رویداد۲۴ خبر ساخت مسکن کارگری در شهرک‌های صنعتی و جوار آن در هفته‌های اخیر بازتاب گسترده‌ای در جامعه کارگری داشته و با توجه به آنکه بخش اعظمی از کارگران در شهرک‌های صنعتی مشغول کار و فاقد خانه هستند، اهمیت بسیاری پیدا کرده است.
با وجود آنکه کارگران یکی از محروم‌ترین و آسیب پذیرترین قشر جامعه به شمار می‌روند و به عنوان بدنه اصلی تولید نقش اساسی در توسعه اقتصاد کشور دارند، اما به لحاظ داشتن مسکن با مشکل مواجهند.
آمار‌ها نشان می‌دهد که در شهرک‌های صنعتی دستکم بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر مشغول کار هستند و به دلیل مشکلاتی که در بحث رفت و آمد و طی کردن مسافت طولانی تا محل کار دارند، نیاز به تامین مسکن آن‌ها بیش از پیش احساس می‌شود.
در همین راستا تفاهم نامه‌ای میان اتاق تعاون ایران و وزارت راه و شهرسازی در قالب طرح اقدام ملی مسکن به امضا رسید که به موجب آن، احداث ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در جوار شهرک‌های صنعتی با مشارکت تعاونی‌های مسکن پیش بینی شده و ساخت منازل کارگری در جوار شهرک‌های صنعتی با هدف تامین مسکن ارزان قیمت برای کارگران و حل مشکل تردد آن‌ها در دستور کار قرار گرفته است.
بر این اساس مقدمات کار در ۱۲ استان کشور آغاز شده و ساماندهی متقاضیان در استان‌های زنجان، همدان، آذربایجان شرقی، فارس، خراسان رضوی، اصفهان، اردبیل، سمنان، مرکزی، خوزستان، قم و البرز آغاز شده است.
همچنین کمیته استانی مسکن‌های کارگری کشور با محوریت اتاق‌های تعاون ایجاد شده است؛ دبیرخانه ملی ساخت مسکن کارگری نیز در اتاق تعاون ایران راه اندازی و اتاق‌های تعاون به صورت کارگزار اقدام به ساماندهی متقاضیان و اجرای پروژه می‌کنند.
به موجب تفاهم نامه مذکور، وزارت راه و شهرسازی متولی و سیاستگذار اصلی و وزارت کار متولی پایش اطلاعات کارگران و بانک مسکن تامین کننده مالی و اتاق تعاون ایران هماهنگی و مدیریت اجرای طرح را برعهده دارند.
آنطور که رئیس اتاق تعاون ایران گفته قرار است با حذف قیمت زمین، واحد‌ها به شکل ارزان در اختیار کارگران گذاشته شود.
بیشتر بخوانید: دستمزد کارگران امسال چقدر افزایش واقعی داشت؟
او میزان آورده کارگران در این طرح را بسته به نوع مسکن مورد تقاضا متفاوت دانسته و می‌گوید "۴۰ درصد آورده متعلق به بانک و۲۰ درصد دیگر از سوی کارگران تامین می‌شود. "
به گفته عبدالهی، احداث مسکن کارگران الزاما در قالب متراژ‌های ۶۵ و ۷۵ متر نبوده و پیش بینی شده واحد‌های با متراژ بالاتر هم بنا به درخواست کارگران ساخته شود.
پیش از این وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تفاهم نامه مشترکی با وزارت راه و شهرسازی به منظور ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی برای کارگران، بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی در دی ماه سال ۱۳۹۸ منعقد کرده بود و کارگروه مشترکی میان وزارت تعاون و اتاق تعاون ایران با هدف برنامه ریزی برای ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی و تدوین برنامه عملیاتی برگزار شده بود.
بسیاری از کارشناسان و فعالان کارگری ساخت مسکن کارگری در شهرک‌های صنعتی را اقدامی راهگشا در جهت رفع دغدغه کارگران می‌دانند.
دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران در گفتگو با ایسنا، با استقبال از ساخت شهرک‌های مسکونی در جوار شهرک‌های صنعتی، می‌گوید: ساخت شهرک‌های مسکونی باید هم در درون کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی باشد تا کارگران دغدغه خانواده و زندگی را نداشته باشند و هم از شهر دور نباشند تا در تامین مایحتاج و نیاز‌های ضروری و بهداشتی و ارتقای سطح علمی و آموزشی فرزندان دچار مشکل نشوند.
به گفته وی، در گذشته برخی کارخانه‌های بزرگ در محوطه خود منازل سازمانی برای پرسنل و کارگران احداث کرده بودند و در حال حاضر نیز یکسری از کارخانه‌ها این امکان را برای کارگران خود فراهم کرده‌اند.
علی اکبر سیارمه فعال حوزه کارـ نیز بهره گیری از ظرفیت انجمن‌های صنفی کارگری برای شناسایی کارگران فاقد مسکن را مورد تاکید قرار داده و می‌گوید: ساخت مجتمع‌های مسکونی در داخل کارخانه‌ها ضمن تامین رفاه و آسایش خانوار‌های کارگری مشکل مسکن بسیاری از کارگران را برطرف کند.
در راستای اجرای طرح ساخت مسکن کارگری در شهرک‌های صنعتی، چهار شهرک صنعتی در استان‌های تهران، البرز، سمنان و قزوین برای اجرای طرح شناسایی شده است؛ شهرک‌های مذکور شامل شهرک صنعتی ایوانکی سمنان، شهرک صنعتی شمس آباد تهران، شهرک صنعتی اشتهارد البرز و شهرک صنعتی کاسپین قزوین است.
در حال حاضر مقدمات احداث در شهرک صنعتی ایوانکی انجام شده و زمین‌ها مراحل آماده سازی و کلنگ زنی را طی می‌کنند. قرار است در این شهرک و در زمینی به مساحت ۱۰ هکتار مقدمات ساخت ۱۰۰۰ واحد مسکونی فراهم و کلنگ زنی آن به زودی انجام شود.
در شهرک صنعتی کاسپین، ساخت و تکمیل ۹۰۰ واحد مسکونی پیش بینی و مقدمات کار آغاز شده است.
در شهرک صنعتی اشتهارد، مذاکرات برای تخصیص زمین مورد نیاز با وزارت راه و شهرسازی آغاز شده و جانمایی و امکان سنجی و شناسایی اراضی قابل استفاده در این منطقه به طور ویژه مورد نظر قرار گرفته و با توجه به شناسایی ۱۰۰۰ متقاضی واجد شرایط، کلنگ زنی پروژه هزار واحدی در فاز نخست هدف گذاری شده است.
در شهرک صنعتی شمس آباد که بیش از ۴۵ هزار نفر ظرفیت اشتغال دارد و بزرگترین شهرک صنعتی کشور محسوب می‌شود نیز کار در مرحله مقدماتی است.
ماده ۱۴۹ قانون کار اعلام کرده کارفرمایان مکلفند با تعاونی‌های مسکن و در صورت عدم وجود این تعاونی‌ها مستقیماً با کارگران فاقد مسکن جهت تأمین خانه‌های شخصی مناسب همکاری لازم را صورت دهند. کارفرمایان بنگاه‌های بزرگ نیز موظف به احداث خانه‌های سازمانی در جوار کارگاه یا محل مناسب دیگر هستند و دولت موظف شده با استفاده از تسهیلات بانکی و امکانات وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و سایر دستگاه‌های ذیربط همکاری لازم را در این خصوص صورت دهد.