رویداد۲۴ سارا ریاضی: پرویز فتاح رئیس بنیاد مستضعفان در برنامه نگاه یک تلویزیون گفتگویی جنجالی کرده و تقریبا تمامی نهادهای حاکمیتی را به سوءاستفاده از املاک این بنیاد متهم کرد. نهادهای مختلف واکنش‌های متفاوتی داشته‌اند؛ نیروی دریایی ارتش اعلام کرده این ملک از دوران قبل از انقلاب در اختیار نیروی دریایی ارتش بوده است. فرمانده سپاه ولی امر گفته فتاح از پرونده‌ها اطلاعی نداشته زیرا دو ماه پیش توافقی شده که ملک به بنیاد برگردانده شود بنابراین نیازی نبوده این سخنان در تلویزیون مطرح شود. بنیاد باران اعلام کرده ملکی که خاتمی در آن بوده اصلا ارتباطی با بنیاد مستضعفان نداشته که قرار باشد پس داده شود. محمود احمدی نژاد نیز پاسخی داد که زیر دین هیچ فرد و نهاد و جریانی نیست. البته تنها کسی که تاکنون واکنشی نشان نداده حدادعادل بوده که احتمالا وضعیت آنقدر خراب بوده که پاسخی برای گفتن نداشته است.
یکی از موارد درباره سوءاستفاده از یکی از آثار تاریخی کشور توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام است. فتاح گفته بود: «به کاخ مرمر آسیب زده‌اند؛ پتک زده‌اند؛ در کاخ مرمر آسانسور، حمام، سونا و جکوزی ساخته‌اند. میراث فرهنگی کجا بوده است؟» رویداد۲۴ موضوع را بررسی کرده و به نتایج جالبی درباره مالکیت کاخ مرمر دست یافته است.
بیشتر بخوانید: ناگفته‌های فتاح از املاک بنیاد مستضعفان/ از ساخت جکوزی در کاخ مرمر تا ملک ۱۸۰۰ متری احمدی‌نژاد در ولنجک
به گزارش رویداد۲۴ کاخ مرمر تهران در سال ۱۳۱۶ به دستور
رضاشاه پهلوی در زمینی به مساحتی ۳۵ هزار متر مربع احداث شد. طراحی و ساخت این کاخ توسط معماری به نام لئون تادوسیان انجام شد. این کاخ به منظور محل کار و زندگی رضا شاه بنا شد و بعد‌ها فرزند او
محمدرضا شاه پهلوی نیز از این مکان برای دیدار با نمایندگان کشور‌های خارجی استفاده می‌کرد. پس از ترور ناموفق محمدرضا شاه پهلوی در این مکان، کاربری آن تغییر کرد و در سال ۱۳۵۵ در‌های آن به عنوان یک موزه به روی عموم باز شد.
بعد از پیروزی انقلاب، موزه پهلوی تعطیل شد و از این کاخ مدتی به عنوان مقر کمیته انقلاب اسلامی استفاده می‌شد. پس از آن این کاخ در اختیار روسای قوه قضاییه قرار گرفت تا اینکه در میانه‌های دهه ۱۳۷۰ با توجه به نیاز این کاخ به مرمت از سوی قوه قضاییه تخلیه شد و پس از مرمت این کاخ مدتی بی‌کاربرد ماند تا در سال ۱۳۷۶، مجمع تشخیص مصلحت نظام به این کاخ نقل مکان کرد. از این پس در مکاتبات رسمی، بنا با نام «ساختمان قدس» یاد شده است.
هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود بار‌ها به تغییر کاربری کاخ مرمر اشاراتی داشته اما هیچ یک از این اشارات ناظر بر تخریب بنا نبوده و اشاره‌ای به ساخت جکوزی و سونا و آسانسور نشده است. با این حال فتاح گفته در این بنا تغییراتی داده شده و میراث فرهنگی ورود نکرده است.
درباره تغییرات انجام گرفته در کاخ مرمر از زمان استقرار مجمع تشخیص مصلحت نظام در این مکان با غلامرضا جوادی گفتگو کردیم. جوادی استاد معماری دوره اسلامی دانشگاه آزاد تهران و قائم مقام سابق و مدیرکل حوزه ریاست دفتر مجمع تشخیص زمان ریاست آیت الله هاشمی بوده است. و در گفت‌وگوی خود با رویداد۲۴ اظهارات فتاح مبنی بر تخریب کاخ در دوران ریاست مرحوم هاشمی بر مجمع تشخیص مصلحت نظام را رد کرده و انگشت اتهام در تخریب این بنای تاریخی را به سمت خود بنیاد نشانه رفته است.
