رویداد۲۴ نیویورک تایمز نوشت: درست پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، باراک اوباما دیگر از موقعیت سابق خود در کاخ سفید، برخوردار نبود. رئیس جمهور سابق آمریکا دربارهی خودش گفت که من در قبال هیچ کدام از چیزهایی که قبلاً مسئول بودم، دیگر مسئولیتی ندارم و کارم تمام شده است. آقای اوباما در آن زمان ۵۵ ساله بود و به معاونش گفت: الگویی برای نوع ریاست جمهوری من وجود ندارد و کسی نمیتواند راه مرا ادامه دهد. این گفتههای اوباما به این معنا نبود که نمیخواهد کنار رفتنش را بعد از روی کار آمدن ترامپ بپذیرد. به هر حال، او بعد از پایان دوران ریاست جمهوی اش میتوانست به کارهای معمول همچون نوشتن، کار در بنیاد خصوصی خودش، تولید مستند و... بپردازد و وقت بیشتری را با خانواده اش بگذراند.
حالا که بیش از سه سال از آن زمان میگذرد، به نظر میرسد که اوباما مجدداً توسط یک دشمن قدیمی یعنی ترامپ در حال بازگشت به میدان است. همچنین توسط یک دوست قدیمی یعنی جو بایدن که دوست دارد او را در آغوش بکشد.
بیشتر بخوانید: انتخابات آمریکا، رفراندومی برای ترامپ/ «پیرمرد خوابآلود» خیالِ دموکراتها را راحت میکند؟
گفتنی است، ترامپ همواره سعی کرده است که در مصاحبه هایش جانب احتیاط را رعایت کند و بیش از حد به اوباما نتازد تا موجب محبوبیت او نشود. اما به نظر میرسد، این تلاش رئیس جمهور پس از قتل جورج فلوید و تحولات بعد از آن بی ثمر شده است.
آقای اوباما به عنوان اولین رئیس جمهور سیاه پوست آمریکا، اکنون اولین رئیس جمهور سابق سیاهپوستان به شمار میرود و معتقد است که از بیداریهای اجتماعی و نژادی فعلی میتواند به عنوان فرصتی در انتخابات پیش رو استفاده کند. او در این راستا بسیار با دقت گام برمی دارد تا لطمهای به شهرت و سرمایهی سیاسی اش وارد نشود.
دان پفیفر، کسی که حدود یک دهه در سمت مشاور عالی در آمریکا خدمت کرده است، میگوید: تصور نمیکنم که اوباما مردد باشد، بلکه او همیشه بر اساس یک تفکر استراتژیک عمل میکند و این بزرگترین سرمایهی اوست.
با این حال، برخی مخالف بازگشت مجدد اوباما به عرصهی سیاسی کشور هستند. مثلاً مونیک جادج، سردبیر مجله آنلاین دِ روت با بیان اینکه اوباما دیگر چیزی به کشور مدیون نیست، گفت: اکنون سه سال و نیم از زمانیکه اوباما از سمتش کنار رفت، میگذرد، اما هنوز هم تحت نظر افکار عمومی است. هیچ کدام از روسای جمهور سابق سفید پوست امریکا از جمله جورج بوش و جیمی کارتر تا این اندازه تحت فشار نبوده اند.
اگرچه به نظر میرسد که اوباما به کارهایی غیر از سیاست اشتغال دارد، اما اخیرا او انتقادهای غیرمستقیم خود از دولت ترامپ را افزایش داد و در جهت کسب رای برای جو بایدن عمل کرد. او اقدامات دولت ترامپ را شرم آور، بی نظم و بی هدف دانست و محکوم کرد.
اوباما خطاب به هواداران بایدن گفت که هر آنچه تا کنون انجام داده اید، ناکافی است و باید بر گسترهی اقدامات خود بیافزایید. وی همچنین درباره اظهارات اوباما مبنی بر اینکه کرونا را یک ویروس چینی نامید، ابراز ناراحتی کرد و گفت: من رئیس جمهوری را نمیخواهم که تلاش دارد احساسات ضد آسیایی را تقویت کند.
اوباما به بایدن مشورت میدهد، مثلاً به صراحت به او مشاوره داد تا سخنان خود را کوتاه کند و مصاحبه و توییت هایش واضح باشند.
از زمان انتخاب ترامپ، اوباما یک رویکرد حداقلی را اتخاذ کرد و تلاش داشت که به عنوان یک شهروند هنجارمند عمل کند. اما هنجارها، چیزی نیستند که ترامپ آنها را بفهمد. ترامپ قصد داشت تمام رد پای اوباما را در همه چیز از بین ببرد.
