرونا در سردشت
رحیم واحدی عضو انجمن دفاع از حقوق مصدومین شیمیایی سردشت در گفتگو با رویداد۲۴ درباره وضعیت مصدومان شیمیایی سردشت در روزگار کرونایی می‌گوید: ویروس کرونا در سردشت هم شیوع پیدا کرده است. در روز‌های ابتدایی شیوع ویروس کرونا که محدودیت‌های تردد میان استانی و داخل استانی اعمال شد آمار مبتلایان در سردشت بسیار پایین بود. ما هم به عنوان انجمن دفاع از مصدومین شیمیایی سردشت همزمان با شیوع ویروس کرونا اقداماتی را نظیر اطلاع‌رسانی به جانبازان شیمیایی و سایر مردم داشتیم. همچنین مکاتباتی نیز با رئیس جمهور و وزیر بهداشت و استاندار آذربایجان غربی انجام دادیم تا شرایط ویژه مصدومان شیمیایی را اعلام کنیم.
عضو انجمن دفاع ازحقوق مصدومین شیمیایی سردشت با اشاره به از سرگیری فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی بعد از تعطیلات نوروز اظهار می‌کند: از این زمان آمار ابتلا به کرونا نسبت به روز‌های اول ۱۰ برابر شد. یعنی در حال حاضر ۲۰۰ تا ۲۵۰ نفر در کل شهرستان سردشت مبتلا به کرونا شده‌اند. البته این آمار رسمی بوده، اما افرادی هم هستند که با وجود داشتن علائم کرونایی به بیمارستان مراجعه نکرده و نمی‌خواهند در بیمارستان بستری شوند.
او خاطرنشان می‌کند: قربانیان سلاح شیمیایی در سردشت مشکل ریوی داشته و امراض مسری، مردم این منطقه را که عموما قربانیان شیمیایی هستند می‌تواند بیشتر درگیر خود کند به همین دلیل این افراد ناچارند از محیط‌های پرجمعیت دوری کرده و اگر مجبور به حضور در چنین مناطقی شوند حتما از ماسک استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر این افراد طی ۳۳ سال گذشته به گونه‌ای زندگی کرده‌اند که مردم طی ماه‌های اخیر به دلیل اپیدمی کرونا ناچار به تجربه آن شدند. در واقع این نحوه زندگی تبدیل به سبک زندگی مصدومان شیمیایی شده است.
شرایط کرونایی تجربه ۳۳ ساله مصدومان شیمیایی سردشت
واحدی با بیان اینکه در این مدت تعداد کمی از جانبازان شمیایی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، می‌افزاید: علت این موضوع همین سبک زندگی است که از قبل جانبازان شیمیایی با آن خو گرفته‌اند و مجبور به رعایت آن بودند. به بیان دیگر اگر امروز مردم ایران و جهان از قرنطینه و استفاده مداوم از ماسک خسته شده‌اند، جانبازان شیمیایی سال‌هاست که این سختی را تحمل می‌کنند. این افراد در دوران شیوع کرونا مانند گذشته عمل کرده و در عین حال به این دلیل که جانباز شیمیایی مداوم سرفه کرده و حتی خس خس ریه او ممکن است باعث آزار دیگران شود برای مراعات حال دیگران به صورت خودجوش از حضور در برخی جا‌ها خودداری می‌کنند.
این فعال حوزه مصدومان شیمیایی خاطرنشان می‌کند: بر اساس آماری که داریم تا کنون ۱۰ نفر از مصدومان شیمیایی دچار علائم کرونا شدند، اما بر اساس آزمایش‌هایی که انجام شد ۵ نفر از آنها کرونا مثبت بوده و در بیمارستان بستری شدند که از این تعداد یک نفر همچنان در بیمارستان بستری بوده و باقی ترخیص شده‌اند. البته این افراد جانبازان با درصد پایین بوده و مشکل ریوی کمتری داشتند، اما افرادی که درصد بالای مصدومیت شیمیایی دارند بسیار بیشتر مراقب هستند، زیرا برای این افراد درگیر شدن و بستری شدن به دلیل ابتلا به کرونا برابر با مرگ آنهاست.