جوادی می‌گوید: ساختمان از نظر سازه‌ای تعریف شده بود و نمی‌شد تغییراتی در آن داد. در یک ساختمان یا با فرم سر و کار داریم یا نما یا فضا. در مورد ساختمان کاخ مرمر فرم و نما‌ها از جنس مرمر بود و دیوار‌ها ترکیبی از دیوار‌های تیرآهن دار. به این دو نه می‌شد دست زد نه کسی چنین قصدی داشت. در مورد تغییرات داخل ساختمان، می‌ماند تزییناتی از قبیل تابلو‌های مرحوم بهزاد، گنبد ساخته شده توسط مرحوم لرزاده، تابلو‌های یک نقاش آلمانی و خاتم کاری‌های استاد صنیع الخاتم و گچ‌بری‌های مرحوم خورشیدی؛ بنابراین کسی دنبال دست زدن به این ترکیب نبود و میراث هم نظارت داشت.
منظور فتاح از استخر کاخ مرمر، حوض‌های فواره‌دار آن است
او افزود: اگر تغییراتی انجام شده بود مربوط به تغییر کاربری برخی اتاق‌ها بود برای مثال در ضلع جنوبی اتاق آیینه به موزه هدایای رئیس جمهور تبدیل شد. جلوی ساختمان حوض ۲۲ در ۷۵ در ۱۰.۸ متری بود که به سال ۱۳۱۱ برمی‌گشت. این حوض یک سری هم فواره داشت که شاید منظور آقای فتاح از جکوزی همین است.
جوادی درباره جکوزی کاخ مرمر می‌گوید: کاخ اساسا در معماری‌اش استخر و جکوزی نداشت و نمی‌دانم منظور آقای فتاح از جکوزی چیست. احتمالا تصور کرده‌اند حوض‌های کاخ جکوزی است.
پیشنهاد ساخت بالابر را واعظ طبسی به خاطر پادردش داد
این مقام سابق مجمع تشخیص مصلحت درباره احداث آسانسور درون کاخ توضیح داد و گفت: یک زمانی برای میزبانی از امیر عبدالله که بعد پادشاه عربستان سعودی شد و برای آمد و شد برخی افراد مانند مرحوم طبسی که پا درد داشتند و برای جلسات باید طبقه بالا می‌رفتند، بالابری تعبیه شد. بین ضلع شرقی و غربی اتاق ملاقات‌ها بود. مرحوم طبسی پیشنهاد بالابر را داده بودند. یک چیز‌ی در این فضا گذاشتند که اسمش بالابر است و آسانسور نیست.
او افزود: کاخ مرمر یک بخش جنوبی داشت، یک شمالی. ساختمان اصلی کاخ و ساختمان ملاقات‌های فرح بالا بود که دست به آن نخورده بود. ضلع جنوبی معماری درون‌گرا داشت که با مهندسی احمدی و لئون تادوسیان ارمنی ساخته شده بود. در ضلع جنوبی با پیگیر‌های خود من موزه قرآن تاسیس شد.
ساخت و ساز غیرقانونی شورای نگهبان و بنیاد مستضعفان در محوطه کاخ مرمر
این مقام سابق به تخلف بنیاد در ساخت و ساز غیرقانونی در محوطه کاخ اشاره کرده و گفت: اواخر سال ۷۷ با بودجه بنیاد ساختمانی ۲ طبقه با نما‌های کاملا ناهمگون و با سیمان سفید ساخته شد که الان دفتر مجمع آنجاست. در ضلع جنوبی هم شورای نگهبان یک ساختمان ساخت که آن هم کاملا ناهمگون بود. یعنی در خط آسمان کاخ مرمر در ضلع جنوب و جنوب غربی با پول بنیاد ساختمانی ساخته شد. من مخالف بودم هم به دلیل منابع مالی این ساخت و سازها که با پول مستضعفان بود، هم به این دلیل که معماری درون‌گرای کاخ را برهم می‌زد و خلاف مقررات بود. از طرفی این ساختمان در ضلع جنوبی بدون مجوز شهرداری با پول بنیاد ساخته شده بود.
