رویداد۲۴ هاآرتص نوشت: هفته گذشته با نتایج مختلفی برای سیاست آمریکا در خاورمیانه به پایان رسید. از یک سو، واشنگتن به کسب این موفقیت نائل شد که بیانیه مشترکی را درباره توافق عادی سازی روابط اسرائیل و امارات متحده عربی منتشر کند. بیانیه‌ای که حاصل تلاش طولانی مدت میانجیگری آمریکا بود. از طرف دیگر، دولت ترامپ در شورای امنیت سازمان ملل متحمل ناکامی شد و قطعنامه آمریکا برای تجدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران رأی نیاورد.
گفتنی است، ما شاهد یک دوره تزلزل در منطقه خلیج فارس بودیم که از بهار عربی شروع شد و با بحران کرونا ویروس ادامه یافت. بنابراین، رهبران منطقه دیگر خود را کاملاً مقید به تعهدات قدیمی نمی‌دانند.
بیشتر بخوانید: پمپئو: ترامپ به زودی اقدامات علیه ایران را اعلام خواهد کرد
تصمیم امارات برای عادی سازی روابط با اسرائیل یک تابوی دو دهه‌ای را شکست و فلسطینی‌ها را پشت سر گذاشت. از زمان مذاکرات اسرائیل و فلسطین در کمپ دیوید در سال ۲۰۰۰، هیچ فرصت مشابهی برای پیشرفت در این زمینه به وجود نیامده بود. اکنون که امارات متحده عربی این کار را کرده است، پیشرفت‌های عمومی در روابط اسرائیل با بحرین و عمان نیز ممکن است، بروز کند. اولین شواهد جزئی درباره عادی سازی روابط روز یکشنبه ظاهر شد، وقتی که تماس‌های تلفنی بین اسرائیل و امارات دیگر مسدود نبود و ساکنان امارات متحده عربی این امکان برایشان فراهم شد که در وب سایت‌های اسرائیلی گشت و گذار کنند.
این توافقنامه فرصت‌های بزرگی را برای خرید اسلحه و فناوری نه تنها از اسرائیل بلکه از ایالات متحده در اختیار امارات قرار می‌دهد. بر اساس گزارش رسانه‌های خارجی، شرکت‌های اسرائیلی پیش از این با کشور‌های حوزه خلیج فارس معامله داشته اند، اما بیشتر این معاملات محرمانه باقی مانده اند.
مهم اینکه، اخیراً آمریکا محدودیت فروش هواپیما‌های بدون سرنشین را برداشت. امارات متحده عربی همچنین احتمالاً علاقه‌مند به خرید هواپیما‌های جنگنده F-۳۵، پیشرفته‌ترین جنگنده‌های آمریکا است. واشنگتن قبلاً به دلیل تعهد خود برای حفظ برتری نیرو‌های دفاعی اسرائیل از فروش این جنگنده‌ها به کشور‌های عربی خودداری کرده بود. با این حال، به نظر نمی‌رسد که اسرائیل حتی در شرایط فعلی علاقه‌ای به فروش هواپیما‌های پیشرفته‌ی آمریکایی به امارات داشته باشد.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل روز یکشنبه ویدئویی کوتاه منتشر کرد که در آن در مورد این توافقنامه تاریخی صلح بین تل آویو و ابوظبی صحبت کرد. استدلال اساسی او این بود که وی با امضای توافقنامه صلح در مقابل صلح، بدون اینکه لزوماً از قدرت استفاده کند، توانست قانون قبلی را برای معاهدات صلح با کشور‌های عربی نقض کند.
وی تصریح کرد: اکنون برای دستیابی به توافق با دیگر کشور‌های عربی لازم نیست که تسلیم خواسته‌های فلسطین شویم. نتانیاهو گفت: سیاست الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری در آینده با هماهنگی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا قابل پیگیری است.
به اظهارات نتانیاهو و ترامپ باید با تردید نگریست. زیرا ترامپ اعلام کرد که سیاست الحاق کرانه باختری متوقف می‌شود، اما نتانیاهو تصریح کرده که طرح مورد بحث قابل پیگیری است. البته باید در نظر داشت که ترامپ به طور کلی فرد با ثباتی نیست.
اما سوال اینجاست که آیا گذشته از هیجانات رسانه ها، اقدام نتانیاهو در زمینه‌ی توافق با امارات می‌تواند منافع سیاسی داخلی برایش داشته باشد یا خیر؟ به نظر می‌رسد تظاهرات علیه وی که به طور پراکنده طی بیش از یک ماه گذشته ادامه داشته، بیشتر تحت تأثیر هیجانات بوده است. این اعتراضات اگرچه وحشت اولیه‌ای را برای وی و خانواده اش ایجاد کردند، اما احتمالاً به اخراج نتانیاهو از دفتر نخست وزیری منجر نمی‌شوند.