وی عنوان می‌کند: در مراحل اولیه شیوع کرونا مردم به صورت خودجوش راه‌های مواصلاتی منتهی به سردشت را مسدود کرده و با احترام از مسافران می‌خواستند که به علت وجود جانبازان شیمیایی و شرایط خاص شهر وارد سردشت نشوند. اما بعد از بازگشایی کسب و کار‌ها این روند قطع شد.
فاجعه در کمین سردشت
واحدی با تاکید بر اینکه در صورت فراگیر شدن کرونا در سردشت و ابتلای مصدومان شیمیایی به این ویروس فاجعه‌ای بدتر از بمباران شیمیایی در این شهر رخ می‌دهد، اضافه می‌کند: ما از مسئولان انتظامی، امنیتی و دولتی خواهش می‌کنیم که تفرجگاه‌ها را تعطیل کرده و از ورود مسافران به سردشت جلوگیری کنند. تا هم مسافران در خطر ابتلا قرار نگیرند و هم در این شرایط کمبود دارو، نبود پزشک متخصص و نبود درمانگاهی که بتواند مصدومان شیمیایی را به صورت خاص معالجه کند جان مردم بیمار این شهر به خطر نیفتد.
وی با اشاره به اینکه در سردشت مصدومان شیمیایی تنها تا ساعت ۲ بعد از ظهر می‌توانند بیمار شوند، توضیح می‌دهد: ما در سردشت ۸ هزار نفر مصدوم شیمیایی داریم که تنها ۱۶۰۰ نفر از این تعداد به عنوان جانباز شمیایی شناخته شده و تحت پوشش بنیاد شهید قرار دارند. این افراد و خانواده‌های آنها تحت پوشش بیمه قرار دارند به عبارت دیگر ۱۰ هزار نفر از مردم تحت پوشش بیمه تکمیلی دی، طرف قرارداد با بیناد شهید قراردارند. برای این تعداد، اما متخصصی وجود ندارد تا در کلینیک مصدومان شیمیایی که تحت نظر بنیاد شهید و امور ایثارگران است ارائه خدمت کند. بلکه برای تامین کادر پزشکی این کلینیک از پزشکان وزارت بهداشت استفاده می‌کنند.
این فعال حوزه مصدومان شیمیایی خاطرنشان می‌کند: بیمه دی با این پزشکان قرارداد می‌بندد و این افراد هم در ساعتی که باید به همه شهر ارائه خدمت کنند براساس قرار داد خود طی ساعات معین مصدومان شیمیایی را در کلینیک ویزیت کرده و دوباره بر سرکار‌های خود باز می‌گردند. خواسته ما این است که بر اساس تعداد افرادی که تحت پوشش بیمه دی و در واقع بنیاد شهید هستد، در سطح استاندارد‌های ایران پزشکانی را به استخدام کلینیک مصدومان شیمیایی درآورده و ساعت فعالیت این کلینیک نیز شبانه‌روزی شود.
مشکل تامین داروی خاص بیماران شیمیایی در سردشت
وی با اشاره به بدهی بیمه دی به پزشکان و داروخانه‌ها می‌گوید: وقتی بدهی‌ها از سوی بیمه پرداخت نمی‌شود، تامین داروی خاص مصدومان شیمیایی برای این بیماران مشکل می‌شود در حالیکه به آن نیاز دارند و داروی مشابه هم کارساز نیست به همین دلیل هم ما در سردشت با کمبود شدید داروی خاص این بیماران مواجهیم. البته در سراسر کشور این دارو وجود دارد، اما سردشت در این رابطه شرایط خاصی دارد. مسئولان به ما می‌گویند ما در حد توانمان این دارو‌ها را تهیه می‌کنیم، اما حقیقت این است که بیماران دارو را در حد نیازشان می‌خواهند نه حد توان مسئولان زیرا دوز داروی بیمار را نمی‌توانیم کم کنیم.
