رویداد۲۴ بررسی می‌کند؛
خانه‌های خالی تعادل را در عرضه و تقاضا و همچنین قیمت بازار مسکن برهم زده است. قرار است در صورت تایید شورای نگهبان تا یک ماه دیگر این طرح اجرایی شود و از مالکانی که خانه‌های خود را خالی نگه داشته‌اند مالیات دریافت شود. ناظران بازار مسکن بر این باور هستند که اجرای این طرح می‌تواند به تنظیم بازار مسکن منجر شود.
رویداد۲۴هفته گذشته مجلس شورای اسلامی اصلاحیه ماده ۵۴ قانون مالیات‌های مستقیم را به تصویب رساند. بر اساس این طرح اگر خانه‌ای در شهر‌های بالای ۱۰۰ هزار نفر خالی بماند در سال اول شش برابر مالیات متعلقه که رقم‌های بین ۱۵ تا ۳۵ درصد درآمد اجاره است، سال دوم ۱۲ برابر و سال سوم تا ۱۸ برابر مشمول مالیات می‌شود.
بیش از ۲۰ درصد از خانه‌های سراسر کشور خالی هستند، این رقم برای تهران چیزی در حدود ۵۰۰ هزار واحد مسکونی است که نه مالک در آن زندگی می‌کند و نه اجاره داده می‌شود. برخی از مالکان با هدف کسب سود بیشتر از اجاره دادن مسکن خود خودداری می‌کنند، موضوعی که تعادل بازار مسکن را برهم زده است. کارشناسان بازار مسکن بر این باور هستند که اجرای این طرح می‌تواند به تعادل در قیمت مسکن منجر شود.
در این بین سوالاتی نیز درباره نحوه اجرای درست این طرح وجود دارد، ممکن است برخی بخواهند حتی با وجود اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی، بازهم از آن سرپیچی کنند و راه‌های مختلفی را برای خالی نگاه داشتن خانه و عدم پرداخت مالیات مانند روشن گذاشتن چراغ برای کنتور انداختن را امتحان کنند، اما طبیعتا نمی‌توان گفت که همه قوانین به صورت کامل اجرایی می‌شوند.
یک روش دیگر برای گریز از این قانون نیز وجود دارد که همان قرارداد‌های صوری است؛ اسماعیلی نماینده مجلس یازدهم درباره شکل‌گیری قرارداد‌های صوری اجاره می‌گوید: «خوشبختانه مجلس یازدهم به صورت کارشناسی تمام خلاء‌های قانون مالیات بر خانه‌های خالی را شناسایی و برای رفع آن برنامه‌ریزی کرده است، از این رو به طور قطع در زمان تدوین و تصویب قانون مربوطه تمام این موارد مدنظر قرار خواهد گرفت.»
مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن هم در توضیح این برنامه گفت: ما از اطلاعات دستگاه‌های مختلف بهره می‌گیریم و یک خروجی بدست می‌آوریم. به طور مثال متوجه می‌شویم که فردی دارای دو پلاک ثبتی است، اما مطمئن نیستیم. به همین دلیل به فرد پیامک می‌دهیم آیا قبول داری این دو پلاک به نام شما است یا خیر؟ در هر دو صورت باید به سامانه مراجعه و اطلاعات خود را تصحیح کند.
اصلانی افزود: اگر فرد قبول دارد که دارای دو واحد مسکونی است یکی را به عنوان محل استقرار خودش در نظر می‌گیریم و برای دومی، باز هم اطلاعات می‌خواهیم لذا پیامک دوم را می‌فرستیم. ممکن است فرد بگوید که این واحد دارای مستاجر است بنابراین از او می‌خواهیم اطلاعات مستاجر را بدهد. این رفت و برگشت‌های اطلاعاتی انجام و مشخص می‌شود این خانه خالی است یا خیر، لذا مکانیزم‌های تشخیصی برای راستی‌آزمایی داریم.
دو برابر میانگین جهان در ایران خانه‌های خالی است
در همین راستا، حسام عقبایی نایب رئیس اول اتحادیه مشاورین املاک در گفت و گویی در این باره به رویداد۲۴ گفت: مطمئنا این طرح برای تقابل و تنظم عرضه و تقاضا مفید واقع می‌شود و به کنترل قیمت مسکن کمک می‌کند؛ به جهت اینکه ما در کشورمان تقریبا ۲۵ میلیون واحد مسکونی داریم که از این تعداد ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد مسکونی خالی هستند که نشان می‌دهد ۱۰ درصد خانه‌های کشور خالی است.
وی افزود: میانگین متوسط جهانی خانه‌های خالی حداکثر ۵ درصد است و ما تقریبا ۲ برابر میانگین متوسط جهانی خانه‌های خالی داریم. قاعدتا این طرح می‌تواند به عرضه خانه‌ها کمک کند و هم می‌تواند کمک کننده تنظیم قیمت بازار باشد و جلوی سوداگری و سفته بازی را بگیرد.
عقبایی ادامه داد: قیمت‌هایی که برای پرداخت مالیات تعیین شده است به نظرم خوب است، زیرا باید به نحوی باشد که بازدارنده باشد. اگر خیلی کم باشد افرادی که به دنبال سوداگری هستند مالیات را پرداخت و همچنان خانه‌های خود را خالی نگاه می‌دارند؛ لذا قیمت باید به نحوی باشد که بتواند بازدارنده باشد و انگیزه افرادی که می‌خواهند خانه‌های خود را خالی نگاه دارند را بگیرد. به نظرم افرادی دغدغه این موضوع را دارند که می‌خواهند خانه‌های خود را خالی نگاه دارند، وگرنه افرادی که تصمیم به عرضه خانه‌های خود دارند، طبیعتا این نگرانی از بابت زیاد بودن مالیات را ندارند.
اثرات خانه‌های خالی بر بازار مسکن
این کارشناس بازار مسکن ادامه داد: افرادی که خانه‌های خود را خالی نگاه می‌دارند با هدف سوداگری است و سعی می‌کنند تا موج گرانی ایجاد کنند و روز به روز قیمت‌ها را بالا می‌برند. از سوی دیگر به دلیل کاهش عرضه و افزایش تقاضا در بازار قیمت اختلال ایجاد می‌کنند. به معنای دیگر نه تنها جلوی عرضه و تقاضا را می‌گیرند، بلکه یک رشد قیمت مسکن هم ایجاد می‌شود.
عقبایی با بیان اینکه هر قانون و طرحی به صورت صددرصد در کشور ایجاد نمی‌شود و ممکن است راه‌هایی برای تخلف آن وجود داشته باشد، یاد آور شد: قاعدتا یک ضریب خطایی وجود دارد و احتمال اینکه یک بخشی به قانون عمل نکنند وجود دارد؛ لذا به نظرم امری طبیعی است، اما در مجموع من فکر می‌کنم جای نگرانی نیست و این قانون روز به روز بیشتر اجرایی خواهد شد و در کل طرح خوبی است و تا حد زیادی می‌تواند کمک کننده باشد.