از طرف دیگر، این توافق مهم با امارات نمی‌تواند به اندازه‌ی مبادله زندانیان که بازگشت گیلاد شلیت را به دنبال داشت، تأثیرگذار باشد. گفتنی است، نتانیاهو با توافق در مورد آزادی شیلت بر موجی از اعتراضات در تابستان ۲۰۱۱ غلبه کرد. آزاد کردن سرباز ربوده شده‌ی اسرائیلی موضوعی سوزناک بود که میلیون‌ها نفر را به شدت متأثر کرده بود، اما چشم انداز پرواز‌ها به دبی آنچنان تأثیری نخواهد داشت.
روز یکشنبه، داده‌های بسیار نگران کننده درباره کاهش تولید ناخالص داخلی اسرائیل در سه ماهه دوم منتشر شد. این در حالی است که هنوز تأثیر اقتصادی بحران کرونا ویروس به طور کامل احساس نشده است. زیرا پرداخت وام‌ها به حالت تعلیق در آمده و موسسه ملی بیمه همچنان حقوق بیکاری پرداخت می‌کند. اما با گذشت زمان و آسیب‌های طولانی مدت اقتصادی که عده‌ی زیادی از اسرائیلی‌ها آن را متحمل خواهند شد، اوضاع فرق خواهد کرد. در نتیجه‌ی این شرایط، ممکن است گروه‌های جدیدی از جمله رأی دهندگان سابق نتانیاهو به اعتراضات بپیوندند.
شکست ترامپ در سازمان ملل
یک روز پس از جشن گرفتن توافق در خلیج فارس، ترامپ در سازمان ملل متحمل شکست شد. اکثر اعضای شورای امنیت پیشنهاد آمریکا را برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران رد کردند. فقط جمهوری دومینیکن با واشنگتن هم صدا شد و علیه ایران رأی داد.
مقامات آمریکایی انتظار داشتند که روسیه و چین قطعنامه را وتو کنند، اما آن‌ها همچنین منتظر بودند که با کسب رأی مثبت بیشتر از ۱۵ عضو شورا، نوعی پیروزی اخلاقی کسب کنند. اما در واقعیت اگر چه فقط روسیه و چین به قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران رأی مخالف دادند، ۱۱ عضو دیگر نیز رای شان ممتنع بود.
نتیجه‌ی رأی گیری در شورای امنیت دو موضوع را مشخص کرد، اول اینکه، کشور‌های اروپایی به هیچ وجه به ترامپ اعتماد ندارند. دوم، آن‌ها به رغم معایب توافق هسته‌ای منعقد شده توسط باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا همچنان به آن پایبند هستند.
ایالات متحده پس از ناکامی در شورای امنیت تهدید کرد که از مکانیسم اسنپ بک علیه ایران استفاده خواهد کرد. اما روسیه و چین می‌گویند که آمریکا نمی‌تواند این کار را انجام دهد، زیرا ترامپ در ماه مه سال ۲۰۱۸ از توافق خارج شد.
جامعه بین الملل ظاهراً طی ماه‌های آینده در مورد موضوع ایران با اختلاف روبرو خواهد بود و ترامپ برای جلب حمایت از مواضع خود مشکل خواهد داشت. شرایط موجود، ممکن است این واقعیت را برای ترامپ و نتانیاهو تشدید کند که زمان زیادی برای اقدام ندارند. حتی ممکن است آن‌ها وادار به انجام اقدامات تندتر قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در ماه نوامبر شوند.
غزه در حال به خروش آمدن است
در همین حال، غزه در نزدیکی اسرائیل در حال به خروش آمدن است. در طول آخر هفته، دو موشک به سمت شهر سدرات اسرائیل شلیک شد که این روز‌ها اتفاق عادی‌ای نیست. علاوه بر این، اسرائیل نیز تحرکاتی را از طریق گنبد آهنین سامان داده است. حماس نیز همچنان به پرتاب بالن‌های آتش سوزی در مزارع در نزدیکی غزه ادامه می‌دهد و درگیری‌های شبانه با سربازان اسرائیلی در نزدیکی مرز‌ها از سر گرفته شده است.
از سوی دیگر، حماس به دنبال دریافت کمک‌های مالی از قطر است که تل آویو قصد دارد جلوی آن را بگیرد. همچنین حماس می‌خواهد تل آویو را ترغیب کند که به پروژه‌های زیرساختی سرعت ببخشد، در حالیکه این پروژه‌ها در شرایط شیوع همه گیری کند شده اند. به این ترتیب، منازعاتی میان تل آویو و غزه در جریان است که باید دید چه آینده‌ای در انتظارشان خواهد بود.