رویداد۲۴ ۱۸ سال گذشته در چنین روزهایی، حجاج در حال ورود به مدینه بودند، اما امسال کرونا مراسم حج را تعطیل کرده است. مرداد امسال روز عید غیر خم است. روزی مهم برای شیعیان و به خصوص هیات‌های مذهبی. متولیان برگزاری هیات‌های مذهبی عموما بعد از جشن عید غدیر جمع می‌شوند تا برای محرم برنامه‌ریزی کنند. از اواخر مرداد کم کم پرچم‌های مشکی بالا می‌رود و از ابتدای محرم که امسال همزمان با ابتدای شهریور است، هزاران هیات در سراسر ایران، علم عزای امام سوم شیعیان را برپا می‌کنند. امسال اما مراسم عزاداری با مشکل جهانی کرونا مواجه شده است؛ مسئله‌ای که نگرانی‌های زیادی را برای هیات‌دوستان فراهم کرده است.
هیچ هیاتی تعطیل نمی‌شود؟
چند روز پیش حجت‌الاسلام روح‌الله حریزاوی معاون راهبری استان‌ها و ارتباطات سازمان تبلیغات اسلامی گفته «امسال با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، برنامه‌های متعارف مساجد و هیات‌ها را در ماه محرم برگزار می‌کنیم و هیچ هیاتی نباید تعطیل شود بلکه موظف است همه پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کند و حضور بدون ماسک در هیئات ممنوع است. مراسم روضه هم مثل قبل ادامه دارد با این تفاوت که مدت برنامه کوتاه است و نباید این مراسم در اماکن سرپوشیده برگزار شود.»
معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی هم گفته «در بدترین شرایط در مدل‌های مختلف برگزاری هیأت از جمله هیأت‌های خانگی را خواهیم داشت و تلاش داریم هیچ مراسمی را تعطیل نکرده و فقط شکل آن را تغییر دهیم. ما تلاش داریم امسال هیأت‌های خانگی و هیأت‌های مجازی را جدی گرفته و اگر در شهری وضعیت کرونایی سفید بود، هیأت را به شکل عادی خود برقرار کنیم.»
بیشتربخوانید: باد بکارید، طوفان درو می‌کنید!/ خاستگاه کسانی که در حرم حضرت معصومه را شکستند، کجاست؟
انتقاد به هیات‌ها
به گزارش رویداد۲۴ افراد زیادی به اظهارات معاون سازمان تبلیغات انتقاد کردند. آنها می‌پرسیدند به صورت کلی وقتی اکثر هیات‌ها در حسینیه‌ها و خانه‌ها برگزار می‌شود، معنای برگزاری آن در محیط غیر سربسته چیست؟ و البته دسته‌های عزاداری که در خیابان‌ها حضور می‌یابند، دقیقا مصداق حضور غیر ضروری در خیابان است.
روز پنجشنبه یکی از کاربران ارزشی توییتر نسبت به خطر برگزاری هیات در ماه محرم هشدار داده بود. این هشدار بلافاصله با توهین و اعتراض سایر کاربران ارزشی مواجه شد. آنها معتقد بودند دولت در مقابله با کرونا باید پارتی‌های مختلط و سفر به شمال را قطع کند و اگر به سراغ هیات‌های مذهبی برود، نشان از مقابله با قیام امام حسین دارد.
البته در برخی موارد این هشدار، ماهیتی دوگانه به خود می‌گیرد؛ مثلا نسبت به برگزاری مراسم عزاداری مذهبی (شهادت امام جعفر صادق) در روزهای گذشته بسیار انتقاد شد اما در همان بازه زمانی، صدها نفر در آرامگاه حافظ جمع شده بودند و دف‌نوازی می‌کردند و فیلم آن هم به عنوان هنر ایرانی دست به دست می‌شد و کسی ایراد نمی‌گرفت که تجمع این جمعیت مصداق حضور غیر ضروری است.
روزنامه جمهوری اسلامی در مطلبی در نقد صحبت‌های مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی نوشت «تصمیم‌گیری درباره برگزاری یا عدم برگزاری عزاداری‌ها و تشکیل هیأت‌های عزاداری در شرایط کرونائی با ستاد ملی مقابله با کروناست. اینکه سازمان تبلیغات اسلامی رأسا اعلام کرده هیچ هیأتی نباید تعطیل باشد، معلوم نیست با هماهنگی ستاد بوده یا نه. به هرحال، آنچه در این زمینه اعتبار دارد نظر ستاد ملی مقابله با کروناست. اولین رسالت دین و مذهب، حفاظت از جان مردم است. تبلیغات، معنویات، عزاداری‌ها، دعا‌ها و تمام اعمال عبادی اعم از واجب و مستحب، فقط زمانی موضوعیت پیدا خواهند کرد که جان مردم حفظ شود. اگر مردم نباشند، این اعمال عبادی برای چه کسی می‌توانند انجام شوند؟»
پیش از این در مقطعی دولت برای برگزاری نماز جماعت در مساجد محدودیت‌هایی وضع کرده بود، اما هیات‌های مذهبی در منازل شخصی و دسته‌های عزاداری در خیابان تشکیل می‌شوند و مقابله با آنها، به سادگی امکان پذیر نیست.
برخی مراجع تقلید با تعطیلی مناسک مذهبی به صورت موقت برای مقابله با کرونا موافقت کرده بودند، اما برخی مراجع نیز به شدت پیگیر برگزاری با کیفیت این مراسم بودند. در نهایت حرم امام رضا بازگشایی شد و جمعیت زیادی نیز شب ولادت امام هشتم شیعیان به این حرم رفته بود. متعصبان مذهبی معتقدند ائمه اطهار بیماران را شفا می‌دهند و حتی یکی از مقلدان یکی از مراجع تندرو، اقدام به لیسیدن ضریح حرم کرده بود.
شریعت و هیات و اربعین
به گزارش رویداد۲۴ برگزاری هیات در ماه مبارک محرم و صفر امسال با اما و اگر‌های فراوانی رو به رو است. همزمان خبر می‌رسد احتمال زیاد امسال مراسم پیاده روی اربعین در عراق نیز برگزار نخواهد شد و دولت عراق زوار خارجی را برای این مراسم نمی‌پذیرد.
برخی معتقدند ایران قصد دارد با پررنگ کردن مراسم اربعین، برای عربستان سعودی خط و نشان بکشد و کنگره با شکوه شیعیان را در مقابل مراسم مشترک همه مسلمانان برجسته کند. از طرفی به نظر می‌رسد قسمت‌هایی از حاکمیت تمایلی ندارد با نیرو‌های تندروی مذهبی وارد چالش شود و مانع برگزاری مناسک مذهبی شود که سال‌هاست توسط سازمان تبلیغات اسلامی روی درست بودن آن اصرار شده است و به خصوص در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ می‌تواند محفلی برای آموش و جذب جوانان به سمت تفکرات سیاسی خاص یا رای دادن به افراد و گروه‌های سازماندهی شده باشد. همه این اتفاقات در حالی می‌افتد که کمتر از یک ماه تا عید غدیر نیز زمان باقی مانده است.