رویداد۲۴ شادی مکی: به گفته مسئول پیشگیری از اعتیاد در محیط کار و فضای مجازی سازمان بهزیستی، بر اساس مشاهدات میدانی و نظر درمانگران، مصرف قرص‌های اعتیادآور و خواب‌آور بین جوانان افزایش پیدا کرده است. مصرف قرص‌های اعتیادآور که این روز‌ها میان برخی از جوانان و نوجوانان افزایش داشته است دلایل متعددی دارد، اما نکته ترسناک درباره مصرف این نوع از روان گردان‌ها آن است که معمولا والدین به دلیل راحتی مصرف و شکل ظاهری و قابل توجیه آن نمی‌توانند پی به اعتیاد فرزندان خود ببرند و وقتی از این مساله آگاه می‌شوند که کار از کار گذشته است. اهمیت مصرف قرص‌های اعتیاد آور و خواب‌آور در میان جوانان و تبعات آن باعث شد که درباره علت تمایل جوان‌ها به مصرف این نوع قرص‌ها با دکتر سعید صفاتیان درمانگر اعتیاد و مدیرعامل موسسه دهکده سلامت گفتگو کنیم.
افزایش مصرف قرص‌های روانگردان در سنین پایین
صفاتیان ابتدا درباره علت گرایش جوانان به مصرف قرص توضیح داده و به رویداد ۲۴ می‌گوید: مواد یا سنتی هستند مانند تریاک، هروئین و شیره و کوکائین که صد‌ها سال قدمت دارند، اما یک سری از مواد صنعتی بوده و بعد از ایجاد علم داروشناسی این دارو‌ها به بازار آمدند این نوع مواد مدل‌های مختلفی دارند برخی در رده مخدر قرار می‌گیرند مانند متادون یا شربت تریاک، ترامادول، کدئین و... گروه دیگری در زمره مواد روان گردان قرار می‌گیرند مانند داروی ریفامپین.
وی با بیان اینکه در همه جهان و در کشور ما الگوی مصرف مواد از مصرف مواد سنتی به سمت مواد صنعتی متمایل شده است، عنوان می‌کند: سازندگان مواد صنعتی براساس نیاز جامعه دارو طراحی می‌کنند. مثلا وقتی جوان ۲۰ سال می‌خواهد به مهمانی برود اگر از تریاک استفاده کند در مهمانی چرت می‌زند در اینجا مجموعه‌ای از روانشناسان، جامعه‌شناسان و داروشناسان که با سیستم قاچاق و تولید داروی روان گردان همکاری می‌کنند متوجه شده‌اند که این جوان نیاز به دارویی دارد که او را پرشورتر کرده و تا صبح بیدار بماند به همین دلیل دارویی با این خصوصیات تولید می‌کنند مانند قرص اکستازی که مصرف آن در دوره‌ای در کشور ما نیز به شدت رواج داشت.
این درمانگر اعتیاد خاطرنشان می‌کند: گزارش‌های سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی حاکی از آن است که مصرف قرص‌های روانگردان و مخدر در سنین پایین رو به افزایش است. این موضوع چند علت دارد. یکی اینکه مصرف قرص نیاز جوانان را تامین می‌کند. دوم مساله قیمت قرص‌هاست اگر قیمت این قرص‌ها کمتر از قیمت مخدر‌های سنتی یا روان‌گردان‌های سنتی کمتر یا مساوی باشد جوان تمایل بیشتری به مصرف قرص پیدا می‌کند. علت بعدی کلاس اجتماعی جوان است به این معنا که برای جوان امروزی تریاک زدن کسر شان است وقتی او بگوید اکس یا ال اس دی زده‌ام کلاس او در خرده فرهنگ مربوط به همسالانش بالاتر می‌رود.
تاثیر قرص روانگردان بر درمان ضعف جنسی
وی اضافه می‌کند: نکته بعدی درباره تمایل جوانان به استفاده از این قرص‌ها حمل و نقل آسان است. تریاک در فرودگاه به راحتی توسط سگ پلیس کشف می‌شود. اگر بخواهی آن را تکه تکه کنی سیاهی آن زیر ناخن رفته و ساعت‌ها دست بوی تریاک می‌گیرد. مصرف هروئین و تریاک نیاز به ابزار دارد، اما قرص‌های خوراکی هیچیک از این دردسر‌ها را ندارد. برخی مادر‌ها وقتی به مطب ما مراجعه می‌کنند می‌گویند فرزندشان چند ماهی است که قرص خاصی را مصرف می‌کند و می‌گوید قرص ویتامین است این درحالی است که قرص روان گردان است؛ بنابراین حمل و نقل آسان، قیمت ارزان و راحتی شیوه مصرف باعث افزایش تمایل جوانان به استفاده از قرص‌های رون گردان شده است.