واحدی با اشاره به وضعیت ناگوار مصدومانی که تحت پوشش بنیاد شهید قرار ندارند، اظهار می‌کند: این افراد که بیش از ۸۰ درصد مصدومان شیمیایی سردشت را تشکیل می‌دهند باید با وجود شرایط بد جسمی کاسبی کرده و داروهای‌شان را تامین کنند.
عضو انجمن دفاع از حقوق مصدومین شیمیایی سردشت با بیان اینکه تا کنون ۱۳۰۰ تا ۲ هزار بسته حمایتی حاوی مواد ضد عفونی کننده و ماسک میان مصدومان شیمیایی سردشت توزیع شده است، تصریح می‌کند: محتوای این بسته‌ها نمی‌تواند نیاز‌های حداقلی این افراد را تامین کند. زیرا این افراد با توجه به حساسیت بالایی که دارند در شرایط اپیدمی کرونا ناچارند هر ۲ تا ۳ ساعت یکبار ماسک خود را تعویض کنند، لذا این تعداد اصلا کافی نیست. ما از نهاد‌های مرتبط تقاضا کردیم که اگر نمی‌توانند ملزومات مورد نیاز این افراد را تامین کنند، داروخانه‌هایی را با قیمت مناسب مشخص کنند تا این افراد بتوانند با قیمتی ارزان‌تر اقلام بهداشتی مورد نیاز خود را تهیه کنند. تا قبل از شیوع کرونا ماسک قیمت کمی داشت، اما در حال حاضر تامین این اقلام سخت شده است.
وی با بیان اینکه این تعداد بسته حمایتی نیز تنها به مصدومان تحت پوشش بنیاد شهید ارائه شده و ۸۰ درصد مابقی مصدومان چنین بسته‌ای حمایت نکرده‌اند، خاطرنشان می‌کند: به نظر من همین تعداد اقلام که به جانبازان شیمیایی داده شده نیز کافی نیست و وظیفه دولت است که نیاز‌های بهداشتی این گروه خاص را در وضعیت کرونایی تامین کند.
ابتلای مصدوم شیمیایی به کرونا یعنی مرگ
واحدی تاکید می‌کند: اگر ویروس کرونا در سردشت همه‌گیر شود برای جانبازان شیمیایی شرایط بدتری رقم می‌خورد و همانطور که گفتم ابتلای جانباز شیمیایی شدید به کرونا به معنای مرگ وی است این مساله غیرقابل جبران است. شهر سردشت نیاز به تدابیر خاص دارد و اگر این ویروس در سردشت به مرحله پندمی برسد شاید استفاده از ماسک هم با تمام دقتی که جانبازان برای حفاظت از خود می‌کنند فایده نداشته باشد و فاجعه رخ دهد. ما باید بدترین شرایط ممکن را در نظر گرفته و اقدامات پیشگیرانه لازم را برای جلوگیری از وقوع آن انجام دهیم.
با توجه به شرایط خاص شهر سردشت و حضور ۸ هزار فرد مصدوم شیمیایی در آن که می‌توانند از قربانیان بالقوه ویروس کرونا باشند رویداد۲۴ تصمیم گرفت درباره چالش‌ها و مشکلات این شهر آنهم در سالروز بمباران شیمیایی آن با اعضای شورای شهر سردشت صحبت کند، اما تلاش خبرنگار رویداد۲۴ برای برقراری ارتباط با این افراد به جایی نرسید، ۲ نفر از این افراد حاضر به مصاحبه نشده و باقی آنها نیز به تماس‌ها و پیام‌ها برای انجام گفتگو پاسخ ندادند. علت سکوت اعضای شورای شهر سردشت را شاید باید در شکایتی جستجو کرد که مدتی پیش از یکی از اعضای این شورا شد.
شکایت از عضو شورای شهر سردشت به دلیل انجام وظیفه
براساس اطلاعاتی که رویداد۲۴ به دست آورده، در فروردین ماه وریا حسن‌پور در گفتگو با رسانه‌ها از شرایط نامساعد و امکانات کم سردشت شهر مصدومان شیمیایی گلایه کرده و گفته بود که بیمارستان سردشت که ۳ شهر و تقریبا ۲۵۰ روستا را پوشش می‌دهد، فاقد امکانات اولیه کافی برای خدمات رسانی است.