جوادی افزود: بعد از فوت مرحوم هاشمی هم در کنار همان ساحتمان هم یک فوندانسیونی ریخته شد و من در اعتراض به این ساخت و ساز نامه‌ای نوشتم و با پیگیری دفتر رهبری قرار شد این فوندانسیون پر شود. اینکه کدام نهاد بود نمی‌دانم. این‌ها هر دو خلاف بود؛ یعنی ساختمان در ضلع جنوبی، خط آسمان کاخ و سطح اشغال محوطه کاخ را خراب کرده بود. الان هم انتظار می‌رود رئیس بنیاد دستور بدهد آنجایی که با پول بنیاد ساخته شده تخریب شود.
او می‌گوید: حرف‌هایی رییس بنیاد زده و جکوزی و سنا را به حدادعادل و حداد را به سپاه ولی امر وصل کرده، به زعم من سیاسی است؛ وگرنه اگر رییس بنیاد در رسیدگی به این ساختمان‌ها جدیت داشته باشد، می‌تواند با یک نامه به بیت رهبری دستور تخلیه بگیرد یا حکمی از دادگاه گرفته و ساختمان مدرسه فرهنگ را از آقای حداد بگیرد. وقتی این را به این شکل رسانه‌ای می‌کند؛ به عقیده من ربطی به دغدغه ایشان برای ساختمان‌های تاریخی ندارد.
بنیاد مستضعفان برای ساخت و ساز، درخت‌های کاخ مرمر را از جا در آورد
این مسئول سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: بزرگترین خدمت آفای فتاح به آثار تاریخی کشور می‌تواند دستور تخریب ساختمانی باشد که توسط بنیاد درون محوطه کاخ ساخته شده و خط آسمان کاخ را بر هم زده است. برای ساخت این ساختمان درخت و چمن‌ها را کندند و الان رییس کنونی بنیاد می‌تواند دستور دهد این درخت‌ها را برگرداندند.
جوادی با بیان اینکه رئیس وقت بنیاد از ناراحتی من در جریان ساخت و ساز غیر قانونی در محوطه کاخ خبر داشت، گفت: به واسطه مسئولیتی که در این حوزه داشتم و به واسطه دغدغه شخصی آمار همه درخت‌های محوطه را هم داشتیم. برخی از این درخت‌ها ۹۰ ساله بودند که برای ساخت ساختمان کنده شدند. من به عنوان معلم معماری از بنیاد بابت این ساخت و ساز گله دارم.
او تاکید کرد: در ساخت ساختمان توسط بنیاد در ضلع جنوبی کاخ مرمر سه تخلف اتفاق افتاده است؛ یک اینکه مجوز شهرداری برای این ساختمان گرفته نشد. دوم اینکه با پول بنیاد که برای مستضعفان است چنین ساختمانی ساخته شده است. ضمن اینکه بر اساس اسنادی که در اختیار من هست، ساختمان کاخ مرمر متعلق به شهرداری تهران بوده و وقف شده برای موزه است. کاخ مال بنیاد نیست و برای شهرداری تهران است. این کاخ وقف شده و هیات امنا داشته؛ یکی از اعضای هیات امنا هم شهردار تهران بوده است.
اسناد وقف کاخ مرمر مربوط به پیش از انقلاب
جوادی افزود: ما همان موقع نامه دادیم که باید از شهرداری مجوز بگیرند، اما ما مجوزی ندیدیم. بعید می‌دانم میراث هم چنین مجوزی داده باشد. من آن زمان خودم به میراث گفته بودم مبادا مجوزی برای ساخت این بنا به بنیاد بدهید! من التماس کردم که این کار را نکنند. حال سوال اینجاست که چطور شرکتی که متعلق به بنیاد بوده و دفترش در شهرک قدس طراحی ساختمان را انجام داده و بنیاد اقدام به ساخت غیرقانونی در محوطه کاخ کرده است؟ وقتی آنجا بی‌قانونی می‌شود دیگر چه انتظاری هست؟ ما کاری به رفت و آمد مقامات نداریم و نهاد بنیاد باید پاسخگو باشد.