رویداد۲۴ افرادی که از هر نظر سالم بودند و فقط به کرونا مبتلا شده بودند تصورشان این بود که دیگر از عوارض و علایم بیماری کرونا رهایی و بهبود یافته‌اند، اما این افراد گزارش‌هایی از عوارض و علایم غیرعادی و مقاوم و طولانی این بیماری از جمله سکته‌های مغزی داده‌اند که در آن‌ها بروز کرده است.
روش‌های ستنی و معمول طب به ما توصیه می‌کند که وقتی یک بیماری خفیف است زیاد جای نگرانی نیست. اما اگر شما کسی هستید که از گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) مبنی بر اینکه بیش از ۸۰ درصد موارد کووید-۱۹ در جهان خفیف یا بدون علایم هستند احساس آرامش به شما دست می‌دهد و به آن اعتماد تام دارید باید متذکر شویم که در دیدگاه خود تجدیدنطر کنید.
همزمان که ویروس‌شناسان به تحقیقات و فعالیت‌های خود برای فهم و شناخت خواص بیومکانیک سارس-کوو-۲ (Sars-CoV-۲) تسریع می‌بخشند یک چیز به طرز فزآینده‌ای عیان می‌شود: موارد خفیف بیماری می‌تواند بیش از آن چه قبلا برای رهایی از این بیمار تصور می‌شد پیچیده‌تر، خطرناک‌تر و سخت‌تر باشد.
در دوران همه‌گیری جهانی باور و برداشت عمومی این بوده‌است که افرادی که به نوع خفیف کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند و نیازی به بستری شدن در آی‌سی‌یو یا استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) پیدا نمی‌کنند از عوارض و عواقب جدی بیماری در امان هستند.
هفته گذشته مایک پنس معاون رییس جمهور ایالات متحده اظهار داشت که این چیز خوبی است که تقریبا نصف موارد مبتلایان به کووید-۱۹ که در ۱۶ ایالات امریکا به صورت انفجاری افزایش پیدا کرده است از قشر جوانان امریکا هستند، چرا که این گروه از مردم نسبت به افراد مسن‌تر کمتر در معرض عوارض شدید و مرگبار بیماری هستند. این طرز بیان به این باور در مردم دامن می‌زند که مبتلایان خفیف بیماری از مشکلات و عوارض شدید و اذیت‌کننده بیماری در عرض دو هفته از هنگام شروع بیماری رهایی می‌یابند و همه چیز به حالت عادی برمی‌گردد.
در حالیکه احتمالا وضعیت بیماری برای بعضی بیماران همینطور است، اما تحقیقیات و پژوهش‌های پزشکی منتشر شده و همچنین توصیفات و روایت‌های بیماران در گروه‌هایی که از کرونا بهبودی یافته‌اند نشان می‌دهد که بسیاری از بهبودیافتگان از نوع خفیف کووید-۱۹ زیاد خوش‌شانس نبوده‌اند. آن‌ها از عوارض جانبی بلندمدت و مزمن بیماری رنج می‌برند و پزشکان هنوز تلاش می‌کنند که درباره عواض و تبعات بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنند.
بعضی از این عوارض جانبی می‌تواند مرگبار و کشنده باشد. به گفته دکتر کریستوفر کلنر (Christopher Kellner)، استاد جراحی اعصاب در بیمارستان ماونت سینای نیویورک بستری نشدن بیماران در بیمارستان در موارد خفیف کووید-۱۹vh با لخته شدن خون و سکته‌های شدید مغزی در افرادی به سن ۳۰ سال مرتبط است.
بیشتر بخوانید: ناقلان بدون علامت کرونا چه کسانی هستند؟
کلنر به وب‌سایت خط سلامتی (Healthline) گفت که در ماه اردیبهشت بیمارستان ماونت سینا طرحی را به اجرا گذاشت که در آن به بیماران کرونایی داروی ضدانعقاد خون داده می‌شد تا جلوی سکته‌های مغزی را که او و همکارانش در بیماران جوانتر با عوارض خفیف یا بدون عوارض مشاهده می‌کردند بگیرند.
حالا پزشکان می‌دانند که کووید-۱۹ نه تنها شش‌ها و خون را درگیر و تحت تاثیر خود قرار می‌دهد بلکه روی کلیه‌ها، کبد و مغز هم تاثیر می‌گذارد، و در میان عوارض دیگر بیماری احتمالا در آخر سر منجر به خستگی و بی‌حالی و افسردگی مزمن می‌شود. علی‌رغم اینکه هنوز از سن ویروس و زمان ظهور آن زمان زیادی نگذشته است تا تاثیرات بلندمدت آن روی اندام‌های بدن به خوبی بررسی و فهیمده شود، اما این علایم با صرف نظر از اینکه بیمار نیاز به بستری شدن دارد یا نه خود را نشان می‌دهند که این خود در فرآیند بهبودی آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند.
پدیده نگران کننده دیگر که اکنون در مرکز توجه قرار گرفته است طولانی بودن عوارض و درد و رنج ناشی از بیماری در قربانیان کووید-۱۹ است، افرادی که عوارض بیماری ماه‌هاست گریبانگیر آنهاست.
برای تهیه یک گزارش در هلند که اوایل ماه جاری انتشار یافت پژوهشگران ۱۶۲۲ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ را با میانگین سنی ۵۳ سال مورد مطالعه قرار دادند. گزارش این پژوهشگران حاکی از وجود عوارض طولانی مدت شامل خستگی مفرط (۸۸ درصد)، تنگی نفس مداوم (۷۵ درصد) و فشار قفسه سینه (۴۵ درصد) در این بیماران است.
