رویداد۲۴ لیلا فرهادی: پنجشنبه شب پرواز شماره ۱۱۵۲ ماهان به مقصد بیروت در آسمان سوریه دچار سانحه‌ای عجیب شد. دو فروند جنگنده به این هواپیما نزدیک شدند، اما در ساعات اولیه پس از این اتفاق، مبدا این جنگنده‌ها بر کسی روشن نبود. این هواپیما در نهایت در بیروت فرود آمده و پس از تخلیه مسافران خود در فرودگاه بیروت و سوخت گیری، ظرف چند ساعت بیروت را به مقصد تهران ترک کرد.
بر هواپیمای مسافربری ماهان چه گذشت؟
در دقایق اولیه برخی منابع خبری از اسرائیلی بودن این جنگنده خبر دادند. صدا و سیما ویدئو‌هایی از درون هواپیما و سپس در گفتگو با خبرنگار خود منتشر کرد که بر اسرائیلی بودن جنگنده‌ها تاکید می‌کردند.
اورشلیم پست اسرائیلی بودن جنگنده‌ها را تایید کرد، اما کمی بعد ارتش رژیم صهیونیستی اعلام کرد که این جنگنده‌ها به اسرائیل تعلق نداشته‌اند. دقایقی بعد غائله مبدا این جنگنده‌ها خوابید. خلبان پرواز ماهان در گفتگو با ایرنا اعلام کرد دو جنگنده‌ای که در آسمان سوریه آن‌ها را تهدید کرده بودند، آمریکایی بوده‌اند. خلبان ماهان اعلام کرد در طول پرواز با خلبانان دو جنگنده برای اعلام هشدار جهت رعایت فاصله ایمن صحبت کرده و آن‌ها خود را آمریکایی معرفی کرده‌اند.
واکنش تهران به مزاحمت جنگنده‌های آمریکایی
وزیر امور خارجه کشورمان در توییتی به تعرض دو جنگنده آمریکایی به پرواز مسافربری ماهان‌ایر واکنش نشان داد و نوشت: آمریکا به طور غیرقانونی سرزمین یک کشور دیگر را تصرف می‌کند و سپس به یک پرواز مسافربری برنامه‌ریزی شده تعرض می‌کند - جان مسافران غیرنظامی بی‌گناه را به خطر می‌اندازد - آن هم به این بهانه که می‌خواهد از نیروهای اشغالگر خود محافظت کند. آن‌ها با پررویی یک بی‌قانونی را پشت بی‌قانونی دیگر انجام می‌دهند. باید قبل از وقوع فاجعه، جلوی قانون‌شکنان را گرفت.
سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز دقایقی پس از این حادثه از تماس مجید تخت روانچی نماینده ایران در سازمان ملل با آنتونی گوترش دبیرکل این سازمان خبر داد و گفت صراحتا تاکید کرده ایم که چنانچه هر حادثه‌ای در مسیر برگشت برای این هواپیما اتفاق افتد جمهوری اسلامی آمریکا را مسئول خواهد شناخت.
عباس موسوی همچنین تاکید کرد این پیام به سفیر سوییس در ایران به عنوان حافظ منافع آمریکا نیز رسانده شده‌است. وی تاکید کرد که «جزئیات این حادثه در دست بررسی است و پس از تکمیل اطلاعات، اقدامات لازم سیاسی و حقوقی به عمل خواهد آمد.»
رئیس مجلس نیز از پیگیری حادثه شب گذشته هواپیمای ماهان خبر داد و گفت: «آمریکایی‌های تروریست تلاش کردند تا با فراهم کردن مقدمات وقوع یک خطای احتمالی به اهداف شوم طراحی‌شده‌ای دست پیدا کنند.» وی افزود: «در تماس با مسئول عملیات ماهان پیگیر جزئیات ماجراجویی دیشب تروریست‌های آمریکایی شدم.»
صدای آمریکا پیش از سایرین در گزارشی اعلام کرد هواپیمای جنگنده آمریکایی در حال پرواز در خط هوایی مشابه ماهان بر فراز پایگاه تنف بوده است. یکی از سخنگویان سنتکام تایید کرد که دو جنگنده اف۱۵ در مجاورت پرواز مسافری ماهان آمریکایی در حین «عملیات هوایی معمول» بودند و برای عملیات شناسایی فاصله ایمن ۱۰۰۰ متری را رعایت کرده‌اند.
ارتش آمریکا در مورد گزارش رسانه‌های ایران از مانور جنگنده‌های آمریکایی در اطراف یک پرواز خطوط ماهان در آسمان سوریه گفته است که هدف بررسی بصری این هواپیما برای اطمینان از امنیت نیروهایش بوده است.
کاپیتان بیل اربن، سخنگوی فرماندهی مرکزی آمریکا، در بیانیه‌ای نوشت: "عصر امروز یک جنگنده اف-۱۵ آمریکا در جریان یک ماموریت عادی در مجاورت پادگان محل استقرار نیروهای عملیات عزم راسخ در تنف سوریه اقدام به بررسی بصری و استاندارد یک هواپیمای مسافربری ماهان ایر از فاصله‌ای ایمن یعنی تقریبا هزار متری کرد. "
او گفت که این بررسی برای اطمینان از ایمنی خدمه ائتلاف در پادگانی در تنف انجام شد و بعد از شناسایی آن به عنوان هواپیمای مسافربری ماهان ایر از آن فاصله گرفت. او گفت این کار با رعایت استاندارد‌های بین المللی انجام شد.
یک مقام دفاعی آمریکا به سی ان ان گفته دو جنگنده اف-۱۵ آمریکا در هوا بودند، اما فقط یکی از آن‌ها برای «بررسی‌های بصری» به سمت هواپیمای ماهان اعزام شده. ائتلاف ضدداعش تحت رهبری آمریکا پایگاهی در تنف سوریه واقع در نزدیکی مرز عراق و اردن دارد. در این پایگاه نیروهای آمریکایی در حال آموزش به نیروهای سوری هستند.
نگاهی بر احتمالات حادثه هواپیمای ماهان
بررسی نرم افزار‌های ردیابی پرواز‌ها نشان می‌دهد پرواز ۱۱۵۲ ماهان در حالی که بر فراز جنوب عراق به سمت حریم هوایی التنف حرکت میکرده، یک کاهش ارتفاع ۲۵۰ فوتی ناگهانی داشته است. این در حالی است که بررسی همین نرم‌افزار‌ها نشان می‌دهد چهار روز پیش در تاریخ ۲۰ جولای نیز پرواز ماهان از تهران به بیروت در همین خط هوایی پرواز کرده و همین کاهش ارتفاع را تجربه کرده بدون اینکه اتفاق مشابهی برای آن‌ها رخ داده باشد.