به طور کلی، ترامپ بدبینی شدیدی نسبت به اوباما دارد. یکی از مقامات سابق کاخ سفید یک بار میگفت که آقای ترامپ یک سخنرانی در دوره مقدماتی انتخابات را قطع کرد تا مطمئن شود آنچه نیروهایش پیشنهاد کرده اند، چیزی نباشد که اوباما مطرح کرده باشد. اوماروسا منیگولت نیومان، کهنه سرباز آمریکایی که قبلاً یکی از معدود مقامات سیاه پوست در دوران ریاست جمهوری ترامپ بود، میگوید: تمام تلاش ترامپ در جهت مبارزه با اوباما و تخریب میراث او است. رئیس جمهور در این زمینه وسواس دارد. به عبارت دیگر، تا زمانیکه ترامپ نفس میکشد، اوباما قادر به استراحت نیست.
هنگامی که اوباما و ترامپ در نوامبر سال ۲۰۱۶ با یکدیگر ملاقات کردند، رئیس جمهور منتخب یعنی ترامپ مودب بود، بنابراین آقای اوباما از این فرصت استفاده کرد تا درباره طرح بیمه اوباماکر با او صحبت کند. اوباما گفت: میتوانید نام مرا از این طرح بردارید و من مشکلی ندارم. ترامپ به صورت نامتعارف سرش را تکان داد و اوباما از بی تفاوتی رئیس جمهور جدید و تیم بی تجربه او ناراحت شد. مشخص بود که ترامپ هیچ برنامهای برای اینکه میخواهد چه کارهایی بکند، نداشت. حتی جراد کوشنر، داماد و مشاور وی نیز طی صحبتهای اولیه اش دربارهی این موضوع سوال کرد که کدام یک از افرادی که در کاخ سفید هستند، در مقام خودشان باقی میمانند. این موضوع باعث خنده اوباما شد. در پاسخ به این سوال کوشنر، همه ساکت بودند و فقط اسکورتش گفت: مقامات وست وینگ با افتخار به رئیس جمهور جدید خدمت خواهند کرد! سخنگوی کاخ سفید این صحبت کوشنر را انکار نکرد، اما اظهار داشت که شاید منظور آقای کوشنر منصوبان سیاسی نبوده، بلکه پرسنل امنیت و نگهداری کاخ سفید مدنظرش بوده است.
به هر حال، آقای اوباما در جریان مکالماتش با سردبیرانی که به آنها احترام میگذاشت، از جمله دیوید رم نیک از نیویورکر و جفری گلدبرگ از آتلانتیک حس بهتری داشت. او این سوال را مطرح کرد که با چه رفتارهایی میتواند واکنشهای ترامپ را خنثی کند.
آقای اوباما سرانجام به این نتیجه رسید که اقدامات ترامپ اموری اجتناب ناپذیر به لحاظ تاریخی هستند. بنابراین، وی به اطرافیانش گفت که بهترین کاری که میتواند انجام دهد این است که برای مقابله با او چارهای بیندیشد. اما دیگران تصور میکردند که او باید کارهای بیشتری انجام دهد. به طور مثال در جریان انتقال قدرت به رئیس جمهور جدید، پائولت آنیسکف، یک کهنه سرباز و مشاور وست وینگ شروع به جمع آوری یک سازمان سیاسی متشکل از مشاوران سابق کرد تا به آقای اوباما در دفاع از میراث خود و کمک به سایر دموکراتها کمک کند و برای استقرار وی به عنوان جانشین ترامپ در میانههای سال ۲۰۱۸ برنامه ریزی کند.
اوباما خطاب به تیم آنیسکف گفت که کارهای مدنظر آنها را انجام خواهد داد، اما از آنان خواست تا از هدر رفتن وقت و سرمایهی سیاسی او جلوگیری کنند.
به طور کلی، اوباما همواره از آوردن نام ترامپ اکراه داشت و او را نه یک فرد بلکه یک بیماری اپیدمولوژیک روی پیکرهی سیاسی آمریکا میدانست که توسط هم حزبیهای جمهوری خواهش قد علم کرده بود. در پایان باید گفت که ترامپ و اوباما دشمنی عمیقی با یکدیگر دارند، اما به نظر میرسد اقدامات اخیر ترامپ در زمینهی نژادپرستی باعث شده است که محبوبیت اوباما افزایش یابد. این در حالی است که ترامپ همواره سعی کرده است تا اقدامی انجام ندهد که محبوبیت اوباما را به دنبال داشته باشد.