نودویک درصد از بیماران بستری نشدند، این نشان داد که این بیماران بر خلاف موارد آن‌ها که کووید-۱۹ از نوع خفیف تشخیص داده شده بود از عوارض جانبی رنج می‌بردند. در حالیکه ۸۵ درصد از بیماران مورد مطالعه قرارگرفته خود را قبل از ابتلا به کووید-۱۹ از نظر سلامتی عمومی سالم می‌دانستند با این وجود تنها ۶ درصد هنوز خود را یک ماه یا بیشتر بعد از ابتلا به ویروس سالم تلقی می‌کنند.
بعد از تشخیص کووید-۱۹، خانم فیونا لوونستاین (Fiona Lowenstein) ۲۶ ساله یک دوره بهبودی طولانی، سخت و نامنظم را برای اولین بار تجربه کرد. لوونستاین در ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ مریض و برای مدت کوتاهی به خاطر تب، سرفه و تنگی نفس بستری شد. پزشکان به او توصیه کردند که اگر این عوارض بدتر شد و حال او رو به وخامت گذاشت به بیمارستان برگردد. اما به جای آن‌ها اتفاقات دیگری بروز کرد. او به من گفت: «من یک سری عوارض کاملا جدیدی را تجربه کردم: درد سینوس‌ها، گلودرد، مشکلات گوارشی و روده‌ای حاد. هر بار که چیزی می‌خوردم اسهال داشتم. وزن زیادی از دست دادم که باعث ضعف بدنم شد، خستگی زیاد و مفرط، سردرد، از بین رفتن حس بویایی ...»
تا اواخر اردیبهشت حال او بیشتر مواقع بهتر بود و احساس خوبی داشت با همه این‌ها او می‌گوید که هنوز بعضی علایم به صورت روزمره دوباره ظاهر می‌شوند.
خانم لوونستاین می‌گوید: «تقریبا چیزی شبیه یک ضربه به شخصیت و غرور شماست وقتی در دهه ۲۰ زندگی خود هستی و سالم و سرزنده، و با این بیماری زمین می‌خوری و تصور می‌کنی که دوباره بلند و بهتر خواهی شد و مشکلی پیش نخواهد آمد؛ و بعد اوضاع واقعا آن طوری که می‌خواهی پیش نمی‌رود.»
لوونستاین در حالیکه قادر به پیدا کردن اطلاعاتی درباره آن چه تجربه کرده نیست و نمی‌داند که آیا افراد زیادی روند بهبودی طولانی مشابه آن چه را که او تجربه کرده را طی کرده‌اند، یک گروه حامی بنام کانال ملت در اسلک (Slack) راه اندازی کرده است. این فوروم در حال حاضر بیش از ۵۶۰۰ عضو دارد که بیشتر آن‌ها به خاطر بیماریشان بستری نشده‌اند، اما ماه‌ها بعد از اینکه علایم اولیه تنفسی شبیه آنفولانرا در آن‌ها بتدریج کم شده وضعیت خوبی ندارند و مریض شده‌اند.
بر طبق یک نظرسنجی داخلی در داخل گروه، اکثریت قریب به اتفاق آن‌هایی که زیر ۵۰ سال سن دارند عوارضی شامل فلج شدن و کرختی صورت، تشنج، از دست دادن بینایی و شنوایی، سردرد، از دست دادن حافظه، اسهال، کم شدن شدید وزن و عوارض بیشتر دیگری را تجربه کرده‌اند.
هانا دیویس (Hannah Davis) نویسنده یک نظرسنجی بیمار-مدار از اعضای گروه ملت به من گفت: «فکر می‌کنم تعریف «خفیف» برای من و بیشتر مردم از مقامات رسمی و سازمان بهداشت جهانی رسید. یعنی هر موردی که اصلا نیاز به بستری شدن نداشت، اینکه هر کس که بستری نشد تنها یک سرماخوردگی جزئی خواهد داشت و می‌تواند در خانه مواظب سرماخوردگی خود باشد و از خود مراقبت کند.
از نقطه نظر من این نقل قول و روایت مخرب و مضر است و به طور مطلق به عموم اطلاعات غلط می‌دهد. این رویه هم مردم را از توجه و دسترسی به اطلاعات مربوطه و درست به هنگام تصمیم‌گیری در خصوص سطح ریسک شخصی محروم می‌کند و هم مانع ارائه کمک موردنیاز برای آن‌هایی می‌شود که از تبعات بلندمدت بیماری رنج می‌برند.»
در این مرحله که متخصصان و کارشناسان پزشکی و مردم در حال یادگیری چیز‌هایی درباره کووید-۱۹ هستند و همزمان که اطلاعاتی درباره این بیماری همه‌گیر آشکار می‌شود آن چه اهمیت دارد این است که یادمان نرود که واقعا ما چه قدر کم ما درباره این بیماری بسیار پیچیده می‌دانیم و اطلاعات ما چقدر در این حیطه ناچیز است و نکته مهم دیگر گوش کردن به تجارب بازماندگان و نجات‌یافتگان است، مخصوصا آن‌هایی که بهبودیشان نه سریع بوده و نه سرراست.
اینکه بیشتر موارد کووید-۱۹ را از نوع «خفیف» توصیف کنیم ممکن است دلگرم کننده و امیدوار کننده باشد، اما شاید این واژه آن قدر که به آن امید بسته‌ایم دقیق و درست نباشد.