صفاتیان با اشاره به اینکه جوانان با مصرف قرص‌های روانگردان به آنچه می‌خواهند می‌رسند، توضیح می‌دهد: این مساله درباره جوانانی که تازه ازدواج کرده و دچار ضعف جنسی هستند بیشتر صدق می‌کند. یکی از دلایل رفتن جوانان به سمت قرص‌ها مساله ضعف نیروی جنسی است این قرص‌ها اکثرا پایه مخدر داشته و جوانی که آن‌ها را مصرف می‌کند برای مدتی به لحاظ جنسی شرایط مطلوب‌تری دارد، اما به این قرص‌ها وابسته شده و به مرور زمان نیاز بیشتری به این قرص‌ها پیدا می‌کند وقتی فرد به این حالت می‌رسد حالت مطلوبی که به لحاظ جنسی پیدا کرده است هم از بین رفته و مشکل جنسی وی نیز در شرایط بدتری قرار می‌گیرد.
وی خاطرنشان می‌کند: درمان معتادان به قرص‌های روان گردان به صورت سرپایی امکان‌پذیر نیست و حتما باید به مدت طولانی بستری شوند، زیرا این افراد نه تنها به لحاظ جسمی که به لحاظ روانی نیز دچار وابستگی می‌شوند. وابستگی جسمی این افراد را طی دوره‌ای یک‌هفته‌ای هم می‌توان درمان کرد، اما سوال اصلی این است که وابستگی روانی این افراد را باید چگونه درمان کرد. این وابستگی روانی مدت طولانی با فرد باقی می‌ماند و علم روانشناسی باید برای درمان ورود کند، اما فرد دارای اعتیاد یا خانواده او چندان به این مساله تمایل ندارند، زیرا هزینه‌بر و زمان‌بر است.
چه افرادی قرص خواب‌آور مصرف می‌کنند؟
به گزارش رویداد۲۴ درباره مصرف قرص‌های خواب‌آور، اما ماجرا کمی پیچیده‌تر است. شاید این روز‌ها جمله «شب‌ها خوابم نمی‌بره، از قرص خواب‌آور استفاده می‌کنم» را زیاد شنیده باشیم. زن و مرد یا پیر و جوان فرقی نمی‌کند. به نظر می‌رسد این جمله در جامعه ما طنین زیادی داشته است. از آمار افرادی که قرص‌های خواب‌آور مصرف می‌کنند اطلاعات زیادی در دست نیست، اما از آنجاییکه مصرف این نوع قرص‌ها انگ اجتماعی به دنبال ندارد به راحتی توسط افراد بیان می‌شود. این درحالی است که بسیاری از این افراد از عواقب مصرف این نوع قرص آگاهی کافی ندارند.
اگر چه مصرف این نوع دارو‌ها به دنبال بی‌خوابی‌های شبانه رخ داده و نوعی درمان تلقی می‌شود، اما این اقدام که گاهی بدون مجوز پزشک هم انجام می‌شود اعتیادآور بوده و آسیب‌های جبران ناپذیری به دنبال دارد. البته این بی‌خوابی‌های شبانه و تمایل به استفاده از قرص‌های خواب‌آوردلایل متعددی دارد که برخی از آن‌ها به شدت از شرایط اجتماعی و سیاسی کشور نشات می‌گیرد.
صفاتیان درباره رواج مصرف قرص‌های خواب‌آور در میان جوانان می‌گوید: یکی از گروه‌هایی که این نوع قرص‌ها را استفاده می‌کنند افرادی هستند که سراغ مصرف مواد محرک می‌روند. بسیاری از مصرف‌کنندگان شیشه، کوکائین و ال‌اس‌دی بعد از مدتی استفاده از مواد روانگردان دچار بی‌خوابی شدید می‌شوند این افراد برای خوابیدن یا باید سراغ مواد مخدر بروند که این گروه دچار مساله چند مصرفی می‌شوند مثلا شیشه و تریاک. گروه دیگر سراغ استفاده از قرص‌های خواب‌آور می‌روند.
وی می‌افزاید: برخی جوانان دچار اعتیاد نیستند، اما سراغ داروی خواب می‌روند. این افراد بیشتر زمینه بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب را دارند. خصوصا افرادی که مبتلا به اضطراب یا اضطراب مقاوم به درمان هستند بیشتر از این روش استفاده می‌کنند، زیرا برای مداوا سراغ پزشک نمی‌روند و برای اینکه بیشتر بخوابند و استرس و ناامیدی کمتری به آن‌ها وارد شود سراغ قرص خواب می‌روند. در واقع این افراد برای فرار از مشکلات به قرص خواب پناه می‌برند.