بعد از انجام این مصاحبه که جزییاتی درباره دستگاه‌های تنفسی و ونتیلاتور و ... در آن مطرح شده بود، گویا اداره بهداشت و بنیاد شهید از این عضو شورای شهر شکایت می‌کند.
نکته قابل توجه آنکه در تاریخ ۲۱ اسفند ماه ۹۸ شبکه بهداشت و درمان شهرستان سردشت طی اطلاعیه‌ای به مردم شهر جانبازان شیمیایی که خود برای تامین نیاز‌های درمانی و بهداشتی‌شان دچار مشکل هستند اعلام می‌کند که «شورای خیرین سلامت شهرستان سردشت با توجه به شرایط موجود و در راستای خرید تجهیزات مورد نیاز برای حوزه بهداشت و درمان در جهت کنترل و پیشگیری بیماری کرونا ویروس، آماده دریافت کمک‌های مردم نیکوکار و نوع دوست است.» یعنی یک ماه پس پس از آنکه حسن پور گفته بود این شهر مشکلات درمانی دارد، مسئولانی که شکایت کرده بودند، برای حل مشکلات و خرید دستگاه‌های مورد نیاز، شماره حسابی برای واریز وجوه کمک‌های مردمی اعلام کرده بودند.
یک منبع آگاه که نمی‌خواهد نامش فاش شود، به رویداد۲۴ می‌گوید: بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور یعنی اسفند ماه بود که ستاد کرونا در سردشت تشکیل شد. در آن زمان این موضوع مطرح شد که امکانات بهداشتی لازم برای پیشگیری و مقابله با کرونا وجود ندارد. در آن زمان کادر پزشکی از نبود امکانات حداقلی مانند ماسک و دستکش و سایر ملزومات بهداشتی در این شهر در رنج بوده و از این بابت اظهار نگرانی می‌کردند.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به این کمبود امکانات تعدادی از خیرین حوزه سلامت حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان پول را با یاری خود مردم جمع‌آوری کرده و صرف تامین تجهیزات کردند. از سوی دیگر فعالان مدنی هم با همکاری آتش‌نشانی، شهر را ضدعفونی کردند.
این فرد با اشاره به شکایتی که از سوی اداره بهداشت و بنیاد شهید نسبت به وریا حسن‌پور صورت گرفت، عنوان می‌کند: عضو شورای شهر واقعیت‌ها را براساس مستنداتی که ستاد مقابله با کرونا درباره سردشت ارائه داده بود، بیان کرد. اما بعد از این مصاحبه شبکه بهداشت و بنیاد شهید و امور ایثارگران از او شکایت کردند.
این منبع آگاه می‌گوید: در اسفند ماه که مهمانان نوروزی قصد ورود به سردشت را داشتند مردم شهر را قرنطینه کرده و از مسافران می‌خواستند برای حفظ جان مصدومان شیمیایی به شهر ورود نکنند، اما فرماندار جلوی این اقدام مردم را گرفت و گفت من دکترای مدیریت دارم و خودم شهر را مدیریت می‌کنم شما کاری با این مسائل نداشته باشید.
به گزارش رویداد ۲۴ این اولین بار نیست که مصائب و مشکلات شهر به خاک و خون کشیده شده سردشت بیان می‌شود و بعید است که آخرین بار هم باشد. مردم این شهر همچنان که بار‌ها بیان شده نه تنها درد مشترک تمامی مردم مناطق مرزنشین یعنی فقر و محرومیت را بر دوش می‌کشندند که داغی هم در دل دارند، داغ سال‌ها شنیدن خس خس ریه، بریدن نفس، ضایعت وحشت‌آور و دردناک پوستی و در یک کلام درد فرود آمدن سلاح شیمیایی بر سرشان و سکوت مقامات مسئول در برابر کشوری که مسبب این درد بود.