مدیرعامل موسسه دهکده سلامتی تصریح می‌کند: برخی جوانان اضطراب وافسردگی هم ندارند، اما به دلیل استرسی که د ارند شب‌ها نمی‌توانند بخوابند این افراد نیز برای اینکه بتوانند صبح‌ها به امور خود برسند از قرص خواب استفاده می‌کنند. نکته آن است که چه فرد مصرف‌کننده مواد باشد چه نباش هرنوع قرص خوابی که استفاده کند بعد از مدتی به آن وابسته می‌شود و میزان قبلی دیگر اثر ندارد و مرتب تعداد قرص‌ها را افزایش می‌دهد یا اینکه به سراغ قرص‌های روانپزشکی که به شدت سنگین و خواب‌آور هستند می‌رود. در این شرایط فرد دچار مشکلات مغری شده و از نظر روانی نیز به قرص خواب‌آور وابسته می‌شود.
فشار اقتصادی و سیاسی از دلایل گرایش به مصرف قرص خواب‌آور
وی با اشاره به اینکه براساس آمار وزارت بهداشت ۲۰ درصد مردم ایران افسرددگی و اضطراب دارند، بیان می‌کند: این عدد بسیار بالایی است و مطمئنا تعداد زیادی از افرادی که در این گروه قرار می‌گیرند برای آرام کردن خود سراغ مصرف قرص می‌روند.
این درمانگر خاطرنشان می‌کند: عموما اختلالاتی که به سمت مصرف مواد می‌رود میان زن و مرد متفاوت است در سایر کشور‌ها نسبت این اختلالات در میان مردان نسبت به زنان ۶۰ به ۴۰ یا ۷۰ به ۳۰ است، اما در ایران این اعداد متفاوت است مثلا در حوزه اعتیاد به الکل از هز ۱۰ نفر ۹ نفر مرد و یک نفر زن است درباره قرص‌ها هم تقریبا همینطور است، اما همواره تعداد مردان در این مساله از زنان بیشتر است. زیرا استرس‌های در جامعه ما روی مردان تاثیر بیشتری می‌گذارد و دیگر آنکه زنان تمایل کمتری به مصرف قرص دارند، زیرا قرص‌های خواب‌آور خاصیت چاق‌کنندگی دارند و زنان تمایل به لاغری دارند.
وی فشار‌های سیاسی و اقتصادی را از عوامل تمایل جوانان فاقد اعتیاد به مصرف قرص‌های خواب‌آور دانسته و عنوان می‌کند: مشکلات عاطفی، بیکاری یا از دست دادن شغل، اختلافات خانوادگی، عدم ارتباط مناسب با والدین همگی از عواملی هستند که می‌تواند باعث ایجاد استرس یا بیماری‌های روانی در فرد شده و او را به سمت استفاده از قرص‌های خواب‌آور سوق دهد.
این درمانگر اعتیاد ادامه می‌دهد: مصرف قرص خواب‌آور همچنین می‌تواند با ایجاد حالت چرت و خواب‌آلودگی در طول روز باعث وقوع حوادث ناگوار برای فرد شده و جان او را به خطر بیندازد. حتی در مواردی باعث ایجاد افسردگی و بروز رفتار‌های تهاجمی در فرد می‌شود.
صفاتیان درباره تاثیر شرایط کرونایی بر افزایش استفاده از قرص‌های خواب‌آور اظهار می‌کند: در این شرایط بسیاری از افراد شغل خود را از دست داده‌اند از سوی دیگر ارتباطات عاطفی و خانوادگی نیز به اجبار نسبت به گذشته کمتر شده است، لذا این شرایط باعث می‌شود که مصرف قرص‌های خواب‌آور در میان جوانان بیشتر شود. یکی از تاثیر‌هایی که کرونا در همه جهان و ایران داشت افزایش سطح افسردگی و اضطراب در جوامع بود که به تبع این مساله میزان استفاده از قرص‌های خواب‌آور نیز بیشتر می‌شود.
درمان سخت اعتیاد به قرص خواب‌آور
وی درباره درمان اعتیاد به قرص‌های خواب‌آور اظهار می‌کند: افراد نباید برای درمان این نوع اعتیاد خودشان اقدام کنند و حتما باید به مراکز مشاوره مراجعه کنند، زیرا هم درمان دارویی لازم دارند هم درمان روانشناختی. طول دوره درمان روانشناختی نیز طولانی است.
مدیرعامل موسسه دهکده سلامتی با بیان اینکه ترک کردن مصرف این نوع قرص‌ها عوارض زیادی به دنبال دارد، خاطرنشان می‌کند: گاهی این عوارض بسیار خطرناک است و اگر فرد خود اقدام به کاستن از میزان قرص مصرفی خود یا کنار گذاشتن ناگهانی مصرف قرص خواب‌آور کند ممکن است دچار شوک، تشنج یا ایست قلبی شود، زیرا این کار می‌تواند افت شدید فشار خون و مشکلات پزشکی دیگری را به دنبال داشته باشد به‌ویژه این حالت در زنانی که لاغر بوده و ناگهان مصرف قرص خواب‌آور را کنار می‌گذارند زیاد مشاهده شده است.